baedeker łódzki: Dawny Dom Inwalidy Wojennego.

Przy ulicy Narutowicza pod numerem 114 znajduje się budynek, który niepodległa II Rzeczpospolita wzniosła dla tych, którzy o nią walczyli. To powstały w latach 1938-1939 Dom Inwalidy Wojennego. W nim mieli znaleźć schronienie ci, którzy nie byli już zdolni do samodzielnego życia. Dom ten po 1945 roku funkcjonował pod nazwą Domu Kombatanta aż do roku 1994, kiedy został zamieniony w Dom Opieki Społecznej. Pamięć o pierwotnym jego przeznaczeniu przywodzi umieszczona na ścianie frontowej tablica.

Wzniesienie budynku zainicjował w 1938 roku powiatowy oddział Związku Inwalidów Wojennych RP w Łodzi.

"Głos Poranny", rok 1938.

Projekt przygotowany przez Józefa Kabana przewidywał wzniesienie modernistycznego obiektu założonego na planie zbliżonym do litery T, składającego się z trzypiętrowego murowanego budynku frontowego zlokalizowanego w pierzei ulicy Narutowicza oraz umieszczonego prostopadle, w głębi działki, parterowego budynku przeznaczonego na salę zebrań i garaże.

Do wybuchu II wojny światowej zdołano wybudować jedynie podpiwniczoną pierwszą kondygnację budynku frontowego. W 1948 roku Związek Inwalidów Wojennych RP, pod groźbą odebrania obiektu przez władze państwowe, podjął starania o umożliwienie skończenia budowy.

"Głos Poranny", dodatek ilustrowany, rok 1932.

"Łódź w Ilustracji", rok 1934.

Nowelizowany przez Andrzeja Czumera i Janusza Kolabarczyka projekt pierwotny uzyskał zatwierdzenie. Budowę, nawiązującą do stanu istniejącego, kontynuowano według poprawionych obliczeń statycznych. Obiekt oddano do użytku w 1951 roku.

Dziś w budynku mieści się Dom Pomocy Społecznej.

Placówka ta podlega pod Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi. Osoby tu przebywające to przede wszystkim kombatanci wojenni oraz osoby przewlekle chorujące na wiele typów schorzeń. W domu znajduje się około 120 pacjentów.

W budynku ma swoją siedzibę Zarząd Okręgowy Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej w Łodzi, Zarząd Oddziału Łódź-Polesie.

Odznaka związku

Związek Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej to stowarzyszenie kombatanckie posiadające osobowość prawną.

Odznaka ZIW RP z roku 1919.

Związek jest kontynuatorem tradycji założonego w 1919 roku Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej. Jego dewizą jest: Bóg, Honor i Ojczyzna. Jest najstarszą polską organizacją kombatancką, a także jednym z trzech najdłużej istniejących ogólnokrajowych stowarzyszeń społecznych. Równocześnie należy do pięciu najstarszych na świecie organizacji grupujących weteranów wojen.

Członkiem związku może zostać każdy posiadający status inwalidy Wojennego i wojskowego, a także osoby represjonowane, ustawowo korzystające z uprawnień inwalidów wojennych oraz rencistów wojskowych.

Problemem inwalidów wojennych w Polsce władze państwowe zajmowały się od zarania odzyskania niepodległości. Zaczęto też samorzutnie organizować się w samopomocowy ruch związkowy.

"Głos Polski", rok 1919.

Na obszarze zaboru pruskiego pierwsze otwarte, zorganizowane wystąpienie inwalidów wojennych miało miejsce 2 grudnia 1918 roku, na wiecu w Poznaniu. Pierwszy regionalny zjazd organizacji inwalidów wojennych odbył się 7 grudnia 1918 roku. W zaborze austriackim w Krakowie już od 1917 roku istniał Związek Inwalidów Wojennych.

"Głos Polski", 13 kwietnia 1919 roku.

Na terenie byłej Kongresówki działał Centralny Związek Inwalidów Wojennych w Warszawie. W dniach 12-17 kwietnia 1919 roku odbył się w Warszawie wspólny zjazd delegatów wyłonionych w:

- Związku Inwalidów Wojennych RP z Wielkopolski,

- Centralnym związku Inwalidów Wojennych RP z siedzibą w Warszawie,

- Związku Inwalidów Wojennych z siedzibą w Krakowie, działającym na terenie zaboru austriackiego,

- z innych, mniejszych ugrupowań.

Na zjeździe jednogłośnie postanowiono powołać jeden wspólny Związek Inwalidów Wojennych RP z siedzibą w Warszawie.