ZESPÓŁ I – WODNY RYNEK (OBECNIE
PLAC ZWYCIĘSTWA), ULICA TARGOWA.
Po otrzymaniu od władz miasta w 1854
placu przy Wodnym Rynku Karol Scheibler przystąpił do budowy zespołu
fabrycznego. W kolejnych latach od 1855 na Wodnym Rynku wybudował: przędzalnie
bawełny (1855 i 1868), tkalnie (1856 i 1868), kotłownie (1856), magazyny (1856
i 1870), wykończalnie (1868). Dodatkowo w latach 1865–1868 postawił zespół
pięciu domów robotniczych.
Obok przedsiębiorstwa w 1855 wybudował dom mieszkalny dla siebie i swojej rodziny, który w 1865 rozbudowano do postaci neorenesansowego pałacyku, a w 1886 zmodernizowano (dzisiaj mieści się w nim Muzeum Kinematografii w Łodzi).
Obok przedsiębiorstwa w 1855 wybudował dom mieszkalny dla siebie i swojej rodziny, który w 1865 rozbudowano do postaci neorenesansowego pałacyku, a w 1886 zmodernizowano (dzisiaj mieści się w nim Muzeum Kinematografii w Łodzi).
Przy ulicy Targowej z kolei postawiono
dom mieszkalny dla pracowników nadzoru technicznego (1896), budynek
administracji (początek XX wieku) i centralę handlową (1912).
ZESPÓŁ II – TERENY NAD JASIENIEM:
KSIĘŻY MŁYN (ULICE ŚW. EMILII, PRZĘDZALNIANA, FABRYCZNA, KSIĘŻY MŁYN,
MILIONOWA).
Po nabyciu posiadłości fabrycznej wraz z
folwarkiem od Teodora Kruschego na Księżym Młynie oraz terenów wzdłuż
ulicy Emilii od Jakuba Petersa, Scheibler przystąpił na początku lat 70. XIX
wieku do budowy całego kompleksu fabrycznego, w tym największego w Łodzi
budynku – przędzalni bawełny.
W kolejnych latach (od 1870) wybudował
przy ulicy św. Emilii przędzalnię (1870-1879), budynki gospodarcze przędzalni
(1873–1879), farbiarnię, wykończalnię i cztery magazyny.
Poza tym, podobnie jak przy Wodnym Rynku, lecz na o wiele większą skalę, postawiono cały zespół domów robotniczych: dziewiętnastu przy ulicy św. Emilii (1873–1900), osiemnastu (trzy rzędy po sześć budynków) przy ulicy Księży Młyn (1873–1875) i trzech przy ulicy Fabrycznej (1885).
Poza tym, podobnie jak przy Wodnym Rynku, lecz na o wiele większą skalę, postawiono cały zespół domów robotniczych: dziewiętnastu przy ulicy św. Emilii (1873–1900), osiemnastu (trzy rzędy po sześć budynków) przy ulicy Księży Młyn (1873–1875) i trzech przy ulicy Fabrycznej (1885).
Wybudował też remizę zakładowej straży pożarnej i domy mieszkalne dla strażaków przy ulicy św. Emilii (1878), szpital fabryczny przy ulicy Milionowej (1882), szkołę przy ulicy Księży Młyn (1877), konsum (sklep dla mieszkańców osiedla) i zespół pałacowy na rogu ulic Przędzalnianej i Tymienieckiego (1875), który zajmował zięć Scheiblera, Edward Herbst.
ZESPÓŁ III – ULICE ŚW. EMILII ORAZ
WIDZEWSKA (OBECNIE JANA KILIŃSKIEGO).
Ulica św. Emilii obejmuje: tzw. Bielnik
Kopischa (1829) przy ulicy św. Emilii (jeden z najstarszych budynków
mieszkalno-fabrycznych w Łodzi nigdy bielnikiem nie był), nowy bielnik (1878),
bielnik i wykańczalnię (1880), dwa budynki fabryczne i magazyn (1890),
elektrownię (1910–1914), budynki administracji, zespół pięciu domów
robotniczych (1900), mieszkania obsługi technicznej (koniec XIX wieku) oraz
szpital dziecięcy. Szpital wybudowany w latach 1904–1905 przez firmę Nestler–Ferrenbach
wg projektu Pawła Rübensahma (Riebensahma).
Przy ulicy Jana Kilińskiego wybudowano
dwa domy robotnicze (1890) oraz pod numerem 187 (w 1898 lub 1899) powstała tzw.
Nowa Tkalnia (projekt: Paweł Rübensahm) – obiekt znany ze spotkania w
1987 papieża Jana Pawła II z robotnicami przy warsztacie.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1900.
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Przeczytaj jeszcze:
KAROL WILHELM SCHEIBLER - z Monschau, przez Ozorków do... Łodzi
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz