W zdominowanej przez włókiennictwo Łodzi działały także przedsiębiorstwa innych branż. Przemysł drzewny reprezentowała między innymi firma założona przez Juliusza Zilkego. Przybył on do Łodzi z Proboszczewic i w 1879 roku został czeladnikiem, a następnie majstrem ciesielskim.
Juliusz Zilke (Zielke)
"Führer durch Łódź", 1893.
"Führer durch Łódź", 1893.
Uruchomiony tu został niewielki zakład stolarski, a następnie przedsiębiorstwo budowlane, wykonujące roboty ciesielskie.
Jubileuszowe wydanie "Lodzer Zeitung", 1863-1913.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1909.
Od 1898 roku kierowanie firmą przejął jego syn August, który w latach 1914-1931 był starszym cechu cieśli, a następnie jego członkiem honorowym. Doprowadził on do rozbudowy firmy i jej modernizacji. Nosiła wówczas nazwę Mechaniczna Fabryka Wyrobów Drzewnych August Zilke.
"Ilustrowana Republika", rok 1927.
Istniejące tu budynki zniszczył pożar, który wybuchł 14 września 1908 roku.
"Rozwój", 14 września 1908 roku.
Po tym wydarzeniu budynki zostały odbudowane, wzniesiono także kamienicę zamieszkałą przez członków rodziny Zilków.
Dawna kamienica rodziny Zilke przy ulicy Dowborczyków 13.
Budynek wpisany jest do ewidencji zabytków. Nad bramą wejściową pomiędzy oknami pierwszego i drugiego piętra znajduje się ozdobny relief. Kamienica posiada trzy piętra i balkony w formie wykuszu. Imponujący budynek, mam nadzieję, że doczeka się remontu.
Fabryka Zilków produkowała między innymi meble, skrzynki fornirowane i dla browarów, dykty, okna, drzwi oraz deseczki i ramki do nawijania tkanin.
Informator Handlowo-Przemysłowy, 1911.
W 1913 roku firma zatrudniała 35 robotników.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.
W latach 1914-1919 poważnie ograniczyła produkcję. Od 1920 roku stanowiła część Towarzystwa Przemysłu Drzewnego "Silvars", którego współwłaścicielem był August Zilke.
"Ilustrowana Republika", rok 1927.
W 1923 roku wystąpił on z tej spółki i uruchomił własną firmę o nazwie Przemysł Drzewny August Zilke. Jeszcze w 1928 roku pracowało tu 100 robotników, jednakże kryzys gospodarczy spowodował, że 1 września 1931 roku ogłoszono jej upadłość.
"Rozwój", rok 1930.
Dziennik Zarządu m. Łodzi, rok 1930.
Przedsiębiorstwo nie zostało jednak całkowicie zlikwidowane. Część jego majątku przejął w 1933 roku nowy podmiot o nazwie Stolarskie Zakłady dla Budownictwa i Przemysłu Sp. z o.o. Ich właścicielkami były Ida Zilke (żona Augusta) oraz Angelika Sima, a August Zilke pełnił funkcję zarządzającego. Część pomieszczeń i maszyn wydzierżawiono Rudolfowi Richterowi, który miał tu własną stolarnię.
Obydwie firmy funkcjonowały także w latach 1939-1945.
Po zakończeniu II wojny światowej przedsiębiorstwo zostało upaństwowione. Początkowo mieściły się tu Państwowe Zakłady Stolarskie nr 1, a następnie Łódzkie Fabryki Mebli. Obecnie obiekty przy Dowborczyków 9/11 zajmuje Urząd Skarbowy Łódź Śródmieście.
źródło:
Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik. Księga fabryk Łodzi.
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Fot. współczesne Monika Czechowicz