baedeker łódzki: 06/23/18

Kościół Przemienia Pańskiego, potocznie nazywany przez łodzian Białym Kościołem.

Położony jest w dzielnicy Górna przy ulicy Rzgowskiej 88 – u zbiegu z ulicą Broniewskiego. Jest miejscem spotkań i modlitw rzymskokatolickiej parafii pw. Przemienienia Pańskiego.

Strona parafii: http://przemienieniepanskie.pl/

W 1905 roku, na południowych rubieżach miasta przy ulicy Rzgowskiej, wzniesiono niewielką kaplicę jako filię parafii św. Wojciecha na Chojnach. Kiedy w 1915 roku bp Stanisław Zdzitowiecki, ordynariusz włocławski, erygował parafię, zaproponowano rozbudowę świątyni.

4 stycznia 1925 roku kościół poświęcił bp Wincenty Tymieniecki.

W latach 1923-1925 do kaplicy dobudowano trzynawowy korpus. W 1935 roku przebudowano cały korpus nawowy i wieżę nad wejściem.

"Echo", rok 1935.

W latach 1935-1940 przeprowadzono gruntowną przebudowę kościoła według projektu Wiesława Lisowskiego, polegającą na przedłużeniu korpusu i wzniesieniu fasady utrzymanej w stylizacji tzw. skandynawskiego gotyku (z niską wieżą).

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1935.

Lisowski zaproponował ujęcie całego korpusu świątyni w długi ciąg wąskich lizeno-skarp, zaś smukła fasada miała być ujęta podobnymi skarpami, dominującymi nad całością. Niestety nie zrealizowano w całości tego zamierzenia architektonicznego, a wieża pozbawiona została swojej strzelistości.

Kościół Przemienienia Pańskiego w okresie II wojny światowej

(źródło: FotoPolska)

W latach niemieckiej okupacji świątynia była czynna jako jedna z nielicznych w Łodzi.

Po wojnie, w latach 1955-1958 przeprowadzono trzecią przebudowę kościoła, która objęła likwidację wąskich lizen poprzez połączenie ich w grubsze pilastry, budowę wysokiej wieży (według projektu R. Fettera i Witolda Millo)…

...powiększenie okien, montaż rozety nad głównym wejściem oraz wykonanie nad bocznymi portalami płaskorzeźb przedstawiających chrzest Polski w 966 roku i śluby lwowskie króla Jana Kazimierza w 1656 roku.

Ponadto w 1953 roku namalowano wewnątrz na sklepieniu wzdłuż nawy głównej polichromie przedstawiające procesję polskich świętych i błogosławionych (m.in. św. Benedykta, św. Jana, św. Mateusza, św. Stanisława, Adama Chmielowskiego, Maksymiliana Marii Kolbego i Marii Teresy Ledóchowskiej). Autorem projektu polichromii był Chwalisław Zieliński

W wyposażeniu kościoła znajdują się między innymi ołtarz mszalny i Najświętszy Sakrament ze szlachetnego kamienia, drewniany ołtarz boczny z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej, ołtarz boczny ze szlachetnego kamienia z obrazem Matki Boskiej Berdyczowskiej wykonany w technice mozaiki z muszelek, wykonany w latach 30. XX wieku.

W latach 1981–1984 wyremontowano wnętrze kościoła, przebudowano chór, dodano elementy stiukowe wokół okien, łuków a także w prezbiterium.

W 1991 roku wzniesiona została nowa dzwonnica, na której zawieszono trzy dzwony.

Znajduje się ona w północno-wschodnim narożniku, zbudowana została w formie trzech arkad.

Teren kościoła od strony północnej i częściowo wschodniej ogrodzony jest murkiem, a od południa zadrzewiony.

Kościół posiada korpus trzynawowy, 7-przęsłowy, zamknięty półokrągłym prezbiterium, oflankowanym dwoma kwadratowymi aneksami mieszczącymi kaplicę i zakrystię.

Między zakrystią na nawą boczną znajduje się wnęka ze schodami na strych.

W kalenicy biegnącej na wysokości 16 metrów widoczna jest 8-boczna sygnaturka z hełmem iglicowym.

Fasada jest ekspresyjnie, rytmicznie rozrzeźbiona, z lizeno-skarpami przecinającymi biegnący górą pas ciemnego tynku o groszkowanej fakturze.

W przyziemiu wieży znajdują się drzwi ujęte kamiennym portalem z nadprożem na wolutowych konsolach.

Nad nim okulus i wydłużone trójdzielne okno.

W zwieńczeniu wieży zastosowany został trzykrotnie powtórzony gzyms kordonowy i gzyms wieńczący.

W bocznych elewacjach partii frontowej znajdują się drzwi do krucht ujęte portalami, jak w fasadzie. Nad nimi znajdują się, wspomniane już kamienne płaskorzeźby przedstawiające Chrzest Polski i Śluby Jana Kazimierza (od północy).

Dom katechetyczny został wybudowany w 1960 roku, rozbudowany w 1979 oraz w 1993.

Przed gmachem świątyni, na lewo od głównego wejścia, znajduje się posąg Matki Boskiej, kilkukrotnie dewastowany na przełomie pierwszej i drugiej dekady XXI wieku.