PIOTRKOWSKA 79. Kamienica Chaima Wolfa Lehmana.

Dwupiętrowy dom z 1881 roku przy ulicy Piotrkowskiej 79.

W grudniu 1838 roku, nieruchomość przy ówczesnej Piotrkowskiej 139 (dzisiaj Piotrkowska 79), należącą do Joachima Roze, objął Ignacy Neümann. Po śmierci małżonków Ignacego i Ludwiki Neümann, nieruchomość przeszła w ręce ich córki Zofii (zamężnej Langer). W 1860 roku Zofia Langer sprzedała nieruchomość mężowi, Józefowi Langerowi, ten zaś, w1862 roku, sprzedał ją Augustowi Langerowi. W maju 1863 roku, August Langer sprzedał nieruchomość Karolowi Kretschmerowi. Na froncie ulicy Piotrkowskiej stał w tym czasie jeszcze drewniany dom mieszkalny. Pod tym adresem, w drewnianych zabudowaniach podwórza, Kretschmer rozpoczynał swoją drogę do kariery.

Karol Kretschmer

Przeczytaj w baedekerze:

PIOTRKOWSKA 63 - dawna kamienica Karola Kretschmera 

oraz:

Kamienica Karola Kretschmera w Łodzi 

W 1873 roku Karol Kretschmer wystawił kamienicę przy Piotrkowskiej 63. 

Był to narożny budynek o klasycyzujących formach. W pierwszej połowie lat 70. XIX stulecia Kretschmer wykupił grunt działki, a pod koniec lat 80. w tylnej, niezabudowanej części posesji, u zbiegu ulicy Benedykta i Spacerowej (dzisiaj zbieg ulicy 6 Sierpnia i al. Kościuszki) wystawił piękny narożny gmach. Nowy budynek, poza funkcją mieszkalną, pełnił również rolę składu fabrycznego właściciela.

Niekorzystne położenie firmy w centrum miasta, bez możliwości dalszej rozbudowy (w 1894 roku fabryka była już zmechanizowana i zatrudniała 87 robotników), zmusiło właściciela do poszukiwania działki budowlanej na peryferiach Łodzi. Wybór był nieprzypadkowy, w sąsiedztwie ulicy Milscha (dzisiaj Kopernika) miała powstać nowa linia kolejowa i stacja Łódź Kaliska...

Kopernika 62/64. Znajdowała się tu parowa przędzalnia i tkalnia kortów oraz wyrobów wełnianych Karola Kretschmera, zbudowana w 1895 roku. 
Przeniesiono tutaj produkcję tkanin ze starego budynku przy ulicy Piotrkowskiej 63. Zakład Kretschmera należał do najstarszych w Łodzi, powstał w 1857 roku jako ręczna tkalnia chustek wełnianych.

W nowej zmechanizowanej fabryce pracowało 134 robotników (w 1896 roku), a później 217 (rok 1905), i 330 (rok 1910).
Obok warsztatów mechanicznych były tu także 62 krosna ręczne. 

Czytaj w baedekerze:

Tobaco Park - dawna wytwórnia tkanin i wyrobów wełnianych Karola Kretschmera. (baedekerlodz.blogspot.com)

W połowie lat 70. XIX stulecia Karol Kretschmer sprzedał nieruchomość przy Piotrkowskiej 79 Juliuszowi Mitznerowi. Nowy właściciel wykupił grunt działki. Przynajmniej od początku lat 80. nieruchomość należała do Chaima Wolfa Lehmana (Lehmanna).

"Führer durch Lodz", 1898.

"Łodzianin", 1899.

W krótkim czasie Lehman wystawił dwupiętrową kamienicę frontową, według projektu Edwarda Creutzburga z 1880 roku.

Przeczytaj w baedekerze:

Ludzie, którzy zbudowali Łódź i... Edward Creutzburg, pierwszy łódzki architekt wolno praktykujący.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1903.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

Taryfa domów z 1920 roku wymienia sukcesorów Lehmana jako właścicieli.

Chaim Wolf Lehman zajmował się sprzedażą towarów wełnianych. W 1890 roku powstała trzypiętrowa kamienica po przeciwległej stronie działki, przy ulicy Spacerowej 30 (dzisiaj al. Kościuszki 22), a podwórze, na całej długości, wypełniły okazałe oficyny.

"Lodzer Zeitung", 1895.

W 1894 roku złożono dokumentację dotyczącą, między innymi, nadbudowy trzeciego piętra na kamienicy frontowej przy Piotrkowskiej, ale zamierzenie nie doczekało się realizacji.

Na przełomie wieków przyjmował tu pacjentów lekarz dentysta Adolf Żadiewicz.

"Rozwój", rok 1900.

"Rozwój", rok 1900.

W pierwszej dekadzie XX wieku mieściła się tutaj kwiaciarnia Elżbiety Ehrlich.

"Rozwój", rok 1906.

"Rozwój", rok 1907.

"Rozwój", rok 1907.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1910.

W miejscu firmy Elżbiety Ehrlich kwiaciarnię prowadził tu przez ponad 20 lat I.G. van de Weg.

"Rozwój", rok 1910.

Lodzer Informations und Hause Kalendarer, 1910.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1912.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1912.

Na początku XX wieku swoją siedzibę przy Piotrkowskiej 79 miało renomowane gimnazjum Teofili Schmidt.

"Rozwój", rok 1907.

Przeczytaj w baedekerze:

O nauczycielkach, damach klasowych, freblankach - ... i o szkolnictwie dla dziewcząt w Łodzi na przełomie XIX i XX wieku. 

Prowadził tu popularne wśród łodzian kursy języków obcych dr. G. Kummer.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1911.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1911.

"Rozwój", rok 1912.

"Rozwój", rok 1912.

"Rozwój", rok 1912.

"Rozwój", rok 1912.

Przed I wojną światową w czasie jej trwania i już w wolnej Polsce prowadził tu cukiernię Zygmunt Krzyżanowski.

"Nowa Gazeta Łódzka", rok 1913.

Kalendarz Kościuszkowski, rok 1918.

W latach międzywojennych I. Kubasiewicz prowadził tu mleczarnię.

Kalendarz Informator, rok 1926.

"Dziennik Łódzki", rok 1931.

Przeczytaj w baedekerze:

ŁÓDZKA DROGA MLECZNA 

Miał tu swoją siedzibę Związek Łódzkich Muzyków Zawodowych.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1923.

"Republika", rok 1923.

Kalendarz Informator, rok 1924.

Kalendarz Informator, rok 1924.

Przy Piotrkowskiej 79 znajdował się skład Przedsiębiorstwa dla Handlu i Przemysłu, prowadzone przez Alfreda Richtera.

Podręczny Rejestr Handlowy, rok 1926.

"Łódzki Głos Obywatelski", rok 1931.

Przy Piotrkowskiej 79 mieściła się wypożyczalnia książek "Lektura".

"Republika", rok 1925.

"Głos Poranny", rok 1930.

Bracia Welgryn prowadzili Dom Ekspedycyjny:

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

Kalendarz Informator 1923.

Kalendarz Informator 1923.

Pod koniec lat 20. XX wieku znajdował się tutaj sklep Polskiej Samopomocy Włókienniczej.

"Hasło Łódzkie", rok 1928.

"Lodzer Volkszejtung", 1929.

W latach 30. mieścił się tu sklep firmowy fabryki czekolady "Plutos".

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

... i perfumeria "Mascotte":

"Głos Poranny", rok 1933.

"Ilustrowana Republika", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1937.

Miał tu swoją siedzibę Związek Pracowników Pomocy Pielęgniarskiej i Masażu.

"Głos Poranny", rok 1933.

Założona przed II wojną światową Spółka Szewców, funkcjonowała również po wojnie jako 

Pomocnicza Spółdzielnia Cechu Szewców i Cholewkarzy "Skóra" - oferowała usługi szewskie oraz wyroby skórzane.

"Hasło Łódzkie", rok 1930.

"Rozwój", rok 1931.

"Dziennik Łódzki", rok 1932.

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

Piotrkowska - widok w kierunku północnym. Po lewej kamienice 79 i 77.

 (źródło fotografii: fotopolska.eu)

Po II wojnie światowej:

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

O firmie Telatyckiego przeczytaj w baedekerze:

PIOTRKOWSKA 48 i... ukryty mural. 

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

"Dziennik Łódzki", rok 1949.

"Dziennik Łódzki", rok 1975.

W 1977 roku otwarty tu został jedyny w Polsce sklep z krawatami pod patronatem Zakładu Przemysłu Jedwabniczego „Ortal”.

W jednej z oficyn można zjeść pyszną pizzę, zaprasza Pizzeria Forno Nero Napoletana.

Forno Nero Pizza Napoletana - Łódź - OFICJALNA STRONA! - Zamów online!

.... a od frontu "Ryżowa Buła".

Ryżowa Buła (ryzowabula.pl)

Na zakończenie jeszcze kilka firm, magazynów i składów mieszczących się niegdyś przy ulicy Piotrkowskiej 79:

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1900.

"Rozwój", rok 1902.

"Goniec Łódzki", rok 1904.

"Rozwój", rok 1908.

"Rozwój", rok 1908.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1909.

"Głos Polski", rok 1919.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

"Rozwój", rok 1921.

"Rozwój", rok 1921.

Kalendarz Informator, rok 1923.

Kalendarz Informator, rok 1923.

Kalendarz Informator, rok 1924.

"Rozwój", rok 1924.

"Republika", rok 1924.

"Rozwój", rok 1924.

"Nowiny", rok 1924.

"Rozwój", rok 1924.

"Republika", rok 1924.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1927.

"Ilustrowana Republika", rok 1927.

Podręczny Rejestr Handlowy, rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1928.

"Głos Poranny", rok 1929.

"Głos Poranny", rok 1932.

"Głos Poranny", rok 1932.

"Głos Poranny", rok 1932.

"Głos Poranny", rok 1932.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1935.

Księga Adresowa, rok 1938.

"Orędownik", rok 1938.

"Głos Poranny", rok 1938.

Księga Adresowa m. Łodzi 1937-1939.

Księga Adresowa m. Łodzi 1937-1939.

Księga Adresowa m. Łodzi 1937-1939.

Po II wojnie światowej:

"Dziennik Łódzki", rok 1945.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

Księga Adresowa, rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1947.

"Dziennik Łódzki", rok 1948.

"Dziennik Łódzki", rok 1966.

Piotrkowska 79 dawniej i dziś

(źródło: YouTube.pl)

Źródła:

Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński. Ulica Piotrkowska. Spacer pierwszy.

Historia ulicy Piotrkowskiej w Łodzi https://piotrkowska-nr.pl/

"Dziennik Łódzki", rok 1970.

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi oraz strony fotopolska.eu

Film: YouTube.pl

Na zakończenie sensacyjnie:

"Głos Poranny", rok 1938.

Fot. współczesne Monika Czechowicz

MAPA GOOGLE