Paweł Garapich urodził się 18 listopada 1882 roku w Cebrowie w powiecie tarnopolskim, w szanowanej rodzinie ziemiańskiej. W 1900 roku ukończył gimnazjum w Tarnopolu. Następnie podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, który uchodził wśród polskiej młodzieży trzech zaborów za ostoję polskości w Galicji, cieszącej się przecież szeroką autonomią w ramach państwa austro-węgierskiego. Studia ukończył w 1906 roku. Po zakończeniu edukacji Garapich rozpoczął pracę jako urzędnik w administracji galicyjskiej. Zatrudniony został w Namiestnictwie Galicji, gdzie cieszył się u przełożonych opinią kompetentnego pracownika. Udanemu startowi w dorosłe zawodowe życie towarzyszyło powodzenie w sprawach osobistych, by nie rzec „sercowych”. Oto 3 lutego 1910 roku młody, ambitny urzędnik z herbowej rodziny pojął za żonę piękną hrabinę Ludgardę Łubieńską, pochodzącą z arystokratycznego rodu o wielkiej przeszłości i jeszcze większych koligacjach. Zyskał w ten sposób rodzinne szczęście, ale i zrealizował sen o sukcesie, powszechny wśród szlacheckiej i mieszczańskiej młodzieży zaboru austriackiego – objął ważne stanowisko w administracji państwowej, połączone z wejściem w sfery magnaterii.
Uporządkowane
i szczęśliwe życie pnącego się po szczeblach zawodowej kariery Garapicha
przerwał wybuch pierwszej wojny światowej. Jako ważny urzędnik – wicestarosta
tarnopolski – został ewakuowany w głąb kraju, co miało uchronić go przed
dostaniem się w ręce Rosjan. W 1915 roku pełnił odpowiedzialną funkcję
referenta Oddziału Politycznego przy lubelskim Generalnym Gubernatorstwie.
Krytycznie nastawiony wobec Niemców i Austriaków, którym zarzucał
niewypełnianie obietnic związanych z Aktem Dwóch Cesarzy, zwanym również Aktem
5 Listopada, zapowiadającym utworzenie Królestwa Polskiego jako dziedzicznej,
konstytucyjnej monarchii, protestował niejednokrotnie przeciwko rabunkowej
gospodarce okupantów i poczynaniom, które interpretował jako antypolskie.
Przeczytaj w baedekerze:
Czarę
goryczy przelało przekazanie Ukrainie przez państwa centralne rdzennie polskiej
Chełmszczyzny na mocy pokoju brzeskiego z marca 1918 roku. W odpowiedzi na
„zdradę brzeską” Garapich demonstracyjnie podał się do dymisji. Nie została ona
jednak przyjęta przez zwierzchników, którzy cenili przecież mimo wszystko
pracowitego i doświadczonego, choć krnąbrnego urzędnika. Znaleźli też dla niego
rodzaj kary, który pozwalał im nadal korzystać z jego administracyjnych
talentów – został przeniesiony do prowincjonalnego Skałatu, małego miasteczka
we wschodniej Galicji.
"Gazeta Polska", rok 1918.
Po
odzyskaniu przez Polskę niepodległości Garapich w 1919 roku został pierwszym
polskim starostą w Tarnopolu, a 15 lutego 1920 roku objął funkcję naczelnika
Wydziału Prezydialnego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi i wicewojewody łódzkiego.
Razem z wojewodą Kamieńskim odegrał pierwszoplanową rolę w tworzeniu struktur
administracyjnych tego województwa. Po odejściu Kamieńskiego powierzono
mu z dniem 24 marca 1922 roku obowiązki wojewody łódzkiego. Funkcję tą piastował
od 1 marca 1922 do 14 lutego 1923 roku.
Przeczytaj w baedekerze:
Z
dniem 7 kwietnia 1923 roku został przeniesiony na stanowisko wicewojewody w
Stanisławowie, jednak 12 sierpnia 1924 roku otrzymał nominację na stanowisko
wojewody łódzkiego. Objął je na ponad cztery miesiące – do 30 grudnia 1924
roku.
"Republika", rok 1924.
Kalendarz informacyjno-adresowy
"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1924.
Był
włodarzem województwa w okresie bardzo trudnym – w samej Łodzi narastał kryzys
gospodarczy spowodowany zastojem w przemyśle włókienniczym, który po pierwszej
wojnie światowej utracił surowcowe zaplecze i wielkie rynki zbytu w Rosji; trudna
sytuacja ekonomiczna panowała także w całym kraju. Jednostkowe wysiłki
wojewody, dążącego do ożywienia łódzkiej produkcji włókienniczej i zwiększenia
zatrudnienia nie mogły, w obliczu tych faktów, przynieść widocznych efektów.
"Republika", rok 1924.
Po
odejściu z urzędu wojewody łódzkiego Garapich, jako doświadczony urzędnik i
administrator, został powołany na stanowisko wojewody lwowskiego.
"Republika", rok 1925.
"Republika", rok 1925.
Fot:
Zjazd wojewodów w Warszawie. Uczestnicy zjazdu w kuluarach. Widoczni od lewej:
wojewoda lwowski Paweł Garapich, komisarz rządu na m. st. Warszawę Jan
Jarmułowicz, wojewoda warszawski Władysław Sołtan, minister spraw wewnętrznych
Cyryl Ratajski, wojewoda białostocki Marian Rembowski, wojewoda łódzki Ludwik
Darowski, wojewoda tarnopolski Lucjan Zawistowski.
Paweł
Garapich funkcję wojewody lwowskiego piastował do 29 lipca 1927 roku.
Fot:
Poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Konuszkach Królewskich.
Dygnitarze państwowi przybyli na uroczystość poświęcenia, widoczni m. inn:
marszałek sejmu Maciej Rataj, wojewoda lwowski Paweł Garapich (stoi),
komendant wojewódzki Walery Wiczyński i poseł Antoni Pasicki. Rok 1925.
Funkcja
wojewody lwowskiego była ostatnią ważną funkcją jaką pełnił Paweł Garapich w
strukturach administracji państwowej.
Fot: Międzynarodowy wyścig samochodowy i motocyklowy we Lwowie. Obserwatorzy
wyścigu. Widoczni m.in.: prezydent Lwowa Józef Neumann (z lewej w jasnym garniturze), wojewoda
lwowski Paweł Garapich (trzeci z
lewej).
Lwów,
rok 1926.
Podczas
sprawowania funkcji wojewody lwowskiego Garapich musiał się zmierzyć z ważnym
dla odrodzonej Rzeczypospolitej problemem ukraińskiej mniejszości narodowej i
jej współegzystencji z Polakami i instytucjami państwa Polskiego.
Fot: Zjazd wojewodów w Warszawie. Widok na salę obrad podczas zjazdu.
Widoczni m.in. wojewoda lwowski Paweł
Garapich, komisarz rządu na m.st. Warszawę Jan Jarmułowicz, wojewoda
warszawski Władysław Sołtan, wojewoda białostocki Marian Rembowski, wojewoda
łódzki Ludwik Darowski, wojewoda tarnopolski Lucjan Zawistowski, minister spraw
wewnętrznych Cyryl Ratajski.
Fot: Wystawa Książki Polskiej we Lwowie.
Uczestnicy
uroczystości otwarcia: wojewoda Paweł
Garapich, generał Linde, prezydent Lwowa Józef Neuman, wydawca Feliks West.
Po
przejściu w stan spoczynku Paweł Garapich pracował jako notariusz w Złoczowie.
Następnie od 1928 roku był prezesem zarządu Polskiego Czerwonego Krzyża w Małopolsce
i lokalnego oddziału Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w Złoczowie. Pełnił również
funkcję kuratora zakładu dla ociemniałych we Lwowie i Szkoły Gospodarstwa
Domowego w Snopkowie.
Fot: Rok 1930. Zjazd prezesów okręgowych i szefów sanitarnych Polskiego Czerwonego
Krzyża w Warszawie. Siedzą od lewej: szef sanitarny Zarządu Głównego PCK dr
Czesław Wroczyński, prezes oddziału wileńskiego Polskiego Czerwonego Krzyża
Uniechowski, prezes okręgu krakowskiego PCK Kreczmer, delegat rządu dla spraw
PCK płk dr Stefan Rudzki, wiceprezes Komitetu Głównego Polskiego Czerwonego
Krzyża Włodzimierz Kryński, prezes Zarządu Głównego PCK Ludwik Darowski, prezes
Komitetu Głównego PCK hr. Henryk Potocki, sekretarz generalny PCK Anna
Paszkowska, wiceprezes Zarządu Głównego PCK Józef Wielowieyski, prezes zarządu okręgu lwowskiego
PCK Paweł Garapich, prezes okręgu
lubelskiego PCK dr Stanisław Bryła, szef sanitarny okręgu podlaskiego PCK dr
Krakówka.
Paweł
Garapich przeżył dramatyczne lata drugiej wojny światowej i powojenne
stalinowskie represje. Ten świadek pięciu epok, służący swym urzędniczym
talentem i doświadczeniem władcom Austrii w okresie zaborów, a później pierwszej
wojny światowej, następnie niepodległej Polsce, z którą przeżył jej upadek,
czas okupacji i pierwsze lata sowieckiego zniewolenia, zmarł w 1957 roku. Pochowany
został na cmentarzu w Puławach.
źródło:
Przemysław
Waingertner. Włodarze województwa łódzkiego.
Fotografie
ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
oraz ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
Przeczytaj
jeszcze:
BURMISTRZOWIE, NADBURMISTRZOWIE, PREZYDENCI, PRZEWODNICZĄCY I KOMISARZE MIASTA ŁODZI
BURMISTRZOWIE, NADBURMISTRZOWIE, PREZYDENCI, PRZEWODNICZĄCY I KOMISARZE MIASTA ŁODZI
Rok
1925. Zjazd straży pożarnych we Lwowie. Uczestnicy zjazdu, m.in.: wojewoda
lwowski Paweł Garapich (siedzi w środku w pierwszym rzędzie), gen. Jan Thulie
(pierwszy z lewej).