baedeker łódzki: Szkoła Rękodzielniczo-Przemysłowa, dawna ulica Pańska 115 (dzisiaj Stefana Żeromskiego)

Potrzeby rozwijającego się przemysłu włókienniczego sprawiały, że w Łodzi rosło zapotrzebowanie na średnią kadrę techniczną. To zadecydowało o utworzeniu w 1869 roku, u progu wielkoprzemysłowego rozwoju miasta, Łódzkiej Wyższej Szkoły Rzemieślniczej, której struktura i program nauczania oparty został na wzorach szkoły włókienniczej w niemieckim Chemnitz. Przymiotnik "wyższa" jest w tym wypadku mylący, gdyż była to szkoła techniczna na poziomie średnim. Umieszczono ją w gmachu dawnej Szkoły Realnej:

Szkoła Rzemieślnicza przy Nowym Rynku (dzisiaj Plac Wolności). Czytaj TUTAJ.

Z biegiem lat szkoła ta przestała dobrze spełniać swoją funkcję. Była przede wszystkim zbyt ciasna, brakowało w niej miejsca na odpowiednio wyposażone warsztaty, niezbędne w szkole średniej o profilu technicznym. A miejsca na rozbudowę przy Nowym Rynku nie było. W 1899 roku zmieniono jej nazwę na Szkołę Rękodzielniczo-Przemysłową, nadając jej ściśle techniczny profil i rozpoczęto jednocześnie przygotowania do budowy nowego, znacznie obszerniejszego gmachu.

W listopadzie 1899 roku o wykonanie planów poproszono trzech znanych łódzkich budowniczych: Kazimierza Stebelskiego, Otto Gehliga i Dawida Landego. Z tych trzech propozycji wybrano projekt firmowany przez przedsiębiorstwo Gehliga, którego właściwym autorem był pracujący w jego biurze Piotr Brukalski.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

Przeczytaj w baedekerze:

DOM OTTO GEHLIGA - czyli dążenie do „zachowania czystości stylu i wdzięcznej harmonii..."

Projekt z kosztorysem przekraczającym 300 000 rubli zatwierdzono w maju 1901 roku. Jednocześnie ruszyły też prace budowlane, na parceli przy ulicy Pańskiej, wyodrębnionej z terenu parkowego, zwanego wówczas "Ogrodem przy ulicy Pańskiej" (dzisiaj park im. Józefa Poniatowskiego. Czytaj TUTAJ).

Prace budowlane prowadzone były przez firmę "Nestler i Ferrenbach". Trwały do lata 1903 roku.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

Przeczytaj w baedekerze:

Ulica Karolewska 41 - "Nestler i Ferrenbach".

Oddany do użytku budynek był ówcześnie największym i najbardziej nowoczesnym gmachem szkolnym Łodzi.

"Rozwój", rok 1919.

"Rozwój", rok 1920.

"Praca", rok 1920.

"Rozwój", rok 1921.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1933.

Księga Adresowa Miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego, rok 1937.

Budynek założony został na osiowym planie w kształcie litery U, z bocznymi skrzydłami biegnącymi w głąb posesji i środkowym tylnym ryzalitem z klatką schodową.

Główny budynek uzupełniło laboratorium chemiczne i warsztaty mechaniczne oraz dwa domy mieszkalne - dla dyrektora szkoły i dla urzędników.

W laboratorium i warsztatach znajdowały się szkolna tkalnia, farbiarnia i drukarnia, co pozwalało na odtwarzanie w warunkach szkolnych całego cyklu produkcyjnego podobnego jak w przemyśle włókienniczym.

Ilustrowana Republika, rok 1926.

Elewacje zewnętrzne budynku oblicowane zostały cegłą koloru jasnożółtego, co nadało budynkowi ciekawy wyraz plastyczny.

Duże prostokątne okna parteru i dwóch pięter rozdzielone zostały regularnie płaskimi ryzalitami. Część środkowa wysunięta została w formie ryzalitu do przodu i podwyższona. Ozdobiły ją duże zamknięte półkoliście okna a zwieńczyła attyka. Architektura gmachu nawiązująca do wzorców neorenesansowych ( podobnie jak w znacznie wcześniejszym budynku Gimnazjum Męskiego), na początku XX wieku była już anachronizmem, ale uproszczenie detalu i duże okna wskazują na próbę jej nowocześniejszej interpretacji.

O wartości budynku decydowały jednak, przede wszystkim jego walory funkcjonalne. Sprawiały one, że gmach dobrze spełniał rolę średniej uczelni technicznej.

"Głos Poranny", rok 1935.

Dziennik Urzędowy Komisariatu Urzędowego m. Łodzi, rok 1919.

"Praca", rok 1920.

W 1919 roku szkołę przekształcono w Państwową Szkołę Techniczno-Przemysłową i w latach 1921-1924 rozbudowano według projektów Kazimierza Stebelskiego i Wiesława Lisowskiego tworząc nowe warsztaty i pracownie, które pozwalały na znaczne rozszerzenie programu nauczania.

Wiesław Lisowski (1884-1954)

Przeczytaj w baedekerze:

Wiesław Lisowski – od stylu dworkowego do modernizmu.

"Rozwój", rok 1920.

Księga adresowa m. Łodzi 1937-1939.

Szkoła wielokrotnie zmieniała nazwy. Kolejne zmiany nazwy miały miejsce w latach:

1919 - Państwowa Szkoła Włókiennicza

1933 - Państwowa Szkoła Techniczno-Przemysłowa

1951 - Technikum Przemysłu Włókienniczego Ministerstwa Przemysłu Lekkiego

1957 - Technikum Włókiennicze Nr 1 w Łodzi

1963 - Technikum Włókiennicze Nr 1 im. W. Tiereszkowej

1964 - Zespół Szkół Zawodowych Nr 3

1976 - Zespół Szkół Włókienniczych Nr 1 w Łodzi

1993 - Zespół Szkół Techniczno-Przemysłowych w Łodzi

2002 - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 19 w Łodzi

2004 - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 19 im. Karola Wojtyły w Łodzi

- dzisiaj Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego

Bez względu na nazwy i sytuację polityczną szkoła zawsze realizowała jeden wspólny cel: rzetelne przegotowanie młodych ludzi do zawodu.

Oficjalna strona szkoły: TUTAJ

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

Urzędowa, Społeczna Handlowo-Przemysłowa Książka Adresowa, rok 1947.

W 2025 roku Zarząd Województwa Łódzkiego uruchomił dodatkowe środki unijne i dofinansował trzy projekty zgłoszone w konkursach dotyczących rozwoju edukacji przedszkolnej i zawodowej. Łącznie na ten cel przeznaczono 20 milionów złotych.

Do Łodzi trafiły fundusze na przebudowę jednego z budynków w kompleksie Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego przy ulicy Żeromskiego. Projekt obejmuje remont budynku "B" - malowanie ścian, wymiana grzejników i drzwi, renowacja podłóg oraz schodów, a także naprawa dachu.

Pracownie zostaną wyposażone w nowoczesny sprzęt.

Dzięki inwestycji znacząco poprawią się warunki nauki w Szkole Policealnej oraz na kursach zawodowych w zawodach takich jak technik fotografii i multimediów, technik reklamy, serwisant sprzętu komputerowego i sieci, a także administrator zintegrowanych systemów zarządzania w logistyce i spedycji.