IMPERIUM GROHMANÓW

TYLNA 9

Od 1827 roku w Zgierzu swoją manufakturę posiadał  ojciec Ludwika Grohmana - Traugott Grohmann. Po narodzinach Ludwika, założyciel rodu Grohmanów przeniósł się wraz z rodziną w 1844 roku na stałe do Łodzi, wcześniej w 1842 roku przejął w wieczystą dzierżawę posiadło wodno-fabryczne na Księżym Młynie. Tu wybudowano fabrykę tkanin bawełnianych. Od XVI wieku w tym miejscu znajdował się młyn należący do biskupów włocławskich, nazywany Lamusem, od mieszczącego się w pobliżu lamusa na zboże. W 1825 roku tereny młyna zostały przekazane miastu, a w latach 40-tych XIX wieku przejęła je rodzina Grohmanów. Ludwik w miarę dorastania angażował się w działalność swojego ojca a po jego śmierci w 1874 roku objął kierownictwo i przekształcił zakłady w firmę "Ludwik Grohman".

Grohmanowie zamieszkali w 1845 roku w narożnym parterowym domu. Wybudowali manufakturę bawełnianą (niestety rozebrana) i okazalszy dom mieszkalny oraz domy dla robotników. Dalsza rozbudowa zakładu pomiędzy ulicą Tymienieckiego i stawem zwiększyła dochody Ludwika Grohmana, co stworzyło możliwość budowy okazalej rezydencji. Wzniósł ja w 1881 roku Hilary Majewski. Pałac otrzymał cechy budowli neorenesansowej i  został Ludwik Grohman                       otoczony parkiem (…). Po drugiej stronie ulicy odnowiony budynek z czerwonej cegły był kiedyś domem dyrektorów fabryki. Wzdłuż ulicy targowej wybudowano w 1896 roku dużą tkalnię bawełny z monumentalną bramą, wykonaną w stylu neogotyckim (tzw. Beczki Grohmanowskie projektu architekta miejskiego Franciszka Chełmińskiego).

Brama jest dzisiaj jedynym elementem dawnej tkalni, resztę rozebrano, przygotowując teren pod inną inwestycję. W skutek rabunku i zniszczeń dokonanych w latach I wojny światowej przez Niemców zakład znacznie zmniejszył produkcję. Dla jej podtrzymania połączył się w 1921 roku z zakładami Karola Scheiblera,  tworząc Zjednoczone Zakłady Przemysłowe K. Scheiblera i L. Grohmana S.A. Po 1945 roku zakłady upaństwowiono i nazwano ZPB im. Obrońców Pokoju „Uniontex”.
Po zaprzestaniu produkcji dawna posiadłość Grohmanów uznana została za strefę ekonomiczną przeznaczoną pod nowe inwestycje przemysłowe.
Ludwik Grohman zmarł w 1889 roku pozostawiając córkę i pięciu synów. W chwili śmierci, jego dzieci były przygotowane do przejęcia władzy i pokierowania rozwojem zakładów. Henryk Grohman przejął prowadzenie firmy po śmierci ojca.

TYMIENIECKIEGO 26

Przędzalnia bawełny Henryka Grohmana wzniesiona w 1889 roku w sąsiedztwie rodzinnej fabryki i w pobliżu rozległego zespołu budynków Scheiblerowskich. Produkowano tu przędzę bawełnianą, najcieńszą w Łodzi, przeznaczoną na materiały do haftu, na koronki i dzianiny. Fabryka zatrudniała początkowo 241 robotników, później pracowało w niej 580. Wykazywano roczny obrót w wysokości 1632 tysiące rubli (dane z 1902 roku).

W 1911 roku firma Henryka Grohmana została włączona do Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Przemysłowych Ludwika Grohmana. Od 1921 roku doszło do fuzji fabryk Grohmanów i Scheiblerów, w wyniku czego powstało największe w Polsce przedsiębiorstwo włókiennicze, a Henryk Grohman objął funkcję prezesa Zarządu. Był on niezwykle uzdolnionym fabrykantem, odgrywał czołową rolę w wielu stowarzyszeniach gospodarczych i społecznych, za co odznaczono go Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta. Słynął także z rozległych zainteresowań artystycznych, był wybitnym kolekcjonerem grafiki, starych Henryk Grohman                         instrumentów smyczkowych i ceramiki Dalekiego Wschodu. Grał na skrzypcach i założył Łódzkie Towarzystwo Muzyczne. Pod koniec życia przekazał na Fundusz Obrony Narodowej ponad 100 tysięcy zł, a swoje cenne zbiory zapisał różnym instytucjom państwowym. Obecnie w pałacu przemysłowca funkcjonuje Muzeum Książki Artystycznej.

źródło: 
Księga fabryk Łodzi. Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik.

Rewitalizacja fabryki Grohmana na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej:

Zabytkowa przędzalnia, należąca dawniej do imperium Grohmana, doczekała się remontu.
Pochodząca z końca XIX wieku przędzalnia znajduje się przy ul. Tymienieckiego, na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. To właśnie ona jest inwestorem, bo w odremontowanym zabytku ma się znaleźć nowa siedziba strefy.

Sama fabryka ma zachować w jak największym stopniu XIX-wieczny wygląd, ale pojawią się też nowoczesne elementy. W środku budynek ma już spełniać wymogi XXI wieku.
Wyremontowana fabryka będzie miała 3600 m. kw. powierzchni. Oprócz biur znajdzie się również miejsce na salę konferencyjną dla 250 osób. A ponieważ biura będą się znajdowały też w dawnej wieży ciśnień, na zewnątrz zamontowana ma być przeszklona winda, która umożliwi dostęp do nich. Szklane łączniki pojawią się też w innych częściach budynku. Nie lada atrakcją ma być taras zlokalizowany na szczycie wieży ciśnień.

Zdjęcia - Paweł Nowak

Więcej szczegółów dotyczących budowy: TUTAJ

źródło:
Oficjalna strona ŁSSE.