Od
1871 roku Edward Ramisch prowadził przy Piotrkowskiej 140 ręczną
tkalnię chust wełnianych i kortów, w 1893 roku założył pod tym
samym adresem niewielką przędzalnię.
Jednodniówka "10-lecie Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych Okręgu Łódzkiego 1918-1928"
Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1899.
Piotrkowska
138/140, dziś lubiane przez łodzian miejsce zwane OFF'em (OFF Piotrkowska).
W
1896 roku Edward Ramisch zatrudniał już pięćdziesięciu
robotników, w tym trzydziestu tkaczy, osiągając obroty w wysokości
50 tysięcy rubli. Po przekazaniu swej posesji bratu Franciszkowi,
przeniósł się na ulicę Senatorską.
Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1899.
W
1889 roku fabryka Franciszka Ramischa miała już maszynę parową i
64 krosna mechaniczne, zatrudniała 70 robotników. Projekt
pierwszych budynków wykonał architekt miejski Hilary Majewski.
W
1893 roku wybudowano przędzalnię według projektu Fryderyka Miksa,
a w późniejszych latach wzniesiono dodatkowe budynki,
zaprojektowane przez Franciszka Chełmińskiego, z zastosowaniem
secesyjnych dekoracji.
Fabryka
wypełniła przestrzeń pomiędzy ulicami Piotrkowską i Mikołajewską
(obecna ulica Sienkiewicza) na szerokości trzech działek
osadniczych (dzisiaj Piotrkowska 138/140).
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.
W 1897 roku pracowało w
niej 227 robotników, a w 1905 – 452, firma wykazywała wtedy 545
tysięcy rubli rocznego obrotu. I wojna światowa przyniosła
zniszczenie maszyn, głównie krosien.
Informator handlowo-przemysłowy, rok 1911.
W
1924 roku powstała Spółka Akcyjna – Fabryka Wyrobów
Bawełnianych „Franciszek Ramisch”, o kapitale 1 068 tysięcy
złotych.
Produkcja firmy ograniczała się do przędzy bawełnianej,
przędzalnia wyposażona była w 23 tysiące wrzecion cienkoprzędnych
i 4 520 wrzecion niciarkowych. Zatrudnienie w 1935 roku wynosiło
około 500 osób.
Informator m. Łodzi i województwa łódzkiego, rok 1920.
W
pomieszczeniach udostępnionych przez Ramischów mieściły się
biura utworzonego w 1929 roku Zrzeszenia Producentów Przędzy
Bawełnianej w Polsce. Działali w nim między innymi Gustaw Geyer,
Stefan Osser, Arno Kindermann, Paweł Biedermann, Aleksander
Piwkowski, Leon Albrecht.
Po
1945 roku mieściły się tutaj Łódzka Przędzalnia Przemysłu
Bawełnianego im. gen. Waltera. Od 1999 roku budynki są
wykorzystywane przez różne firmy, powstało tu miejsce szczególnie
lubiane i chętnie odwiedzane przez łodzian, tzw. OFF – znane z
licznych restauracji i pubów.
A
drugi z braci Ramischów, Edward?
Ulica
Senatorska 14/16, przędzalnia bawełny zbudowana przez Edwarda
Ramischa, widok od ulicy Senatorskiej i od strony ogrodu willi Ramischów.
Po
przeniesieniu się na ulicę Senatorską 19 (później 14/16) Edward Ramisch wybudował
tu przędzalnię bawełny i wigonii, w której zatrudniał 175
robotników, osiągając roczny obrót w wysokości 292 tysięcy
rubli.
Informator handlowo-przemysłowy, rok 1911.
Po rozbudowie w 1909 roku zatrudnienie wzrosło do 230
robotników, a obroty do 400 tysięcy rubli.
Informator handlowo-przemysłowy, rok 1911.
Po
rekwizycjach i zniszczeniach wyniesionych z I wojny światowej
spadkobiercy Edwarda Ramischa nie podjęli produkcji, a zakład
wydzierżawili od 1924 roku Jakubowi Islerowi i Franciszkowi
Cyganowi, którzy produkowali przędzę bawełnianą, zatrudniając
310 robotników. Roczna wartość sprzedaży w 1936 roku wynosiła 1
895 tysięcy złotych.
Informator m. Łodzi i województwa łódzkiego, rok 1920.
Po
II wojnie światowej utworzono tu Zakłady Przemysłu Bawełnianego,
a następnie powstał tu oddział przędzalni Bawełny im. gen.
Waltera.
Dzisiaj
obiekt zajmują firmy różnych branż.
Po
przeciwnej stronie ulicy można podziwiać willę Edwarda Ramischa
wzniesioną w latach 1899-1901.
Willa zbudowana została na działce
zakupionej przez Ramischa w 1899 roku wraz z budową nowych zakładów
po przeciwnej stronie ulicy Senatorskiej.
Widok z ogrodu Ramischów na fabrykę.
Po śmierci Edwarda willę odziedziczyła w 1907 roku wdowa po nim,
Alwina oraz szóstka dzieci.
Informator m. Łodzi i województwa łódzkiego, rok 1920.
Budynek był użytkowany przez rodzinę
Ramischów przypuszczalnie do 1945 roku.
Następnie wraz z zakładami
upaństwowiony i przekształcony w przedszkole.
"Dziennik Łódzki", rok 1946.
Od 2001 roku willa była
użytkowana przez prywatną szkołę wyższą, dzisiaj to siedziba FAMILY GROUP, w skład której wchodzą:
Rodzinna Szkoła Podstawowa/FAMILY ELEMENTARY SCHOOL
Rodzinne Przedszkole/FAMILY PRE-SCHOOL
Szkoła Języków Obcych/FAMILY SCHOOL
Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna/PROGRESJA
Strona: www.familygroup.edu.pl
Dawny ogród rodziny Ramischów, dzisiaj pełni funkcję placu zabaw dla dzieci.
Willę
zbudowano na planie zbliżonym do kwadratu, z ryzalitami na osiach,
układ wnętrz jest trzytraktowy.
Wejście
główne znajduje się od zachodu, prowadzi do klatki schodowej na
osi niewielkiego holu na parterze i piętrze, skomunikowanej z innymi
pomieszczeniami.
Zachowała
się stolarka okienna, wewnątrz także drzwiowa oraz częściowo
sztukaterie sufitowe. Na klatce schodowej metalowa balustrada.
Willa
reprezentuje uproszczone formy dojrzałego renesansu włoskiego.
źródła:
Jacek
Kusiński, Maciej Janik, Ryszard Bonisławski. Księga fabryk Łodzi.
Krzysztof
Stefański. Łódzkie wille fabrykanckie.
Przeczytaj
jeszcze:
Fot.
współczesne Monika Czechowicz
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.