Curriculum vitae (z łacińskiego bieg życia, przebieg życia) - daty z życia Łodzi - sukcesywnie i... subiektywnie uzupełniane, czyli wszystko po kolei...
1914
|
|
1 sierpnia
|
|
2 sierpnia
|
Obwieszczenie
na murach łódzkich kamienic: Niemcy wypowiadają wojnę.
|
4 sierpnia
|
Pospieszna
ewakuacja instytucji państwowych.CZYTAJ
|
10
sierpnia
|
Powstaje
Główny Komitet Obywatelski przejmujący funkcję zarządzania miastem na czele
stanął, do 1914 roku, dr Alfred Biedermann. CZYTAJ
|
20
sierpnia
|
Wkroczenie
pierwszego oddziału piechoty niemieckiej do Łodzi.
|
21
sierpnia
|
Odbicie
miasta przez wojska rosyjskie.
|
sierpień
|
Założenie
Organizacji Wojskowej (jej następca Polska Organizacja Wojskowa).
|
3
października
|
W związku
z ofensywą niemiecką wojska rosyjskie opuszczają miasto.
Ponowne
przejęcie władzy (na 5 dni) przez Główny Komitet Obywatelski.
|
8
października
|
Ponowne
wkroczenie wojsk niemieckich do Łodzi (na 3 tygodnie).
|
12
października
|
|
14
października
|
Wydanie
przez komendę wojsk polskich odezwy do łodzian dotyczącej werbowania
ochotników do Legionów Polskich. CZYTAJ
|
23
października
|
Ukazanie
się pierwszego numeru czasopisma „Do Broni” (organ nielegalnej Polskiej
Organizacji Narodowej).
|
29
października
|
Ostatnie
wejście wojsk rosyjskich do miasta.
|
11
listopada
|
Rozpoczęła
się bitwa pod Łodzią.
|
19
listopda
|
Odcięcie
Łodzi przez toczące się walki.
Pierwsze
bomby spadają na Łódź.
|
21-23
listopada
|
Działania
wojenne w okolicach Chojen i Rzgowa. CZYTAJ
|
6 grudnia
|
|
17
grudnia
|
Powstanie
Łódzkiego Biura Pośrednictwa Pracy powołanego przez Komitet Obywatelski
Miasta Łodzi (była to jedyna w Królestwie Polskim instytucja miejska rządząca
się autonomicznie, według zasad ustalonych przez robotniczą Komisję
Międzyzwiązkową, zajmowała się głównie wysyłaniem robotników do prac
porządkowych prowadzonych przez wojsko).
|
19
grudnia
|
Utworzenie
Łódzkiego Gubernatorstwa Wojennego obejmującego miasto Łódź i przyległe do
niego miejscowości: Zgierz, Łagiewniki, Nowosolną, Andrespol, Rzgów,
Pabianice, Janowice, Lutomiersk, Aleksandrów (na czele stał gubernator
wojenny).
|
grudzień
|
Powołanie
Zarządu Prasowego (wprowadzenie ścisłej i ostrej kontroli prasy łódzkiej).
Założenie
hakatystycznego dziennika „Deutsche Post”. CZYTAJ
|
Powstanie
Łódzkiego Towarzystwa Opieki Szkolnej Guberni Piotrkowskiej.
|
|
Powstanie
Stowarzyszenia Elementarnych i Religijnych Szkół miasta Łodzi (siedziba przy
ul. Wschodniej 43)
|
|
Założenie
kliniki położniczej i ginekologicznej „Linas Hacholim” przy ul. Południowej
(zlikwidowana przez niemieckiego okupanta w końcu 1939 roku).
|
|
1915
|
|
7
stycznia
|
Otwarcie
przy ul. Skwerowej 6 bezpłatnej Wypożyczalni książek „Zorza”.
|
18
stycznia
|
Założenie
Stowarzyszenia Oświatowego „Światło”.
|
Powstanie
Zjednoczenia Stronnictw Niepodległościowych
|
|
4
lutego
|
Powołanie
Cesarsko-Niemieckiego Prezydium Policji (Kaiserlich-deutschen Polizei
Prasidium) – przejęło administrację na obszarze Łodzi i byłego powiatu
łódzkiego. CZYTAJ
|
8
lutego
|
Ukazanie
się pierwszego numeru „Deutsche Lodzer Zeitung”.
|
luty
|
Założenie
Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej w celu niesienia pomocy materialnej muzykom
łódzkim pozbawionych wskutek wojny pracy zarobkowej. Od 1921 – Łódzka Orkiestra
Filharmoniczna, kontynuacja: Państwowa Filharmonia im. Artura Rubinsteina.
|
1
kwietnia
|
Założenie
Żydowskiego Towarzystwa Sportowo-Gimnastycznego „1913 roku” (posiadało sekcję
turystyki kolarskiej). CZYTAJ
|
28
kwietnia
|
Otwarcie
pierwszego Miejskiego Zakładu Kąpielowego przy zbiegu ul. Północnej i ul.
Wolborskiej (aby zapobiec szerzeniu się epidemii tyfusu plamistego władze
miasta wprowadziły przymus kąpielowy. Kąpiele tutaj odbywały się do 30
sierpnia, czyli do czasu odstąpienia przez władze okupacyjne miastu kąpieli
wojskowych prowizorycznie zorganizowanych w gmachu dawnego gimnazjum
żeńskiego przy ul. Średniej 16). CZYTAJ
|
26
maja
|
Założenie
Stowarzyszenia Drobnych Kupców i Przemysłowców Polskich w Łodzi.
|
19
czerwca
|
Wydanie
ustawy miejskiej dla Polski po lewej stronie Wisły dotyczącej organizacji
władz miejskich.
|
1
lipca
|
Powołanie
Magistratu i Rady Miejskiej w miejsce rozwiązanego 30 czerwca 1915 roku
Głównego Komitetu Obywatelskiego (Magistrat działał do maja 1917 roku). CZYTAJ
|
24
lipca
|
Zorganizowanie
Wydziału Zdrowotności Publicznej przy Magistracie miasta Łodzi.
|
18
sierpnia
|
Dokonanie,
przez niemieckie władze okupacyjne, największej inkorporacji w
dotychczasowych dziejach miasta – włączenie do Łodzi Bałut liczących około
100 tysięcy mieszkańców i Chojen Nowych liczących 30 tysięcy mieszkańców,
będących jednymi z największych wsi w historii światowego osadnictwa).
Również w 1915 roku przyłączono do Łodzi sąsiadujące z nią części wsi:
Antoniew Stokowski, Dąbrowa, Radogoszcz, Rokicie Stare, Rokicie Wójtostwo,
Rokicie Nowe, Widzew, Zarzew i Żabieniec). Obszar Łodzi powiększył się o
1.503 ha. CZYTAJ
|
2
grudnia
|
Ogłoszenie
przez władze okupacyjne nakazu przesyłania przez przemysłowców wykazów próbek
wyrobów znajdujących się w składach.
|
grudzień
|
Otwarcie
na Chojnach pierwszego w historii miasta Szpitala miejskiego przeznaczonego
dla chorych z niezaawansowaną gruźlicą (80 łóżek, szpital pełnił funkcję
podmiejskiego sanatorium).
|
30
grudnia
|
Ukazanie
się pierwszego numeru dziennika politycznego, społecznego i literackiego
„Godzina Polski” zwanego „gadziną” (pismo propagowało orientację
proniemiecką, od listopada 1918 roku – „Głos Polski”). CZYTAJ
|
Otwarcie
przy ul. Bocznej 5 Szkoły Głuchoniemych Towarzystwa Schronisk św. Stanisława
Kostki (roczny kurs nauki, dla większości bezpłatnie).
|
|
Powstanie
szpitala zakaźnego przy ul. K. Kniaziewicza 1/5 (założony w 1910 roku szpital
wielospecjalistyczny im. Fundacji Konstadtów dla psychicznie chorych wyznania
mojżeszowego, otwarty został jako Miejski Szpital Zakaźny). CZYTAJ
|
|
Ukazanie
się pierwszego numeru pisma żargonowego „Volksblatt”.
Utworzenie
Kursów Językowych i Handlowych J.M. Poznańskiego przy ul. Cegielnianej 36.
|
|
Założenie
parku im. 3 Maja przy ul. Stefana Kopcińskiego 50.
|
|
Założenie
z inicjatywy dr Mieczysława Kauffmana Towarzystwa „Lokator”.
|
|
Po
dokonaniu przez państwa centralne podziału Królestwa Polskiego na dwie strefy
okupacyjne: niemiecką i austriacką – Łódź, jesienią 1915 roku znalazła się
pod okupacją niemiecką, w której utworzono Generalne Gubernatorstwo
Warszawskie.
|
|
Obszar
miasta: 58, 75 km kw.
|
|
Ludność
Łodzi: 423.035.
|
|
1916
|
|
1
stycznia
|
Powstanie
Organizacji Ludowych Drużyn Junackich im. Berka Joselewicza. CZYTAJ
|
15
lutego
|
Wizyta
w Łodzi króla saskiego Fryderyka Augusta III (witały go okupacyjne władze
miasta z generałem-gubernatorem wojennym Felixem von Barthem na czele). CZYTAJ
|
1
marca
|
Otrzymanie
przez Łódź statusu miasta powiatowego (podobne prawa pod okupacją miała
tylko Warszawa).
|
marzec
|
Otwarcie
przy ul. Widzewskiej 120 Drugiego Miejskiego Zakładu Kąpielowego.
|
Powstanie
Rady Związków i Stowarzyszeń miasta Łodzi.
|
|
Wznowienie
działalności Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” pod nazwą Zakład Gimnastyczny
Antoniego Lindnera.
|
|
18
kwietnia
|
Uruchomienie
wybudowanej przez niemieckie władze okupacyjne linii tramwajowej Ruda
Pabianicka-Rzgów-Tuszyn (wagony ciągnęła mała lokomotywa parowa).
|
3
maja
|
Uroczyste,
o charakterze patriotyczno-religijnym, obchody 125 rocznicy uchwalenia Konstytucji
3 Maja. CZYTAJ
|
11
maja
|
Wznowienie,
po przerwie spowodowanej wojną, działalności Towarzystwa Śpiewaczego
„Lutnia”.
|
30
maja
|
Powołanie
Towarzystwa Biblioteki Publicznej w Łodzi (podstawą księgozbioru był dar
Towarzystwa Biblioteki Publicznej w Warszawie dla Towarzystwa Krzewienia
Oświaty liczący 4 tysiące tomów). CZYTAJ
|
maj
|
Otwarcie
przy ul. Konstantynowskiej 82 Trzeciego Miejskiego Zakładu Kąpielowego. CZYTAJ
|
30
czerwca
|
Założenie
Ewangelickiej Ochrony dla dzieci na Radogoszczu.
|
7
sierpnia
|
Założenie
Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego.
|
15
sierpnia
|
Utworzenie
Oddziału Łódzkiego Wydziału Rejestracji Strat Wojennych przy Radzie Głównej
Opiekuńczej (Piotrkowska 151)
|
1
września
|
Utworzenie
Oddziału Łódzkiego Komisji Szacunkowej Przemysłowej Głównej (ul. Nawrot 13,
rejestrowano straty jakie poniósł przemysł w Łodzi i okręgu łódzkim podczas
działań wojennych).
|
1
października
|
Rozporządzenie
władz okupacyjnych przyznające ludności żydowskiej samorząd w postaci gminy
wyznaniowej (na czele łódzkiego zarządu stanął rabin L. Treistman).
|
październik
|
Utworzenie
przez władze okupacyjne Zivil Arbeiterbatallion 23 (wcielono do niego siłą
około 2.500 bezrobotnych, wysłano ich do Prus Wschodnich gdzie budowali zimą
linię kolejową).
|
5
listopada
|
Wydanie
deklaracji o utworzeniu samodzielnego państwa polskiego z dziedziczną
monarchią i ustrojem konstytucyjnym. CZYTAJ
|
Otwarcie
przy ul. Nawrot 7 Szkoły Muzycznej Aleksandra Turnera.
|
|
Powstanie
Łódzkiego Klubu Miłośników Fotografii.
|
|
Powstanie
pierwszego łódzkiego Koła Operowego (dyrektor kapelmistrz Mateusz Bensman,
skład: pięćdziesięcioosobowy chór i orkiestra oraz śpiewacy łódzcy i
warszawscy).
|
|
Powstanie
Łódzkiego Towarzystwa Sportowego „Polonia” (ćwiczenia odbywały się na placu sportowym
w Helenowie).
|
|
Powstanie
Stowarzyszenia Spożywczego „Strzecha Robotnicza” w Łodzi (posiadało piekarnię
i punkt sprzedaży chleba przy ul. Cegielnianej 71).
|
|
Powstanie
Drugiego Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości miasta Łodzi.
|
|
Powstanie
Szkoły Sztuk Pięknych Ryszarda Radwańskiego przy ulicy Piotrkowskiej 99.
|
|
Utworzenie
Centralnego Związku Żydowskich Towarzystw Gimnastyczno-Sportowych RP w Łodzi.
|
|
Założenie
przez Łódzkie Esperanckie Towarzystwo Biblioteki o nazwie
„Zamenhof-Biblioteka”.
|
|
1917
|
|
styczeń
|
|
luty
|
Założenie
Seminarium Nauczycielskiego miasta Łodzi.
|
marzec
|
Powstanie
Stowarzyszenia Nauczycieli Niemieckich (siedziba ul. Piotrkowska 243).
|
Powszechny
strajk tramwajarzy, pracowników elektrowni i gazowni.
|
|
23
kwietnia
|
Pierwsze
Święto Harcerskie w Łodzi.
|
1
maja
3 maja |
Masowa
demonstracja robotników całego okręgu łódzkiego stłumiona przez policję
niemiecką.
Obchody Konstytucji 3 Maja Czytaj TUTAJ |
6
maja
|
Powstanie
Stowarzyszenia Polskich Kupców i Przemysłowców Chrześcijan w Łodzi.
|
9
maja
|
Koncert
charytatywny na rzecz odbudowy spalonego podczas działań wojennych Rzgowa (w
parku miejskim).
|
23
maja
|
Pierwsze
posiedzenie Rady Miejskiej powołanej w wyniku wyborów samorządowych
(zastąpiła dotychczasową Radę mianowaną przez okupantów niemieckich). CZYTAJ
|
12
lipca
|
Powstanie
Towarzystwa Muzyczno-Śpiewaczego im. Ignacego Paderewskiego.
|
lipiec
|
Powstanie
Stowarzyszenia „Agudath Sjon” – „Związek Syjonu” – prowadziło kursy języka
hebrajskiego.
|
Założenie
Stowarzyszenia „Bnej Sjon” – „Synowie Syjonu” – kursy języka hebrajskiego i
historii Żydów, biblioteka, czytelnia
i herbaciarnia.
|
|
11
sierpnia
|
Założenie
Stowarzyszenia Drukarzy miasta Łodzi i powiatu łódzkiego
|
wrzesień
|
Uruchomienie
Wieczorowych Kursów Uzupełniających Macierzy Szkolnej (cztery klasy szkoły
średniej).
|
30
września
|
Uroczystość
poświęcenia sarkofagu wzniesionego na mogile siedmiu powstańców poległych w
bitwie pod Dobrą 24 lutego 1863 roku – na cmentarzu przy ulicy Ogrodowej. CZYTAJ
|
11
października
|
Otwarcie
przy ulicy Piotrkowskiej 150 pierwszej w Łodzi Biblioteki Publicznej (w
1918 roku bibliotekę przeniesiono do budynku przy ul. św. Andrzeja 14.
Obecnie jest to Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Marszałka
Józefa Piłsudskiego przy ul. Gdańskiej 100/102). CZYTAJ
|
15
października
|
Odsłonięcie
na cmentarzu w Rudzie przy ul. Mierzejowej obelisku ku czci Tadeusza
Kościuszki i Bartosza Głowackiego.
|
27
listopada
|
Powołanie
Sekcji do Walki z Gruźlicą. CZYTAJ
|
Powstanie
Stowarzyszenia „Tikwas Sjon” – „Nadzieja Syjonu” – prowadziło herbaciarnię,
kursy języka hebrajskiego oraz odczyty na tematy syjonistyczne i
judaistyczne).
|
|
Powstanie
Stowarzyszenia Kobiet „Miriam” (Wólczańska 5 – stowarzyszenie dążyło do
rozwinięcia samopoczucia narodowego wśród kobiet żydowskich z pomocą odczytów,
referatów, pogadanek, kursów języka hebrajskiego, historii Żydów).
|
|
1918
|
|
styczeń
|
Utworzenie
Domu Młodzieży Żydowskiej przy ul. Południowej 18.
|
Utworzenie
konspiracyjnego ogniwa Pogotowia Bojowego PPS.
|
|
luty
|
Powstanie
Towarzystwa Robotniczego Kulturalno-Oświatowego „Naprzód” (sekcja
biblioteczna i czytelnia).
|
marzec
|
Utworzenie
ogniwa Związku Budowy Państwa Polskiego (głosiło hasła klerykalne i
monarchistyczne oraz propagowało koncepcje utworzenia suwerennego rządu i
wojska).
|
Utworzenie
przez Towarzystwo Muzyczne im. Fryderyka Chopina i Łódzką Orkiestrę
Symfoniczną Sekcji Operowej (cel: zorganizowanie w Łodzi stałej opery). CZYTAJ
|
|
kwiecień
|
Utworzenie
oddziału bojowego zwanego Organizacją Wojskową NZR.
|
1
maja
|
Otwarcie
pierwszej Przeciwgruźliczej Poradni Sekcji do Walki z Gruźlicą. CZYTAJ
|
22
maja
|
Powstanie
Zrzeszenia Nauczycieli Polskich Szkół Początkowych w Łodzi.
|
28
maja
|
Powstanie
Związku Łódzkich Muzyków Zawodowych.
|
czerwiec
|
Powstanie
Rady Robotniczych Związków Zawodowych.
|
sierpień
|
Powstanie
Oddziału Łódzkiego Warszawskiego Stowarzyszenia Artystów Żydów.
|
23
października
|
Powołanie
przez Radę Regencyjną nowego rządu.
|
8
listopada
|
Utworzenie
w garnizonie Łódź Rady Żołnierskiej – Soldatenrat.
|
10
listopada
|
Powierzenie
generałowi Stanisławowi Suryn-Masalskiemu zorganizowania polskiej milicji
miejskiej.
|
Przybycie
do Łodzi pułkownika Albina Jasińskiego wyznaczonego przez Radę Regencyjną na
dowódcę łódzkiego okręgu wojskowego (wraz z grupą oficerów Polskiej Siły
Zbrojnej przystąpił do formowania łódzkiego pułku piechoty).
|
|
Rozbrojenie
(wieczorem) przez grupę Pogotowia Bojowego PPS pięcioosobowego patrolu
wojskowego na rogu ulic Andrzeja i Długiej.
|
|
11 listopada
|
Ostatni
dzień czteroletniej okupacji niemieckiej w Łodzi, rozbrajanie Niemców. Łódź
po 125 latach niewoli jest wolna od zaborców. CZYTAJ
|
12
listopada
|
Zawarcie
rozejmu pomiędzy stroną polską a niemiecką.
|
Przejmowanie
obiektów niemieckich organów administracyjnych (zajętych przez oddziały polskie)
przez przedstawicieli Magistratu i Rady Miejskiej. Czytaj TUTAJ
|
|
Rozpoczęcie
formowania samodzielnego batalionu POW (grudzień 1918 – włączenie w skład równolegle
rozwijanego przez oficerów PSZ łódzkiego pułku piechoty).
|
|
Ukazanie
się (po południu) pierwszego w wyzwolonej Łodzi numeru „Nowego Kuriera
Łódzkiego”.
|
|
Powstanie
Rady Robotniczej miasta Łodzi.
|
|
20
listopada
|
Ostatni
transport niemieckich żołnierzy opuszcza Łódź.
|
źródła:
Grażyna Kobojek. Łódź – Kalendarium XX wieku.
Wacław Pawlak. Na łódzkim bruku.
Wacław Pawlak. Na łódzkim bruku.
Marek Budziarek, Leszek Skrzydło, Marek Szukalak. Łódź nasze miasto.
Przeczytaj jeszcze:
PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA – LEGIONY POLSKIE W REGIONIE ŁÓDZKIM
Przeczytaj jeszcze:
PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA – LEGIONY POLSKIE W REGIONIE ŁÓDZKIM
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz