baedeker łódzki: 03/23/16

Jesienią ubiegłego roku na ścianie budynku przy ul. Pogonowskiego 12 w ramach projektu OFF Galeria powstał nowy mural. Wykonał go Egon Fietke na podstawie obrazu "Madonna astronautów" Wacława Kondka.

OFF Galeria to projekt organizowany przez Fundację Urban Forms, Muzeum Miasta Łodzi i lokalną społeczność. Dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Kultura Dostępna" jesienią na ścianach kamienic Starego Polesia powstały cztery nowe murale. Wszystkie prace są inspirowane kolekcją obrazów łódzkich malarzy znajdujących się w Muzeum Miasta Łodzi. Artystyści współpracujący z Fundacją Urban Forms wybrali się do Muzeum Miasta Łodzi i tam wybrali dzieła, które później przenieśli na ściany Starego Polesia. Oczywiście obrazy nie zostały odwzorowane w stosunku 1:1. Są jedynie inspiracją.

W powstawanie murali zaangażowana jest lokalna społeczność. Jeden z artystów wybrał grafiki z kolekcji Muzeum Miasta Łodzi. Podczas konsultacji zaprotestowali mieszkańcy. Twierdzili, że nie chcą czarno-białych grafik, ponieważ swoim sąsiedztwie mają już mural MASSMIX, który w ich odczuciu jest bardzo ponury. W efekcie powstała kolorowa praca.

Podobna sytuacja miała miejsce przy ulicy Pogonowskiego 12. Mieszkańcom nie do końca podobał się tam projekt Egona Fietke. Urban Forms zorganizowało więc spotkanie, w trakcie którego mieszkańcy porozumieli się z artystą i wspólnie nanieśli zmiany w projekcie.

Dzięki temu w przestrzeni miejskiej powstają dzieła akceptowane, uważane przez mieszkańców za własne, tworzone z ich udziałem.

Na kamienicy przy ulicy Pogonowskiego 12 w malowniczej przestrzeni podwórka pojawiła się nowa postać ze świata osobliwej mitologii Egona Fietke – jednego z prekursorów łódzkiego street artu, uczestnika rodzimej frakcji Pomarańczowej Alternatywy – Galerii Działań Maniakalnych, współtwórcy formacji Wspólnota Leeeżeć (zob. www.spaceunity.net).

Artysta dyskutował z mieszkańcami o swoim projekcie, inspirowanym Madonną astronautów Wacława Kondka. Pierwotny projekt uległ drobnym zmianom, aby mógł objąć cokół elewacji. Mieszkańcy zdecydowali przy tym, że odnowią go nieco. Malowidło przetrwa dłużej i jest bardziej zintegrowane z całością ściany.

Istoty Egona powstają po to, by podtrzymywać życie. Ulegają metamorfozom, by móc dostosować się do warunków współczesnego otoczenia i przetrwać. Manifestują tworzenie, a nie burzenie; ruch, a nie stagnację. Przedstawiając swoje postacie, artysta pokazał, jak prostymi sposobami uzyskać określone treści wyrazowe.

Wszystkie murale w ramach projektu Off Galeria powstają na podstawie obrazów znajdujących się w zbiorach Muzeum Miasta Łodzi. Przedstawiciele MMŁ liczą, że dzięki akcji obrazy znajdujące się na co dzień w czeluściach muzeum zostaną udostępnione dla mieszkańców i zachęcą ich do poszukiwania oryginałów.

WACŁAW KONDEK

Wacław Kondek był twórcą wszechstronnie utalentowanym. Malował, rysował, tworzył grafiki i rzeźby, filmy autorskie i albumy, scenografie teatralne i filmowe, był też felietonistą.
W latach 1934 – 1939 odbył studia w Instytucie Sztuk Pięknych w Krakowie, a po ich ukończeniu, dzięki przyznanemu mu stypendium, miał wyjechać do Włoch. Wyjazd ten udaremniła II wojna światowa; po wojnie Wacław Kondek ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Łodzi (1947 – 1951).
W 1947 roku osiedlił się w Łodzi, w 1951 roku został członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.

Stworzył liczne cykle prac, w których wykreował swój własny styl, swój własny świat. W jego pracach – obok tematyki z pogranicza baśniowej fantastyki i sentymentu dla ludowych przekazów, ludowego „bajania”, fascynacji starymi, porzuconymi, pełnymi tajemnic domostwami, skrzypiącymi wierzbami, odchodzącym światem – znajdujemy realistycznie potraktowane tematy. Są to zazwyczaj wizerunki miejsc, w których przebywał na przykład podczas letnich plenerów czy miasta, z którym związał się na stałe.

Artysta z wielkim upodobaniem sięgał do tematyki łódzkiej (fabryki, pałace, ulice) zarówno w swych obrazach jak i w licznych rysunkach, które są dziś cennym źródłem ikonograficznym przedstawiającym Łódź dawną, obiekty już nieistniejące jak w przypadku starych fabryk.

Wacław Kondek. Pałac Karola i Emila Steinertów.

Wacław Kondek. Willa Reinholda Richtera.

Był ponadto animatorem kultury, społecznikiem i piewcą Łodzi, czego wyraz dał w swej twórczości m.in. tworząc cykle obrazów „Domy na Bałutach” i „Ziemia łódzka” oraz cykle rysunków: „Ulica Piotrkowska”, „Łódzkie pałace”, „Fabryki łódzkie”.

Był laureatem licznych nagród i wyróżnień na wystawach i w konkursach plastycznych, był też laureatem Honorowej Odznaki Miasta Łodzi (1965), Nagrody Miasta Łodzi za osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1968); w 1975 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Pozostawił po sobie niezwykle bogaty (zarówno w formie jak i w treści) i cenny dorobek. Żona Artysty – Pani Maria Kondek przekazała w darze Muzeum Historii Miasta Łodzi kolekcję 170 rysunków oraz 39 litografii reprezentatywnych dla twórczości Wacława Kondka, zdeponowała ponadto rzeźby ceramiczne i malarstwo olejne, które w połączeniu z muzealną kolekcją prac, odzwierciedlają w znaczącym stopniu wizerunek tego niezwykłego artysty.

EGON FIETKE (Andrzej Miastkowski)
Uczestnik łódzkiej frakcji Pomarańczowej Alternatywy i założyciel multimedialnej formacji Wspólnota Leeeżeć. Brał udział w wielu wystawach, koncertach i performance’ach. Tworzy kosmiczne obiekty i instalacje, zalicza się go również do protoplastów polskiego graffiti, które realizuje z użyciem wyciętych szablonów.

Artysta, znany bardziej jako Egon Fietke, pochodzi z miasta Łodzi, ale jego wczesna działalność ściśle wiąże się z aktywnością środowiska gdańskiego. Działał w grupie Pomarańczowa Alternatywa, tworzonej przez studentów kulturoznawstwa i wydziału filologicznego przy Uniwersytecie Łódzkim. Od tamtych czasów zmieniły się realia współczesnej sztuki. To, co wówczas było odważnym happeningiem poświęconym albo protestowi albo czystemu humorowi, stało się dzisiaj - często służącemu wyłącznie sztuce dla sztuki – performancem.

Twórczość Fietke przebyła drogę, na której znalazło się wielu innych niezależnych twórców z lat 80. Po sławnych "uwięzić politycznych" i innych zaangażowanych w przemianę Polski szablonach, Miastkowski oddał się grafikom, z którymi jest najintensywniej kojarzony (m.in. wymyślnemu zwierzyńcowi czy bazujących na nim dwóch alfabetach).

Wszechstronność działań Kosmicznego Akrobaty (także takiego pseudonimu używa Miastkowski) jest imponująca. Nawet wychodząc z podziemia nie zaprzestaje akcji ulicznych czy społecznych (np. cykl interwencji "Kultura Polaka", w ramach którego taki właśnie napis pojawia się na stertach śmieci wyrzucanych w lasach).

„Muralowy” pomysł projektu Off Galeria zrodził się podczas organizowanych przez fundację Urban Forms "Fajrantów po łódzku". Mieszkańcy Polesia przekonywali, że chcieliby mieć murale na własnych podwórkach. W projekcie Off Galeria odpowiedziało na te oczekiwania. W modelowy sposób połączone zostały interesy artystów i mieszkańców.

Egon Fietke. Pogonowskiego 12, inspiracja obrazem Wacława Kondka "Madonna Astronautów".

„Tytuł obrazu – Madonna Astronautów doskonale wpisuje się w następujące konteksty tematyczne: kosmos, inteligentne życie na innych planetach czy polityka pozaziemska, więc to co interesuje mnie szczególnie. To pierwszy powód mojego wyboru, drugi to sama figuracja. Uważam iż większym wyzwaniem jest wykonanie „własnej wersji” obrazu przedstawiającego niż abstrakcyjnego. Ponadczasowość i uniwersalność anegdoty sprawiają iż warta jest ona nowych interpretacji wykraczających ponad dotychczasowe ujęcia.”

Egon Fietke