Rodzina Barcińskich. Willa Stefana Barcińskiego, ulica Kilińskiego 177.

Stefan Barciński urodził się 1878, zmarł 23 sierpnia 1939 w Łodzi  ─ przemysłowiec łódzki, syn Salomona Barcińskiego (1850-1902).

Nekrolog Salomona Barcińskiego, ojca Stefana, rok 1902.

Barciński zajmował ważne stanowiska (ostatnio przed śmiercią był wiceprezesem zarządu) w rodzinnej spółce akcyjnej „Przemysł Wełniany S. Barciński i S-ka” przy ul. Tylnej w Łodzi. Był współzałożycielem i przez 25 lat członkiem zarządu Związku Przemysłu Włókienniczego w Państwie Polskim (siedziba: Łódź, al. T. Kościuszki 33/35). Był członkiem zarządu Banku Handlowo-Przemysłowego w Łodzi SA. Był członkiem Komitetu Giełdowego w Łodzi. Był członkiem Rady Łódzkiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu. Był członkiem Łódzkiej Miejscowej Rady Opiekuńczej.

"Czas", kalendarz na rok 1902.

W czasie I wojny światowej Barciński był członkiem Komitetu Obywatelskiego m. Łodzi w latach 1914-1915. Udzielał się bezinteresownie w Stowarzyszeniu Techników oraz w łódzkim Oddziale Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK), gdzie w latach 1919-1928 pełnił funkcję skarbnika.

Pochowany został na Cmentarzu Żydowskim przy ulicy Brackiej w Łodzi.

Niestety, dziś budynek prezentuje się źle: elewacja jest w opłakanym stanie, liszaje, odpadający tynk.

Kilka lat temu wyremontowano klatkę schodową, starając się zachować klimat wnętrza, ale… jakoś tak „niezręcznie”: źle dobrane oświetlenie, stolarka potraktowana na olejno, itd…

Salomon Barciński (1850-1902), ojciec Stefana był przemysłowcem łódzkim. Urodził się 5 lipca 1850 roku w Nieszawie na Kujawach, był synem Abrahama i Liby Lubawskiej. Uczęszczał do gimnazjum we Włocławku, ale przerwał naukę w piątej klasie i przeniósł się do Łodzi, gdzie rozpoczął praktykę kupiecką w firmie "J.Dobranicki i Konstadt". W 1872 roku poślubił Różę (Ruchlę) Birnbaum (1853-1929), córkę Izydora (Szyi Binema) i Sury Rywki z Saltzmanów. Dzięki ożenkowi stał się wspólnikiem rodzinnej spółki nazywanej domem handlowym "I. Barciński i S-ka", w której miał 40 procent udziałów, zaś jego teść resztę.

Równocześnie Birnbaum nabył od Karola Scheiblera przędzalnię wełny przy ulicy Dzikiej 3 (Mikołajewska, obecnie H. Sienkiewicza), a ponieważ przędzalnia sąsiadowała z wcześniej nabytą posesją przy ulicy dzikiej 5, po uzyskaniu w 1878 roku zezwolenia, rozpoczął na niej budowę dwupiętrowego budynku, w którym znalazły się oprócz kantoru również magazyny i tkalnia wyrobów wełnianych. 

Stopniowo, w wyniku zakupienia kilku nieruchomości zlokalizowanych między ulicą Tylną, Widzewską (obecnie Kilińskiego) i Św. Emilii (dzisiaj W. Tymienieckiego), powstała spółka fabryczna "Wełniana Manufaktura Schwartz, Birnbaum i Loew", która specjalizowała się w produkcji towarów wełnianych, półwełnianych i tak zwanej sztucznej wełny. 

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy 1901.

Salomon Barciński prowadził administrację firmy i sprawy związane ze sprzedażą towarów. W 1900 roku firma została rozwiązana, zaś pozostały majątek ruchomy i nieruchomy wraz z długami przejęli Edmund Gustaw Schwartz i Salomon Barciński, powołując do życia firmę "Przemysł Wełniany S. Barciński i S-ka".

"Czas" kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1901.

Pod koniec XIX wieku przy zbiegu ulic Tylnej i Widzewskiej (dzisiaj Kilińskiego) została wzniesiona według projektu Franciszka Chełmińskiego i Dawida Landego jednopiętrowa willa w stylu eklektycznym - rodzinna rezydencja Barcińskich.

"Rozwój", rok 1902.

Salomon Barciński zmarł 9 kwietnia 1902 roku i został pochowany na cmentarzu przy ulicy Brackiej. Obok niego została pochowana żona. Wykonany z czarnego marmuru pomnik jest sygnowany przez warszawską firmę Norblin i Bartmański.

Salomon i Róża Barcińscy mieli sześcioro dzieci: Emmę (Esterę Mindlę) (ur. 1874), żonę częstochowskiego przemysłowca Józefa Markusfelda, Henryka (1876-1940?), Stefana (1878-1939), Marcelego (1881-1929), Lucynę (ur. 1889), żonę kupca Stanisława Gutmana, i Adama (ur. 1897).

W willi przy Kilińskiego 177 mieszkał Henryk Barciński, brat Stefana, syn Salomona i Róży (z Birnbaumów). Urodził się w 1876 roku w Łodzi. Po ukończeniu szkoły średniej w Łodzi studiował ekonomię polityczną na uniwersytecie w Heidelbergu. Od 1898 roku pracował w dziale handlowym firmy "Wełniana Manufaktura S.Barciński i S-ka", której udziałowcem został po śmierci ojca.

"Czas", kalendarz na rok 1905.

 Henryk Barciński był członkiem zarządów firm: "Jakub Hirszberg i Wilczyński", Towarzystwo Akcyjne Przemysłowe Markus Kohn oraz łódzkiego oddziału warszawskiej Fabryki Kleju i Kazeiny "Strem".

Henryk Barciński wchodził w skład Głównego Komitetu Obywatelskiego (1914-1915). 

Był kupcem I gildii i członkiem Komitetu Pożyczkowego dla kredytów handlowo-przemysłowych przy Oddziale Łódzkim Banku Państwa (1907-1914), członkiem Komitetu Giełdowego, przewodniczącym Komisji Wełnianej Przemysłu Włókienniczego, radcą Sekcji Przemysłowej Izby Przemysłowo-Handlowej w Łodzi, członkiem rzeczywistym Stowarzyszenia Techników w Łodzi, członkiem zarządów: Łódzkiego Towarzystwa Szerzenia Wiedzy Handlowej, Towarzystwa "Uczelnia" oraz Polskiego Towarzystwa Teatralnego. Wchodził w skład oddziału łódzkiego Komisji Szacunkowej Wydziału Rejestracji Strat Wojennych przy łódzkim oddziale Rady Głównej Opiekuńczej, powołanej do życia 15 sierpnia 1916 roku. Za działalność zawodową i społeczną był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1931 roku. Aresztowany 8 listopada 1939 roku przez policję niemiecką "za przynależność do polskiej inteligencji" i więziony w obozie na Radogoszczu, został prawdopodobnie skazany na śmierć (17 stycznia 1940 roku) i stracony.

Młodszym bratem Stefana i Henryka Barcińskich był Marceli, przemysłowiec, działacz gospodarczy i społeczny. Urodził się w 1881 roku w Łodzi. Po ukończeniu gimnazjum filologicznego w Łodzi (w 1900 roku) studiował na wydziale literatury i sztuki uniwersytetu w Lipsku i tam uzyskał doktorat z filozofii. W 1913 roku został sekretarzem Sekcji Przemysłu Włóknistego przy oddziale łódzkim Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu, przekształconej po odzyskaniu niepodległości w Związek Przemysłu Włókienniczego w Państwie Polskim (1919). Barciński został wówczas dyrektorem biura Związku. Był członkiem delegacji, które z upoważnienia rządu polskiego prowadziły rozmowy z zagranicznymi wierzycielami polskiego włókiennictwa w celu zmniejszenia i rozłożenia zobowiązań na dogodne raty. 

"Ilustrowana Republika", rok 1925.

Zasiadał w radach nadzorczych i zarządach różnych instytucji finansowych, między innymi: Komitetu Giełdowego i banku Handlowo-Przemysłowego w Łodzi, był członkiem Komitetu Celnego przy Ministerstwie Przemysłu i handlu oraz współorganizatorem pawilonu włókienniczego na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku. Był aktywnym działaczem Towarzystwa Muzeum Nauki i Sztuki oraz Polskiego Towarzystwa Teatralnego w Łodzi, członkiem Rady Opiekuńczej Gimnazjum Zgromadzenia Kupców w Łodzi, członkiem Automobilklubu Łódzkiego.
Zajmował się twórczością literacką; napisał sztuki: "Niewolnice" (1902) i "Godzina wspomnień" (1903) oraz sprawozdania i recenzje teatralne publikowane na łamach prasy łódzkiej. W 1925 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi przy organizacji przemysłu włókienniczego i jego odbudowie po zniszczeniach wojennych. Zginął 15 listopada 1929 roku w wypadku samochodowym w Warszawie.

"Ilustrowana Republika", 29 listopada 1929 roku.

Na terenach fabryki Barcińskich zbudowano w latach 2005-2010 lofty i apartamentowce nazwane "Barciński Park".

źródło:
Kazimierz Badziak. Aktywność ekonomiczna i społeczna rodziny Barcińskich w Łodzi (do 1939 r.) „Rocznik Łódzki” 1999 t. 46.
Andrzej Kempa, Marek Szukalak. Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny.
Wiesław Puś. Żydzi w Łodzi.

Fot. Monika Czechowicz
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
i inn.

Przeczytaj jeszcze:
MAUZOLEUM i MUZEUM NA RADOGOSZCZU – dawna fabryka Samuela Abbe.
Samuel Saltzman - łodzianin, chasyd i kupiec.
Jakub Hirszberg - kupiec, przemysłowiec, filantrop.
Franciszek Chełmiński, architekt Łodzi i… zięć Hilarego Majewskiego.

MAPA GOOGLE