5 stycznia
Rozpoczęły
się wywózki Cyganów do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem. Do 12 stycznia
blisko 4300 osób zostało tam zamordowanych gazem.
Ulica Wojska Polskiego. Teren byłego obozu zamkniętego dla ludności cygańskiej.
12 stycznia
Likwidacja
obozu cygańskiego.
Przy
ulicy Brzezińskiej (Sultzfederstrasse, dziś ulica Wojska
Polskiego) znajdował siępodobóz dla ludności cygańskiej,na terenie
istniejącego Litzmannstadt getto.
Późną jesienią 1941 roku w kwadracie dzisiejszych ulic Wojska Polskiego
(wówczas Brzezińska), Obrońców Westerplatte (wówczas Towiańskiego),
Starosikawskiej i Głowackiego naziści wyodrębnili tzw. obóz cygański. Było to
jakby getto w getcie. Naziści zamknęli tam ponad 5 tysięcy Cyganów: Romów i
Sinti z Burgenlandu przywiezionych z pogranicza austraicko-węgierskiego.
To jeden z najbardziej tajemniczych rozdziałów w dziejach Litzmannstadt getto.
Nawet sami Żydzi niewiele wiedzieli, kto tam został zamknięty, dlaczego i jaki
był los tych, których potem wywieziono w nieznanym dla nich kierunku.
Obóz został zorganizowany na niewielkim obszarze 0,019 km kw. Z jednej strony
graniczył ze stroną aryjską i był strzeżony przez funkcjonariuszy Schupo. Od
strony getta był pilnowany przez policję żydowską. Został ogrodzony podwójnymi
zasiekami z drutu kolczastego, a z dwóch stron także głęboką - prawie
dwumetrową - fosą (później zasypaną z uwagi na groźbę runięcia kamienicy).
Wszystkie okna od strony zewnętrznej zabito deskami. Na teren obozu można było
wchodzić tylko przez bramę przy ulicy Brzezińskiej (dziś Wojska Polskiego).
Cyganów
przywieziono do Łodzi w bydlęcych wagonach w dniach 5-9 listopada 1941 roku.
Wśród 5007 osób było 2689 dzieci. Mieszkali w strasznych warunkach. Na terenie
obozu nie było latryn, łaźni, wody. Nie było kuchni, brakowało naczyń, nie było
łyżek...
Wkrótce wybuchła epidemia tyfusu, która zdziesiątkowała ludność, w pierwszej kolejności dzieci. W ciągu siedmiu tygodni zmarło 719 Cyganów. Byli grzebani na terenie cmentarza żydowskiego w części kwater PV i PVI w zbiorowych mogiłach.
Wkrótce wybuchła epidemia tyfusu, która zdziesiątkowała ludność, w pierwszej kolejności dzieci. W ciągu siedmiu tygodni zmarło 719 Cyganów. Byli grzebani na terenie cmentarza żydowskiego w części kwater PV i PVI w zbiorowych mogiłach.
Przy
ulicy Wojska Polskiego 84 znajduje się tzw. Kuźnia Romów, miejsce egzekucji
ludności cygańskiej z obozu Cyganów.
Dla upamiętnienia miejsca kaźni Romów budynek dawnej Kuźni uznano za miejsce pamięci narodowej.
Dla upamiętnienia miejsca kaźni Romów budynek dawnej Kuźni uznano za miejsce pamięci narodowej.
***
W poniedziałek, 12 stycznia 2015, Centrum
Dialogu im. Marka Edelmana i Muzeum Tradycji Niepodległościowych upamiętniły
73. rocznicę likwidacji obozu cygańskiego w Litzmannstadt Getto. W spotkaniu
wzięli udział przedstawiciele lokalnych władz, wojewoda Jolanta Chełmińska,
wiceprezydent Krzysztof Piątkowski, przewodniczący rady miejskiej Tomasz
Kacprzak oraz Joanna Skrzydlewska z zarządu województwa. Kwiaty pod pamiątkową
tablicą złożyli również przedstawiciele ambasady Austrii, Niemiec i Czech oraz
przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi Symcha Keller. W
swoich przemówieniach wszyscy podkreślali potrzebę kultywowania pamięci o
tragicznych wydarzeniach sprzed lat i oddania hołdu ofiarom.
W ramach obchodów w Centrum Dialogu zorganizowano pokaz filmów o historii obozu, a w Muzeum Tradycji Niepodległościowych przy ulicy Gdańskiej zaprezentowano internetową platformę edukacyjną dotyczącą zagłady Romów i Sinti.
W ramach obchodów w Centrum Dialogu zorganizowano pokaz filmów o historii obozu, a w Muzeum Tradycji Niepodległościowych przy ulicy Gdańskiej zaprezentowano internetową platformę edukacyjną dotyczącą zagłady Romów i Sinti.
16 stycznia
Pierwszy
etap wysiedlania z getta Żydów. Do 29 stycznia wywieziono i zamordowano w
Chełmnie ponad 10 tysięcy osób.
źródła:
Joanna Podolska. Litzmannstadt Getto. Ślady - przewodnik po przeszłości.
Joanna Podolska. Spacerownik. Łódź żydowska.
Wyborcza.pl
Joanna Podolska. Litzmannstadt Getto. Ślady - przewodnik po przeszłości.
Joanna Podolska. Spacerownik. Łódź żydowska.
Wyborcza.pl
Przeczytaj
jeszcze:
