Ulica Kopernika 38 (dawna Milscha, Milsza 36).
W 1894 roku powstała przędzalnia wełny zgrzebnej Otto Wevera (Wavera) i Alfreda Reula. Wcześniej mieściła się przy ulicy Cegielnianej i zatrudniała 32 robotników.
"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1903.
Nowe budynki przy ulicy Milsza powstały ok. 1904-1905 roku, taryfy domów z kalendarza informacyjnego "Łodzianin" z 1903 pod tym adresem podają, że to "plac", co oznacza, że teren nie został jeszcze zakupiony i zabudowany.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1904.
Kalendarz "Czas" z 1904 roku podaje już Otto Wavera i Alfreda Reula jako właścicieli działki ( zakupili wspólnie rownież teren przy ul. Milsza 3, gdzie zamieszkał Otto Waver)
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1906.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1910.
W nowym budynku znacznie rozszerzono produkcję. W fabryce pracowało około 100 robotników, było w niej 4200 wrzecion.
"Lodzer Informations und Hause Kalender", 1914.
Po 1918 roku firma stała się przędzalnią zarobkową (to znaczy podnajmowaną przez właścicieli innym producentom). Wytwarzano w niej 232 tysięcy kilogramów przędzy zgrzebnej, o wartości 250 tysięcy złotych.
Podręczny Rejestr Handowy, rok 1926.
W części budynku od 1937 roku znajdowała się skręcalnia i tkalnia zarobkowa, podnajmowana przez Gitlę i Abrama Sztylermanów. Ta mała firma produkowała tkaniny wełniane i półwełniane oraz przędzę skręconą bawełnianą, wigoniową i wełnianą zgrzebną.
Księga adresowa m. Łodzi i województwa łódzkiego 1937-1939.
Alfred Reul junior był czołowym zawodnikiem sekcji kolarskiej ŁKS, startował na szosie i na torze. Brał udział w wyścigu drużynowym na Olimpiadzie w Amsterdamie w 1928 roku.
"Łódzkie Echo Wieczorne", rok 1928.
"Rozwój", rok 1928.
W latach okupacji Niemcy utowrzyli w murach fabryki obóz przesiedleńczy dla dzieci i młodzieży przeznaczonej do germanizacji. Taki sam obóz został utworzony również obok w budynkach dawnej fabryki taśm Emila Wicke, przy Kopernika 36.
Kopernika 36.
Przeczytaj w baedekerze:
Po 1945 roku przy Kopernika 38 powstał oddział przędzalni czesankowej zgrzebnej "Vigoprim".
"Dziennik Popularny", rok 1976.
Obecnie budynek wykorzystywany jest do celów usługowych. Odkupił go dr Marek Krochmalski, przez wiele lat pracujący w ŁKS, i utworzył klinikę ortopedyczną.
Marek Krochmalski
- ortopeda traumatolog. Współwłaściciel Medical Magnus Clinic.
Wieloletni konsultant ortopedyczny w Polskich Związkach Sportowych: siatkówki, podnoszenia ciężarów, piłki ręcznej, zapasów, piłki nożnej, a obecnie od 2014 roku lekkiej atletyki. W przeszłości wieloletni szef Komisji Medycznej PZPN. Uczestnik Misji Medycznych PKOL na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie (2008), Londynie (2012), Soczi (2014), Rio de Janerio (2016), Belgradzie (2017) i Pyeong Chang (2018).
(źródło: (mmcenter.pl)
(źródło: (mmcenter.pl)
źródła:
Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik. Księga fabryk Łodzi.
Fot. współczesne Monika Czechowicz
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.