Dom Izraela Poznańskiego przy Rynku Starego Miasta (z prawej strony). Na parterze mieściła się firma handlowa, a na piętrze pokoje mieszkalne. Wcześniej był tu sklep jego ojca Kalmana. Dom obok zakupił Poznański w 1863 roku.
Tu urodziło się najmłodsze ich dziecko - córka Gite (1838-?).
Ręczny plan Rynku Starego Miasta z zaznaczonym domem Kalmana Poznańskiego.
Kalman kontynuował w Łodzi swoje interesy handlowe, pozostając zrazu w cieniu kilku wcześniej osiadłych w mieście kupców żydowskich - Szmula Zalcmana (CZYTAJ TUTAJ), Abrama Bronowskiego, Icka Birencwajga czy Salomona Markusfelda.
Decyzją Komisji Województwa Mazowieckiego z 23 kwietnia 1834 roku Kalman Poznański nabył prawo do prowadzenia w Łodzi handlu towarami bawełnianymi i lnianymi. Z początkiem lat czterdziestych XIX wieku jego firma "handlu towarami łokciowymi i artykułami korzennymi" miała już 4.000 złp rocznego obrotu i ustępowała tylko firmom Abrama Mojżesza Prussaka, Dydje Działkowskiego, Mojżesza Pilgryma i Dawida Rosenblatta.
Decyzją Komisji Województwa Mazowieckiego z 23 kwietnia 1834 roku Kalman Poznański nabył prawo do prowadzenia w Łodzi handlu towarami bawełnianymi i lnianymi. Z początkiem lat czterdziestych XIX wieku jego firma "handlu towarami łokciowymi i artykułami korzennymi" miała już 4.000 złp rocznego obrotu i ustępowała tylko firmom Abrama Mojżesza Prussaka, Dydje Działkowskiego, Mojżesza Pilgryma i Dawida Rosenblatta.
W 1840 roku Kalman Poznański i sześciu innych kupców żydowskich nabyli nowe place, położone poza granicami rewiru żydowskiego i rozpoczęli bez zezwolenia władz budowę domów.
"...Gdy na południowym odcinku ulicy Piotrkowskiej Geyer stawiał pierwszy komin, na północnym jej krańcu Kalman Poznański kupował plac pod budowę domu. Plac znajdował się tuż za "rewirem żydowskim". Na szczęście Kalman dogadał się z władzami miasta, które... poszerzyły granice rwiru.
Władysław Reymont w Ziemi obiecanej, powieści o początkach kapitalizmu, zauważył:
Piotrkowska ulica od Gajerowskiego Rynku aż do Nawrot jest fabryczną, od Nawrot do Nowego Rynku - handlową, a w dół do Starego Miasta - tandeciarsko-żydowską..."
(Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu - fragment)
Dom Poznańskiego wartości 1.500 złp był pierwszą piętrową kamienicą na Starym Mieście. Władze administracyjne aprobując samowolę budowlaną Żydów, postanowiły jednocześnie rozszerzyć rewir o trzy pierzeje Rynku Starego Miasta i części czterech ulic: Wolborskiej, Podrzecznej, Drewnowskiej i Stodolnej.
Stary Rynek obecnie. Widok od strony parku Staromiejskiego (fot. Monika Czechowicz)
"...Kalman postawił pierwszy murowany dom w tej części Łodzi - przy Rynku Starego Miasta. Dotąd jego rodzina gnieździła się w niewielkim drewniaku. Ale Kalmanowi urodziła się kolejna córka i liczba członków rodziny wzrosła do dziesięciu osób. Potrzebowali nowego domu..."
(Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu - fragment)
"... Znacznie później, u schyłku XIX wieku, Reymont tak widział rynek, przy którym mieszkali:
Na kwadratowym placu, obstawionym starymi, piętrowymi domami, nigdy nie odnawianymi, zastawionymi setkami szkaradnych bud i kramów, tłoczyło się kilkanaście tysięcy ludzi, setki wozów i koni, wszystko to krzyczało, mówiło, klęło, biło się czasem.
Kalman prowadził tam "handel towarami łokciowymi i artykułami korzennymi". Przekładając na współczesny język, handlował tkaninami (mierzonymi w łokciach) oraz przędzą bawełnianą. jako kupiec szybko zyskał szacunek.
W dokumentach pisał po polsku doskonałym stylem. Gdy między Żydami wybuchały spory, zapraszano go, aby rozsądzał je wspólnie z rabinem..."
(Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu - fragment)
Lata czterdzieste nie przyniosły spodziewanego rozwoju przedsiębiorstwa handlowego Kalmana Poznańskiego. Senior myślał już o przekazaniu swoich interesów handlowych w ręce najmłodszego syna - Izraela, zwłaszcza, że jego rodzeństwo założyło wcześniej własne rodziny i uniezależniło się ekonomicznie od ojca:
Najstarsza córka Kalmana - Ruchla, została żoną Pinkusa Zajberta, kupca, współzałożyciela domu handlowego. Młodsza Bajla wyszła za mąż za właściciela składu przędzy i sklepu towarów łokciowych - Abrachama Jakóba (Jakuba) Horończyka, zaś najmłodsza Debora była żoną znanego w Płocku i Łodzi lekarza - Samuela Tugendholda.
"...Gdy na południowym odcinku ulicy Piotrkowskiej Geyer stawiał pierwszy komin, na północnym jej krańcu Kalman Poznański kupował plac pod budowę domu. Plac znajdował się tuż za "rewirem żydowskim". Na szczęście Kalman dogadał się z władzami miasta, które... poszerzyły granice rwiru.
Władysław Reymont w Ziemi obiecanej, powieści o początkach kapitalizmu, zauważył:
Piotrkowska ulica od Gajerowskiego Rynku aż do Nawrot jest fabryczną, od Nawrot do Nowego Rynku - handlową, a w dół do Starego Miasta - tandeciarsko-żydowską..."
(Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu - fragment)
Dom Poznańskiego wartości 1.500 złp był pierwszą piętrową kamienicą na Starym Mieście. Władze administracyjne aprobując samowolę budowlaną Żydów, postanowiły jednocześnie rozszerzyć rewir o trzy pierzeje Rynku Starego Miasta i części czterech ulic: Wolborskiej, Podrzecznej, Drewnowskiej i Stodolnej.
Stary Rynek obecnie. Widok od strony parku Staromiejskiego (fot. Monika Czechowicz)
"...Kalman postawił pierwszy murowany dom w tej części Łodzi - przy Rynku Starego Miasta. Dotąd jego rodzina gnieździła się w niewielkim drewniaku. Ale Kalmanowi urodziła się kolejna córka i liczba członków rodziny wzrosła do dziesięciu osób. Potrzebowali nowego domu..."
(Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu - fragment)
"... Znacznie później, u schyłku XIX wieku, Reymont tak widział rynek, przy którym mieszkali:
Na kwadratowym placu, obstawionym starymi, piętrowymi domami, nigdy nie odnawianymi, zastawionymi setkami szkaradnych bud i kramów, tłoczyło się kilkanaście tysięcy ludzi, setki wozów i koni, wszystko to krzyczało, mówiło, klęło, biło się czasem.
Kalman prowadził tam "handel towarami łokciowymi i artykułami korzennymi". Przekładając na współczesny język, handlował tkaninami (mierzonymi w łokciach) oraz przędzą bawełnianą. jako kupiec szybko zyskał szacunek.
W dokumentach pisał po polsku doskonałym stylem. Gdy między Żydami wybuchały spory, zapraszano go, aby rozsądzał je wspólnie z rabinem..."
(Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu - fragment)
Lata czterdzieste nie przyniosły spodziewanego rozwoju przedsiębiorstwa handlowego Kalmana Poznańskiego. Senior myślał już o przekazaniu swoich interesów handlowych w ręce najmłodszego syna - Izraela, zwłaszcza, że jego rodzeństwo założyło wcześniej własne rodziny i uniezależniło się ekonomicznie od ojca:
Ruchla
1810-1909
mąż Pinkus Zajbert 1809-1855
kupiec
|
Bajla
1814-?
mąż Abraham Jakub Horończyk 1814-1842
właściciel składu przędzy
|
Mojżesz (Mosech)
1815-?
kupiec w Turku i Łodzi
|
Debora (Dwojra)
1821-?
mąż Samuel Tugendhold
1818-1866
lekarz
|
Pinkus (Pinhof)
1824-1855
|
Aleksander (Sender)
1826-1886
I żona Chaja zd. Lichtenstein
II żona nieznana
|
Izrael
1833-1900
żona Leonia (Laja) z d.Hertz
1830-1914
|
Gite
1838 – zm. niemowlę
|
Najstarsza córka Kalmana - Ruchla, została żoną Pinkusa Zajberta, kupca, współzałożyciela domu handlowego. Młodsza Bajla wyszła za mąż za właściciela składu przędzy i sklepu towarów łokciowych - Abrachama Jakóba (Jakuba) Horończyka, zaś najmłodsza Debora była żoną znanego w Płocku i Łodzi lekarza - Samuela Tugendholda.
Starszy syn Mojżesz pracował w branży kupieckiej w Turku (nie cieszył się jednak chyba zbytnim zaufaniem ojca, gdy bowiem jeszcze w 1842 roku kandydował na członka dozoru bóźniczego w Łodzi, Kalman oddał głos na jego rywala, Icka Birencwajga).
Pinkus zmarł w wieku 29 lat, natomiast młodszy Sender miał dużą firmę kupiecką w Łodzi, a w latach sześćdziesiątych tkalnię wyrobów bawełnianych i lnianych.
I był jeszcze mały Izrael...
Przeczytaj jeszcze:
RODZINA POZNAŃSKICH - ... z Kowala do Łodzi
ŁODZKIE RODY FABRYKANCKIE
"...żadnemu Żydowi nie będzie wolno w nowej osadzie mieszkać" , czyli rzecz o rewirze żydowskim w Łodzi
Zima na Starym Rynku (fot. Monika Czechowicz).
źródła:
M. Jaskólski. Rodzina Poznańskich (w:) Pałac Poznańskich w Łodzi.
A. Rynkowska. Początki rozwoju kapitalistycznego miasta Łodzi (1820-1864).
F. Friedman. Dzieje Żydów w Łodzi od początków osadnictwa Żydów do roku 1863.
K. Badziak. Wielkość i upadek fortuny Poznańskich (w:) Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1844.
Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu.
Pinkus zmarł w wieku 29 lat, natomiast młodszy Sender miał dużą firmę kupiecką w Łodzi, a w latach sześćdziesiątych tkalnię wyrobów bawełnianych i lnianych.
I był jeszcze mały Izrael...
Przeczytaj jeszcze:
RODZINA POZNAŃSKICH - ... z Kowala do Łodzi
ŁODZKIE RODY FABRYKANCKIE
"...żadnemu Żydowi nie będzie wolno w nowej osadzie mieszkać" , czyli rzecz o rewirze żydowskim w Łodzi
źródła:
M. Jaskólski. Rodzina Poznańskich (w:) Pałac Poznańskich w Łodzi.
A. Rynkowska. Początki rozwoju kapitalistycznego miasta Łodzi (1820-1864).
F. Friedman. Dzieje Żydów w Łodzi od początków osadnictwa Żydów do roku 1863.
K. Badziak. Wielkość i upadek fortuny Poznańskich (w:) Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1844.
Michał Matys. Łódzka fabryka marzeń. Od afery do sukcesu.