Józef
Lajb Ab (1863-1941) był właścicielem i dyrektorem szkoły i
działaczem oświatowym. Urodził się w Łodzi, był synem Leona
(Lewina) i Szpryncy z Codików. Pracę w szkolnictwie podjął w roku
1885 na podstawie absolutorium szkoły wyższej. W latach 1897-1910
był prezesem Towarzystwa Nauczycieli i Nauczycielek Żydów oraz
członkiem Komitetu Walki z Analfabetyzmem.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1911.
W 1910 roku założył
przy ulicy Spacerowej 29 (dzisiaj al. Kościuszki) 7-klasową Żeńską
Szkołę Handlową, przenosząc ją następnie w 1911 roku na ulicę Narutowicza (wówczas ulica Dzielna), a w 1913 roku na ulicę
Zieloną 8.
Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.
"Godzina Polski", rok 1916.
"Godzina Polski", rok 1917.
"Ilustrowana Republika", rok 1927.
W
1918 roku szkoła została przekształcona na Gimnazjum Żeńskie o
profilu humanistycznym i znalazła swoją siedzibę przy ulicy
Zielonej 10. Pierwsze matury przeprowadzono w 1920 roku.
Budynek szkoły przy ulicy Zielonej.
"Ilustrowana Republika", rok 1930.
"Ilustrowana Republika", rok 1930.
"Głos Poranny", rok 1930.
"Republika", rok 1924.
"Republika", rok 1924.
"Najer Fołksbłat", rok 1929.
W roku
szkolnym 1925/26 szkoła została przejęta przez grono nauczycieli
występujące formalnie jako „Zrzeszenie Pedagogów. Spółka z
o.o.”.
"Głos Poranny", rok 1933.
W 1931 roku Ab wprawdzie przestał pełnić funkcję
dyrektora szkoły, pozostał jednak jej właścicielem, zaś szkoła
otrzymała imię Józefa Aba.
"Głos Poranny", rok 1933.
"Głos Poranny", rok 1935.
"Głos Poranny", rok 1935.
Szkoła nie posiadała praw gimnazjum
państwowego, dopiero w roku szkolnym 1938/39 gimnazjum uzyskało
takie prawa, natomiast liceum nadal ich nie posiadało. Po przejściu
Aba w stan spoczynku dyrektorem szkoły został Ludwik Krajeński, a
w latach 1933-1939 Stella Estera Reinowa. Nauczanie odbywało się w
języku polskim, lekcje języka hebrajskiego traktowano jako
nadobowiązkowe.
"Głos Poranny", rok 1936.
"Głos Poranny", rok 1937.
W latach 30. ubiegłego wieku Ab mieszkał wraz z córką przy ulicy Piotrkowskiej 118.
W
latach okupacji niemieckiej Józef Ab mieszkał w getcie łódzkim,
przy ulicy Dworskiej 14 (dzisiaj WiN).
"Głos Poranny", rok 1934.
Ab
był żonaty z Bertą (Bajlą Gitlą), lekarzem dentystą, z którą
miał córkę Nadieżdę – nauczycielkę i plastyczkę oraz syna
Michała – studenta matematyki, który jako sanitariusz zmarł w
szpitalu pod Tarnopolem i został pochowany w Buczaczu. Losy jego
siostry Nadieżdy są nieznane.
"Godzina Polski", rok 1918.
Józef
Ab zmarł w getcie łódzkim 7 lutego 1941 roku i spoczywa na
cmentarzu przy ulicy Brackiej.
(Zdjęcie wykonane w 2008 roku, nadesłane przez Panią Irenę Francuz-Malczewską. Bardzo dziękuję za udostępnienie).
Pozostałe zdjęcia współczesne Monika Czechowicz
K.
Baranowski. Żydowskie szkoły ogólnokształcące w Łodzi w latach
1918-1939.
Andrzej
Kempa, Marek Szukalak. Żydzi dawnej Łodzi. Słownik Biograficzny.
