Kamienica została zbudowana w drugiej połowie XIX wieku dla przemysłowca Wilhelma Matza.
W 1861
roku Matz przeniósł tutaj (na tyły posesji kończącej się
wtedy na ulicy Wólczańskiej) wiatrak odkupiony od Karola Ende. W
latach 70. Matz wystawił przy Piotrkowskiej dwupiętrową frontową kamienicę.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1901.
W
1898 roku nieruchomość przeszła w ręce Roberta Weyraucha, który w
1903 roku przebudował budynek frontowy nadając mu secesyjny wygląd – kamienicę podwyższono, zaś na frontonie umieszczono efektowne ozdoby secesyjne.
Secesja
w łódzkiej architekturze ograniczyła się w zasadzie do dekoracji zewnętrznej i
wewnętrznej budynków, w niewielkim stopniu wykorzystując nowe zasady
kształtowania bryły. Dekoracje secesyjne zastąpiły po prostu dawne formy
historyczne. W stylu secesji wznoszono kamienice czynszowe, dekoracją secesyjną
ozdobiono kilka wilii i pałacyków przemysłowców, budynków użyteczności
publicznej i kilka budynków fabrycznych. W tych ostatnich zastosowano głównie
szerokie okna o spłaszczonym łuku lub miękką, charakterystyczną linię obramień
okien i drzwi.
Obiekty
secesyjne znajdują się głównie w śródmieściu Łodzi, przeważnie przy głównych
ulicach miasta – Piotrkowskiej, Wólczańskiej, Gdańskiej, Kościuszki,
Narutowicza, Rewolucji 1905 roku, Jaracza, Tuwima i pobliskich. Budowano je w
latach 1900-1914, pierwsze budynki o dekoracji secesyjnej powstały w Łodzi w
latach 1900-1903.
Przeczytaj w baedekerze:
Kamienica
przy Piotrkowskiej 41 została przebudowana i stąd może powstało jej nieco nieregularne
rozwiązanie fasady.
Jej
ośmioosiowa fasada nie jest w pełni symetryczna - trzyosiowy ryzalit
dzieli pozostałe boki na nierówne części.
Architekt
zastosował rozwiązanie, w którym centralny ryzalit flankowany jest dwoma
dwuosiowymi częściami bocznymi, zaś pozostająca jedna oś po lewej stronie,
ujęta jest w swego rodzaju przypory, które wyznaczają także granice ryzalitu.
Środkowa
oś dodatkowo podkreślona jest dekoracyjnym fryzem z motywem liści kasztanowca
przechodzącym pionowo przez trzy kondygnacje i równocześnie tworzącym
dekoracyjny szczyt kamienicy w formie wycinka koła.
W
płycinach między oknami pierwszego i drugiego piętra pojawiają się dekoracje
malarskie łączące motywy geometryczne i roślinne.
Secesyjnego
charakteru dopełniają balustrady balkonów z typowymi dla tego stylu
krzywolinijnymi dekoracjami.
Ferdynand Schmidt
Właściciel
kamienicy Robert Weyrauch, razem z Ferdynandem Schmidtem, ok. 1907 roku wystawił przy ulicy Lipowej 15 fabrykę
wstążek jedwabnych.
Wcześniej
właściciele fabryki prowadzili różne interesy. Robert Schmidt miał od 1889 roku
niewielką tkalnię wstążek przy ulicy Nawrot 33, a Robert Weyrauch dorobił się
majątku produkując od 1886 roku wyroby mięsne i wędliniarskie przy
Piotrkowskiej 41.
"Rozwój", rok 1903.
Spis wystawców i okazów wystawy higieniczno-spożywczej w Łodzi, rok 1903.
"Rozwój", rok 1905.
Spis wystawców i okazów wystawy higieniczno-spożywczej w Łodzi, rok 1903.
"Rozwój", rok 1905.
Po
1910 roku fabryka przy ulicy Lipowej należała już tylko do Roberta Weyraucha i
jego synów Edmunda i Artura. W tym czasie zatrudnienie sięgało 160 osób, a
wartość obrotów rocznych wynosiła 450 tysięcy rubli.
W
latach międzywojennych mieściły się tutaj: fabryka wstążek, tkalnia, i
wykończalnia. Pracowało tu 90 krosien jedwabniczych, zatrudnionych było około
90 robotników. Firma importowała naturalny jedwab ze Szwajcarii i Włoch. Miała
przedstawicielstwa w Warszawie, Gdańsku, Poznaniu, Bydgoszczy, Katowicach i we
Lwowie. Zakład funkcjonował do wybuchu II wojny światowej.
Po
1945 roku zakład upaństwowiono, nosił później nazwę Zakłady Przemysłu
Pasmanteryjnego im. Stefana Lewartowskiego „Lenora”.
Od
1980 roku zaprzestano produkcji, a w budynkach znalazły się Zakłady Remontowe
Przemysłu Jedwabniczego.
Kamienica przy Piotrkowskiej 41 została wyremontowana
pod koniec 2011 roku.
"Rozwój", rok 1907.
"Rozwój", rok 1907.
"Rozwój", 1903.
W pierwszych dekadach XX wieku mieścił się tutaj skład wyrobów stalowych:
"Rozwój", rok 1907.
"Rozwój", rok 1907.
Właściciel, S. Bieńkowski był miłośnikiem jazdy automobilowej.
W
prześwicie bramnym, piękne bukiety… Niestety, tu jeszcze nie było remontu.
W
podwórku mieści się sklep Nadis z „Przyprawami świata”.
Podwórko przy Piotrkowskiej 41, lata 1955-1959 i dzisiaj.
Od
frontu mieści się pizzeria sieciowa „Solo” i "Kebab House", który
zastąpił działającą w tym samym miejscu knajpkę "Łodzianka"
nawiązującą do klimatów PRL-owskich.
"Rozwój", 1900.
Od 1880 roku przy Piotrkowskiej 41 mieścił się skład i sklep z wyrobami bieliźniarskimi "Pierwsza Warszawska Konkurencya".
"Rozwój", 1900.
"Rozwój", 1900.
"Rozwój", 1908.
... i jeszcze kilka reklam:
"Rozwój", 1908.
Lodzer Informations und Hause kalender, 1910.
Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1911.
"Gazeta Łódzka", rok 1916.
Kalendarz Informator, rok 1922.
Kalendarz Informator, rok 1923.
Kalendarz Informator, rok 1923.
"Republika", rok 1925.
"Głos Kupiectwa", rok 1927.
"Głos Poranny", rok 1930.
"Głos Poranny", rok 1935.
Lata 30. XX wieku. Kamienice w zachodniej pierzei ulicy Piotrkowskiej. Widoczne numery 41, 39, 37 ... itd.
...po II wojnie światowej:
"Dziennik Łódzki", rok 1946.
Na zakończenie sensacyjnie:
😉
"Rozwój", rok 1907.
Źródła:
Michał
Domińczak, Artur Zaguła. Typologia łódzkiej kamienicy.
Stanisław
Łukawski. Łódzka secesja.
Jacek
Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik. Księga fabryk Łodzi.
Dawna
Piotrkowska https://piotrkowska-nr.pl
"Rozwój", 1903.
Fot.
archiwalne ze stron:
oraz
ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Fot. współczesne Monika Czechowicz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz