Echinus – dolna część głowicy doryckiej i toskańskiej w kształcie okrągłej poduszki, łącząca trzon kolumny z abakusem. Terminem tym niekiedy określa się dolną część głowicy jońskiej. Proporcje i profil echinusa zmieniały się wraz z ewolucją kolumny doryckiej.
Entazis – lekkie wybrzuszenie
trzonu kolumny doryckiej, najczęściej w około 1/3 jej wysokości, uwarunkowane względami
optycznymi (pozorne odciążenie belkowania, usunięcie złudzenia wklęsłości
występującego przy zastosowaniu prostego trzonu).
Architekci łódzcy bardzo chętnie stosowali
kolumny, półkolumny jako dekoracyjny element rzeźbiarski elewacji frontowych
projektowanych budynków.
Kolumny
we wszystkich znanych nam klasycznych porządkach architektonicznych, oraz … w innych czasami trudnych do określenia stylach (najpiękniejsze są te z dekoracją secesyjną) - widzimy w Łodzi
w budynkach użyteczności publicznej, kościołach i kamienicach. Oczywiście wzrok
przyciągają bogato zdobione kapitele, pozwalające projektantom rozwinąć twórczą
fantazję…
Kamienica Chaima i Gersza Auerbachów, ulica Narutowicza 32 (projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Kilka przykładów „łódzkiej kolumnady”:
Willa Leopolda Kindermanna, ulica Wólczańska 31/33 (projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Willa Leona Rappaporta, ulica Rewolucji 1905 roku 44 (projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Ulica Gdańska 42, dawna kamienica Michała Kippera (projekt Dawida Lande).
Grand Hotel. Widok od strony ulicy Traugutta (projekt Hilarego Majewskiego).
Kilka przykładów „łódzkiej kolumnady”:
Ulica Moniuszki 6/8 (projekt Hilarego Majewskiego).
Ulica Moniuszki 6/8 (projekt Hilarego Majewskiego).
Ulica Moniuszki 2.
Narożny budynek u zbiegu Moniuszki i Piotrkowskiej, dawny dom firmy L. Geyera (projekt Juliusza Junga).
Ulica Moniuszki 7 (projekt Hilarego Majewskiego).
Ulica Włókiennicza 11, dom architekta miejskiego Hilarego Majewskiego ( (projekt Hilarego Majewskiego).
Pałac braci Kipperów przy ulicy Gdańskiej 38 (projekt Ignacego Markiewicza).
Dawna willa Gustawa Schreera przy ulicy Narutowicza
48 (projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Piotrkowska 77, dawny pałac Maksymiliana Goldfedera (projekt Hilarego Majewskiego).
Ulica Pabianicka 2, dawna willa Ernsta Leohardta, dzisiaj Pałac Ślubów (projekt Ignacego Markiewicza).
Ulica
Gdańska przy Więckowskiego. Dawny pałac Maurycego Poznańskiego i jego żony Sary
Silberstein - dzisiaj siedziba Muzeum Sztuki ms1 (projekt Adolfa Zeligsona).
Ulica Wschodnia 21.
Ulica Wschodnia 45.
Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, dawna Szkoła Powiatowa Realna Niemiecko-Rosyjska, później Wyższa Szkoła Rzemieślnicza przy placu Wolności (projekt przebudowy z 1884 roku według Hilarego Majewskiego).
Kamienica Chaima i Gersza Auerbachów, ulica Narutowicza 32 (projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Sobór św. Aleksandra Newskiego, ulica Kilińskiego 54 (projekt Hilarego Majewskiego).
Kościół
garnizonowy pw. św. Jerzego, dawna cerkiew prawosławna, garnizonowa przy dawnej ulicy
Jekaterynburskiej, dzisiaj Jerzego 9 (projekt Franciszka Chełmińskiego).
Ulica Rewolucji 1905 roku 28, kamienica Wilhelma Wolfa Reichera.
Narożna
kamienica u zbiegu Gdańskiej i Legionów. Dawny budynek Towarzystwa Aukcyjnego I.K. Poznańskiego (projekt Stanisława Kowalskiego).
Kamienica Tobiasza Tenenbauma przy ulicy Jaracza 3 (projekt Hilarego Majewskiego lub tylko przez niego sygnowany).
Ulica Gdańska
109/111, narożny dom Reinholda Wyssa.
Pałac Izraela Poznańskiego, ulica Ogrodowa (projekt Hilarego Majewskiego i Adolfa Zeligsona).
Dawny pałac Karola Wilhelma Scheiblera przy Placu Zwycięstwa 1, dzisiaj siedziba Muzeum Kinematografii (projekt Jana Karola Mertschinga, projekt przebudowy według Edwarda Lilpopa).
Ulica
Gdańska 49. Willa Rudolfa Kellera, później Emila Eiserta (projekt Hilarego Majewskiego).
Ulica
Gdańska 32. Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów, dawny pałac Karola
Poznańskiego, syna Izraela (projekt Adolfa Zeligsona).
Dawna
willa Edwarda Herbsta, dzisiaj Muzeum Wnętrz Fabrykanckich- Rezydencja
"Księży Młyn" (prawdopodobnie według projektu Hilarego Majewskiego).
Pałac
braci Kipperów przy ulicy Gdańskiej 38 (
Ulica Sienkiewicza 4, dawna kamienica Dawida Tempela (projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Ulica Narutowicza 18.
Ulica Piotrkowska 6 (projekt Hilarego Majewskiego).
Piotrkowska 10, kamienica Józefa Monitza (projekt Piotra Brukalskiego).
Ulica Piotrkowska 11, kamienica Karola Wilhelma Scheiblera (projekt Hilarego Majewskiego lub tylko przez niego sygnowany).
Ulica Piotrkowska 12, kamienica Dawida Izraela Sendrowicza (projekt Dawida Landego).
Piotrkowska 29, dawny dom bankowy Wilhelma Landaua ((projekt Gustawa Landau-Gutentegera).
Budynek szkolny (dawnej szkoły powszechnej) przy ulicy Drewnowskiej 88 (projekt Wiesława Lisowskiego).
Róg ulic Kopernika i Żeromskiego.
Budynek banku przy al. Tadeusza Kościuszki 14 (projekt Dawida Landego).
Budynek banku przy al. Tadeusza Kościuszki 15.
Bank
Gospodarstwa Krajowego, al. Tadeusza Kościuszki 63 (projekt Dawida Landego).
Narożny budynek Poczty Głównej u zbiegu ulic Kilińskiego i Tuwima (projekt rosyjskiego architekta Michała Boczarowa).
Dom Towarzystwa Kredytowego m. Łodzi, ulica Pomorska 19 (projekt Hilarego Majewskiego).
Boczna elewacja budynku Miejskiej Galerii Sztuki w parku im. Henryka Sienkiewicza.
Wielkomiejska kamienica u zbiegu ulicy Sienkiewicza i Nawrot.
Słownik
terminologiczny sztuk pięknych, pod red. Krystyny Kubalskiej-Sulkiewicz, Moniki
Bielskiej-Łach, Anny Manteuffel-Szaroty. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Przeczytaj jeszcze:
Fot. Monika Czechowicz