baedeker łódzki: 09/29/13

Towarzystwo Wzajemnego Kredytu Przemysłowców Łódzkich należało do najbardziej prężnych instytucji finansowych dawnej Łodzi. Powstało ono w 1883 roku skupiając grupę przedsiębiorców reprezentujących drobny i średni kapitał: między innymi R. Wergau'a, A. Johna, P. Biedrermanna i F. Wuttkego.

Cel działalności instytucji dobrze wyjaśnia sama jej nazwa.

"Rozwój", rok 1900.

Towarzystwo wzniosło w 1892 roku swoją siedzibę przy świeżo wówczas wytyczonej ulicy Ewangelickiej, łączącej ulicę Piotrkowską i Mikołajewską (obecnie Sienkiewicza), która miała odpowiednio wyeksponować bryłę wzniesionego w latach 1880-1884 kościoła ewangelicko-augsburskiego p.w. św. Jana.

Przy południowej pierzei ulicy, pod numerem 11/13, według projektu, którego zachowana kopia sygnowana jest przez ówczesnego architekta miejskiego Łodzi Hilarego Majewskiego, wzniesiony został dwupiętrowy budynek na planie prostokąta, o harmonijnej neorenesansowej architekturze, nie wyróżniającej się jednak szczególniejszymi walorami. Obiekt dobrze spełniał swoje funkcje przez blisko dwadzieścia lat.

Zbiory Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.

"Rozwój", rok 1910.

"Rozwój", rok 1912.

Nowe potrzeby i wymagania stawiane budowlom bankowym na początku XX stulecia sprawiły, że w 1903 roku zakupiono sąsiadującą z siedzibą Towarzystwa działkę pod numerem 15, z myślą o wzniesieniu nowego gmachu. Plany budowy musiały wszakże zostać na kilka lat odłożone wskutek niepokojów lat 1905-1907. Po ich wygaśnięciu Towarzystwo powróciło do myśli o budowie nowego obiektu, który stanąć miał obok dawnej siedziby i miał być z nią funkcjonalnie połączony.

"Lodzer Zeitung", wydanie jubileuszowe 1863-1913.

O wykonanie planów zwrócono się, podobnie jak uczynił to łódzki Bank Handlowy, do sprawdzonej berlińskiej firmy: biura architektonicznego Wilhelma Martensa, które miało już na swoim koncie budowę kilku budynków o podobnym charakterze w Berlinie, Hamburgu i Bremie.

Plany zostały wykonane na przełomie lat 1908-1909, ale ostatnie rysunki pochodzą jeszcze z początku 1910 roku.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1912

Zachowane projekty wskazują na ciekawą ewolucję proponowanej formy architektonicznej, od uproszczonych form renesansowych, z bryłą nakrytą wysokim dachem, do architektury bliskiej już modernizmowi, pozbawionej detalu, z płaskim dachem.

"Rozwój", rok 1911.

Budynek banku wzniesiony został w latach 1910-1911, a budowała go znana łódzka firma "Wende i Klause".

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1907.

Budowla otrzymała zwartą bryłę na planie zbliżonym do kwadratu. Fasada otrzymała modernistyczną formę, oblicowaną ciosami kamiennymi, z detalem historyzującym sprowadzonym do minimum, z prosto wyciętymi oknami w czterech kondygnacjach.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1912.

"Rozwój", rok 1911.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.

Główny akcent tworzy usytuowane z boku główne wejście ujęte płaskim portalem zwieńczonym masywnymi figurami symbolizującymi Handel i Przemysł. Są one dziełem prof. Hermanna Hofaensa z Berlina.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.

Do wnętrz prowadzi niewielki, ale pełen elegancji westybul z niewysokimi schodkami, z którego przechodzi się do wypełniającej centrum gmachu sali operacyjnej nakrytej dużym przeszklonym dachem.

Budynek ten, dzięki swojej poważnej i oszczędnej fasadzie, o kształtach zwiastujących nadejście architektury modernistycznej, jak i dzięki wysmakowanym wnętrzom, zalicza się do najciekawszych dzieł w sztuce Łodzi przed I wojną światową.