Dawna "Fabryka
tasiem, koronek i guzików" przy ulicy Kopernika 1/3. Założona została przez
Ernesta Wevera w 1880 roku.
Jubileuszowe wydanie "Lodzer Zeitung" 1863-1913.
W
1897 roku zatrudniała już 436 robotników, a roczna wartość produkcji wynosiła
700 tysięcy rubli.
W 1903
roku do głównego budynku dobudowano narożną część według projektu Fryderyka
Miksa. W budowli wykorzystano typowe dla secesji dekoracje architektoniczne.
Od
1925 roku w części budynków produkcyjnych powstała Łódzka Mechaniczna Fabryka
Wyrobów Wstążkowych oraz Knotów do Lamp i Świec „Płomień” Mechela Kosmana i
Saula Albama.
Zatrudniała 40 robotników, wartość roczna sprzedaży sięgała 170
tysięcy złotych, a wyroby były eksportowane do Maroka i Palestyny.
Pozostałą
część zabudowań przejął od Weverów w 1930 roku Gustaw Pattberg. Wspólnie z
Leonem i Jerzym Blumami utworzyli Fabrykę Tasiem, Wstążek i Koronek. Pracowało
w niej 300 robotników, a roczna wartość sprzedaży wynosiła 1,3 miliona złotych.
Specjalnością fabryki były wstążki aksamitne, eksportowane do Danii, Palestyny,
Holandii i do Afryki Południowej.
"Głos Poranny", rok 1936.
"Głos Poranny", rok 1938.
"Ilustrowana Republika", rok 1938.
Po
II wojnie i upaństwowieniu przedsiębiorstwa powstały tu Państwowe Zakłady
Pasmanteryjne, które w latach 70. XX wieku przeniesiono na ulicę Srebrzyńską do
nowych budynków.
Obok
fabryki, przy ulicy Mikołaja Kopernika 5 znajduje się willa biurowo –
mieszkalna.
Została wzniesiona w 1912 roku przez dawnego właściciela pobliskiej fabryki – Ernsta Wevera. Budynek przetrwał okres II
Wojny Światowej i w latach 1951 – 1994 pełnił funkcję przyfabrycznego
przedszkola Zakładów Przemysłu Pasmanteryjnego „Lenora”, a następnie przez
prawie 10 lat stał opustoszały i niszczał.
W 2003 roku budynek został zakupiony
przez Wiesława Lewandowskiego, który przeznaczył go na główną siedzibę swej
włocławskiej firmy, specjalizującej się w produkcji papierów higienicznych. W
momencie zakupu dom był w fatalnym stanie technicznym i z pewnością nie nadawał
się do zagospodarowania. Dopiero kompleksowy remont budynku, sprawił, że
ponownie mógł on pełnić rolę obiektu użytkowego.
Na
bramie prowadzącej do willi umieszczono gotycką cegłę z Fromborka z odciskiem…
psiej łapy.
Zamiłowanie
do historii i zainteresowanie zabytkami polskiej architektury nowego
właściciela willi spowodowało, że chętnie przystał na propozycję
łódzkiego artysty Zbigniewa Janeczka – prezesa Towarzystwa Miłośników Fromborka, a propozycje podchwyciły władze miasta - dotyczyła ona nadaniu ulicy Kopernika
specjalnego akcentu, by na niej pojawiło się coś naprawdę związanego z
astronomem. 1 kwietnia 2005 roku (w Prima Aprilis… 😉), w słupek bramy wjazdowej przy ulicy Kopernika 5, została wmurowana XV – wieczna cegła z
odciskiem łapy psa przywieziona z Fromborka.
Uroczystość
z udziałem władz miejskich, zaszczycił burmistrz Fromborka oraz dyrektor
Muzeum Mikołaja Kopernika, którzy przywieźli specjalny certyfikat
zaświadczający, że cegła faktycznie pochodzi z XV wieku i została wydobyta
podczas prac archeologicznych na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku. Jak się
wydaje, jest to teraz najstarszy zabytek Łodzi J
Pomyślałem, że skoro mamy ulicę
Kopernika, to powinno pojawić się na niej coś naprawdę związanego z astronomem.
A że jestem prezesem Towarzystwa Miłośników Fromborka, gdzie Kopernik mieszkał
przez 30 lat, to właśnie stamtąd jest nasza cegła. Kto wie, może Kopernik
zawiesił kiedyś na niej oko - tłumaczył artysta, Zbigniew Janeczek.
CERTYFIKAT
Muzeum
Mikołaja Kopernika we Fromborku
zaświadcza,
że
cegła
z odciskiem łapy psa,
wydobyta
podczas prac archeologicznych
na
Wzgórzu Katedralnym we Fromborku
pochodzi
z czasów Kopernika.
Psie
łapy dość często można spotkać na cegłach gotyckich budowli. Być może tak
znakowano niektóre cegły podczas produkcji, by rozliczyć ilość zużytego
materiału. Na cegłach z tamtego okresu można znaleźć ślady różnych
zwierząt – odciski ptasich pazurów, łap kotów, a nawet kopyt saren i dzików.
Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.
źródła:
Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik. Księga fabryk Łodzi.
Łódź
Hipsterem Miast. https://lodzhipsteremmiast.wordpress.com
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
"Rozwój", rok 1905.
