Gdy
byłam mała i spacerowałam z moim tatą po Łodzi, on czasami zatrzymywał się i
mówił: "O, popatrz Monisia, tutaj BYŁA kiedyś fontanna".
Zastanawiałam się wtedy, czego takiego ważnego brakuje, że te fontanny nie mogą
działać? Wody? Parę lat temu powstał projekt "Fontanny dla Łodzi",
którego pomysłodawcą był prezes Zakładów Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi.
W ciągu 5-6 lat miało ich powstać kilkanaście…
"Niech wiedzą kawalerowie i panny,
że Łódź ma piękne fontanny"....
Kaskadowa fontanna w parku w Helenowie, pocztówka z przełomu XIX i XX wieku.
Mogłoby
się wydawać, że w mieście takim jak Łódź, pozbawionym dużej, zasobnej w wodę
rzeki budowa fontann i doprowadzenie do nich wody jest zadaniem bardzo trudnym,
o ile w ogóle możliwym. Jednak przeglądając zdjęcia archiwalne z okresu Łodzi
przemysłowej zauważyć można, że już wtedy w mieście istniało co najmniej
kilkanaście wodotrysków. Wkomponowywano je w przestrzeń parków, ogrodów, czy
wnętrz pałacowych jako element ozdobny.
Fontanna w Helenowie, rok 1903.
Słowo "fontanna" wywodzi się z języka łacińskiego – od słów font, fontis, co oznacza źródło. W starożytności fontanny były właśnie tak pojmowane – jako źródła wody. Według Słownika Języka Polskiego fontanna to "(…) wodotrysk działający pod ciśnieniem, wraz z oprawą architektoniczną i rzeźbiarską". Z kolei wodotrysk to "(…) słup wody bijący w górę ze specjalnie wybudowanego zbiornika". Współcześnie, określenia fontanna i wodotrysk stosowane są jako synonimy.
Niemal we wszystkich językach słowo fontanna brzmi podobnie: po angielsku fountain, po francusku fontaine, po hiszpańsku fuente, po włosku fontana, po niemiecku fontäne, po rosyjsku фонта́н. Fontanny znane były we wszystkich epokach, są obecne w każdej kulturze, niemal we wszystkich zakątkach świata. Ich znaczenie jest tak oczywiste, że właściwie nie wymaga wyjaśnienia
Fontanna klasyczna z niecką wodną. Ogród Zakładów Wodociągów i Kanalizacji przy ulicy Wierzbowej.
Niektóre z fontann zapisały się w historii miast, stając się świadkami ich rozwoju lub upadku. Są to urządzenia starsze od rzymskich akweduktów. Na całym świecie istnieją setki wspaniałych fontann, stanowiących często atrakcje turystyczne same w sobie.
Nadawanie
wodzie formy strumienia, sadzawki czy kaskady wynikało pierwotnie z nawiązania
do naturalnych obiektów środowiska przyrodniczego. Można przypuszczać, że
podobnie było w przypadku fontann. Pierwotnym wzorem dla nich było
najprawdopodobniej źródło, czyli samoczynny, naturalny i skoncentrowany
wypływ wody podziemnej na powierzchnię terenu. Strumień wody, który wydostawał
się, np. ze szczelin murów, również mógł stanowić bodziec do budowy takich
obiektów.
Zanim
przejdę do fontann znajdujących się na terenie Łodzi, ciekawostka:
fontanna (a raczej zdrój) w Monschau, miejscu zwanym "miastem tkaczy" - rodzinnym mieście Karola Wilhelma Scheiblera, przedstawiająca etapy powstawania tkanin:
Robiąc te zdjęcia pomyślałam, że jest to bardzo dobry pomysł na zdroje w naszym "mieście tkaczy"...
Pod
koniec XIX wieku oraz w pierwszych dziesięcioleciach wieku XX fontanny łódzkie umiejscawiane były głównie w domach i
ogrodach należących do zamożnych przemysłowców. Do 1930 roku należące również
do nich parki prywatne przeważały liczbowo nad parkami miejskimi. Parki
otaczały lub sąsiadowały z rezydencjami potentatów łódzkiego przemysłu: Karola
Anstadta, Karola Wilhelma Scheiblera, Ludwika Grohmanna, Juliusza Heinzla, Edwarda Herbsta czy Józefa
Richtera.
Fontanna w dawnym ogrodzie Edwarda Herbsta.
Na
skutek przemian własnościowych po II wojnie światowej większość z tych parków
stała się parkami miejskimi, dostępnymi dla wszystkich mieszkańców. Bardzo
modne było wówczas budowanie fontann na środku stawu. Obecnie wodotryski
działają w 6 z 32 parków Łodzi, choć w przeszłości fontann parkowych było
zdecydowanie więcej.
W
latach 70. i 80. XX wieku wraz z rozwojem osiedli mieszkaniowych zaczęto
budować fontanny w nowych miejscach, na placach w pobliżu bloków. Fontanny
stanowiły tam jeden z elementów małej architektury potrzebny na osiedlu, tak
jak zlokalizowane obok nich place zabaw, ławki czy kwietniki.
Fontanna na skwerze im. Henryka Dubaniewicza.
Obecnie w tych miejscach funkcjonuje dwukrotnie więcej
fontann niż w parkach miejskich. Prawdopodobnie przyczynił się do tego projekt
,,Fontanny dla Łodzi” realizowany od 2004 roku przez łódzki ZWiK. Jego celem
jest promowanie łódzkiej ,,kranówki” oraz stworzenie poczucia, że Łódź, choć
pozbawiona dużej rzeki, jest miastem zasobnym w wodę. Być może uznano, że place
i skwery są łatwiej dostępne i bardziej reprezentacyjne od parków, stąd też w
ostatnim dziesięcioleciu liczba fontann na nich znacznie wzrosła.
Od początku
XXI wieku rozpoczęła się w Łodzi budowa tzw. galerii handlowych. W ich wnętrzu
fontanny stały się nieodłącznym elementem dekoracyjnym, wpływającym bardzo
pozytywnie na odczucia klientów.
Fontanna w Galerii Łódzkiej, ulica Piłsudskiego 15/23.
Aktualnie
w przestrzeni Łodzi istnieją co najmniej 53 fontanny. Spośród nich 37 na pewno działa,
a 16 pozostaje nieczynnych. Zarówno w przeszłości jak i obecnie, najwięcej
fontann znajduje się w centrum miasta. Jest ich tutaj aż 22, z czego włączonych
pozostaje 19. Te, które są nieczynne mają prawie 100 lat – są to wewnętrzne
fontanny przyścienne powstałe w dawnych rezydencjach i pałacach łódzkich
fabrykantów.
Większość
obecnie czynnych łódzkich fontann wybudowana została po 2000 roku i funkcjonuje
w bardzo dobrym stanie. Również bardzo dobrze, pod względem estetycznym, prezentują
się wszystkie fontanny nie będące własnością Urzędu Miasta, np. tzw. Kalafiory
przed Wydziałami UŁ, fontanna przy szpitalu im. N. Barlickiego, czy fontanna w
Palmiarni Łódzkiej.
Fontanna w ogródku dydaktycznym Palmiarni Łódzkiej.
Najwięcej
nie działających i obecnie niszczejących wodotrysków znajduje się w parkach i
na osiedlach. Kiedyś były to bardzo popularne miejsca do budowania fontann, ale
obecnie odchodzą one jakby w zapomnienie. Być może przyczyniła się do tego
zmiana funkcji miasta. Dominujący przemysł sprzyjał potrzebie istnienia i
rozbudowy miejsc, w których ludzie mogli wypocząć po ciężkiej pracy,
równocześnie położonych blisko ich miejsc zamieszkania. Fontanny wśród zieleni
pomagały w relaksie, czy pozwalały ochłodzić się w upalne dni. Obecnie, Łódź jest
miastem usługowym i potrzeba istnienia takich miejsc nie jest już tak pilna. Co
więcej zmienił się również sposób spędzania wolnego czasu. Coraz więcej
mieszkańców wybiera się w wolnych chwilach nie do parków, ale do galerii
handlowych, które są nie tylko miejscami zakupów, ale przede wszystkim
kompleksami rekreacyjno-rozrywkowymi.
Fontanna w łódzkiej Manufakturze, utworzona w dolinie rzeki Łódki.
Fontanny
łódzkie poprawiają wizualnie przestrzeń miejską. Wzbogacają ją o ciekawe
elementy dekoracyjne, które stanowią jednocześnie, potrzebne w mieście takim
jak Łódź, elementy wodne. Dla mieszkańców są ozdobą, ale również miejscem do
zabaw i odpoczynku.
WSZYSTKIE (chyba wszystkie..?) ŁÓDZKIE
FONTANNY:
Fontanna przy pałacu Edwarda Herbsta, ulica Przędzalniana 72, zbudowana w pierwszej połowie lat 80. XIX wieku, pierwotny właściciel Edward Herbst (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w ogrodzie przy pałacu Poznańskich. Przez
wiele lat fontanna była ozdobą ogrodu otaczającego willę rodziny Urbanowskich
na ulicy Cmentarnej. Fontanna, której autorem jest najprawdopodobniej Wacław
Konopka, powstała ok. roku 1903-1910, klasyczna z niecką wodną.
Fontanna w parku im. Henryka Sienkiewicza. Powstała w 1922 roku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
2014
Plac Wolności. Zabytkowa
miejska studnia zwana przez łodzian „Fontanną miłości”, powstała
w latach 30. XX wieku. Wykonali ją uczniowie Szkoły Rzemiosł
Towarzystwa Salezjańskiego w Łodzi. Nieczynna i zapomniana na wiele lat,
odzyskała swoją dawną świetność dzięki projektowi „Fontanny dla Łodzi”.
Rekonstrukcji obiektu – z zachowaniem oryginalnych elementów i za zgodą
miejskiego konserwatora zabytków – podjął się Łódzki Zakład Wodociągów i Kanalizacji.
Uruchomiona ponownie 15 lipca 2004 roku. W 2024 roku przeniesiona na stronę południową placu.
Plac Wolności. Fontanny powstałe w 2024 roku.
W Ogródku Dydaktycznym Palmiarni, ulica Piłsudskiego 61.Powstała w latach 30. XX wieku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w Parku Widzewskim, powstała w latach 60. XX wieku (klasyczna z niecką wodną, nieczynna), ostatnio odmalowana.
Post Scriptum z 2022 roku: Fontanna w Parku Widzewskim znów działa, ale... straciła nieco wdzięku:
"Dziennik Łódzki", rok 1961.
Fontanna Parku Staromiejskim. Powstała w latach 50. XX wieku (klasyczna z niecką wodną, już nie istnieje. Fot. baedeker łódzki 2017)
Fontanna w Parku Staromiejskim. Powstała w 2024 roku.
W parku 3 Maja. Fontanna powstała na przełomie lat 50. i 60. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
W ogrodzie Szpitala im. Norberta Barlickiego, ul. Kopcińskiego 22. Powstała w latach 50./60. XX wieku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
W ogrodzie Zakładów Wodociągów i Kanalizacji przy ulicy Wierzbowej. Fontanna klasyczna z niecką wodną.
Pasaż Rubinsteina, "Łódzka syrenka". Fontanna (klasyczna z niecką wodną), powstała w 1961 roku, stworzył ją artysta rzeźbiarz Edward Nowicki.
Przeczytaj w baedekerze:
Na skwerze im. Henryka Dubaniewicza. Fontanna powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w parku im. Jana Matejki. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Plac Dąbrowskiego. Fontanna powstała ok. 1970 roku (klasyczna z niecką wodną, nie istnieje). W roku 2009 na jej miejscu stanęła, nie przez wszystkich łodzian lubiana fontanna "Fala":
Plac Dąbrowskiego. Fontanna powstała w 2009 roku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna przy Szpitalu im. Mikołaja Kopernika, ulica Pabianicka 62. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną). W 2015 roku fontanna została poddana renowacji. Prace zostały współfinansowane ze środków pochodzących z darowizny posła Piotra Misztala, właściciela firmy CEM-MIX.
Fontanna w Parku Podolskim. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w Parku Podolskim. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w parku im. Stefana Żeromskiego na Teofilowie. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna na terenie WIMY, al. Piłsudskiego 135 (klasyczna z niecką wodną, nieczynna).
Fontanna przy zakładzie Organika, ulica Ciasna 21a. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną, nieczynna).
Fontanna przed Centrum Zdrowia Matki Polki, ulica Rzgowska 281/289. Powstała w 1988 roku (klasyczna z niecką wodną). Nie jestem pewna czy jest czynna, niecka jest wypełniona wodą, może trafiłam na moment, gdy była wyłączona?
Pasaż im. Leona Schillera. Fontanna powstała w 1994 roku (klasyczna z niecką wodną). Na drugim zdjęciu fontanna w czasie trwania LIGHT MOVE FESTIVAL (fontanna już nie istnieje, a szkoda...)
Ulica Kusocińskiego 140. Fontanna powstała w 2001 roku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w parku im. Andrzeja Struga. Powstała w 2002 roku (klasyczna z niecką wodną, nieczynna).
Fontanna przy pałacu Biedermanna, ulica Franciszkańska 1/3. Powstała w 2002 roku (klasyczna z niecką wodną).
W ogródku restauracji Mexicana, ulica Piotrkowska 67. Fontanna powstała w 2002 roku (klasyczna z niecką wodną).
W Galerii Łódzkiej, ulica Piłsudskiego 15/23. Powstała 2002 roku ( klasyczna z niecką wodną).
Fontanna przed Instytutem Europejskim, ulica Piotrkowska 262. Powstała w 2002 roku (klasyczna z niecką wodną, nieczynna).
W parku im. Władysława Reymonta. Powstała w 2004 roku (fontanna pływająca). Fontannę
zaprojektowała łódzka rzeźbiarka Zofia Władyka-Łuczak. Instalacja jest
pierwszą wykonaną w ramach programu „Fontanny dla Łodzi”.
Na skwerze im. Powstania Węgierskiego 1956 roku. Fontanna powstała 2006 roku.
Fontanna przed Wydziałem Prawa Uniwersytetu Łódzkiego, nazywana "Kalafiorem". Ulica Kopcińskiego 8/12. Powstała w 2012 roku, klasyczna z niecką wodną.
Podobna fontanna przed Biblioteką Uniwersytetu Łódzkiego. Ulica Matejki 32/38. Powstała 2006 roku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna w Centrum Handlowym Manufaktura, ulica Ogrodowa 17. Powstała w 2006 roku (klasyczna z niecką wodną).
W Centrum Haldlowym Manufaktura, ulica Ogrodowa 17. Powstała w 2006 roku (fontanna sucha).
Fontanna przy Centrum Dialogu im. Marka Edelmana (klasyczna, z niecką wodną).
Pl. Niepodległości. Fontanna przedstawiająca św. Faustynę. Powstała w 2008 roku (klasyczna z niecką wodną).
Nowe fontanny w parku Helenów. Powstały w 2017 roku.
Ulica Jana Długosza 28/30. Fontanna powstała w 2010 roku (sucha).
Ulica Kusocińskiego 1. Powstała w 2010 roku (fontanna sucha).
Fontanna "Meduza". Powstała w 2010 roku, klasyczna z niecką wodną. Port Łódź, ulica Pabianicka 245.
Fontanna "Rozgwiazda". Powstała w 2010 roku, klasyczna z niecką wodną. Port Łódź, ulica Pabianicka 245.
Fontanna klasyczna z niecką wodną. Powstała w 2010 roku, Port Łódź, ulica Pabianicka 245.
Ulica Żeromskiego 116, kampus Politechniki Łódzkiej. Powstała w 2011 roku, fontanna pływająca.
Przed centrum handlowym "Sukcesja", fontanna sucha.
Trzy fontanny w centrum handlowym "Sukcesja". Klasyczne z niecką wodną.
Fontanny na osiedlu Retkinia-Północ, klasyczne z niecką wodną.
Fontana osiedlowa przy zbiegu ulic Odolanowskiej 7 i M. Gandhiego 11. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną, nieczynna).
Fontanna osiedlowa na Bałutach (ulica Tybury 8, nieczynna). Powstała w latach 60. XX wieku.
"Dziennik Łódzki", rok 1963.
Fontanna przyścienna w kamienicy Rachmila Lipszyca (ulica Piramowicza 11/13, nieczynna).
W willi Teschemachera, ulica S.Wigury 12a, zbudowana w latach 90. XIX wieku, fontanna przyścienna (podobne fontanny przyścienne znajdują się jeszcze w pałacu Gustawa A. Kindermanna przy ulicy Piotrkowskiej 151 i w pałacu Juliusza R. Kindermanna przy Piotrkowskiej 137).
W ogrodzie willi Teschemachera mieści się część restauracji "Soplicowo". Tutaj miła niespodzianka w postaci klasycznej fontanny ogrodowej i kaskad. Miło posiedzieć i coś zjeść.
Podobna fontanna znajduje się w ogrodzie dawnej willi Ignacego Rassalskiego, dziś ogródek restauracji "Revelo".
Fontanna "Kaskada" w parku im. ks. Józefa Poniatowskiego powstała w latach 50./60. XX wieku (fontanna pływająca). Od 2018 roku łodzian cieszy jej nowa wersja (tzw. fontanna sucha) 😊
2017
Ulica Włókiennicza 10, przed wojną Kamienna. Ulica
słynna dzięki piosence Agnieszki Osieckiej "Kochankowie z ulicy
Kamiennej" – do muzyki Wojciecha Solarza. W 2004 roku, z
inicjatywy członków grupy artystycznej "Krag", odsłonięto
płaskorzeźbę-fontannę Kochankowie z ulicy Kamiennej.
2024
Fontannę
zaprojektował Wojciech Gryniewicz. Wykonana z brązu, przedstawia parę
zakochanych, ukrytych przed deszczem pod ortalionowym płaszczem (na kochanków z
góry kapie woda 5 minut dziennie). Fontanna powstała w 2004 roku (drobna forma architektoniczna z akcentem wodnym).
Fontanna (tzw. "sucha") na terenie odrestaurowanej EC1, ulica Targowa 1/3.
Fontanna w parku im. Stanisława Moniuszki, zainstalowana w 2020 roku.
Fontanna na pasażu Hilarego Majewskiego. Zainstalowana w 2024 roku.
Fontanna na Starym Rynku. Zainstalowana w 2024 roku.
Jeszcze drobne formy architektoniczne z akcentami wodnymi, nazywane fontannami, chociaż ich cech nie posiadają - zdroje przy ulicy Piotrkowskiej. Autorami
rzeźb są Magdalena Walczak i Marcin Mielczarek, a koncepcję architektoniczną
opracował Krzysztof Wardecki.
Wykonawcą
projektu jest Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi.
Ulica Piotrkowska 143. Fontanna (zdrój) powstała w 2009 roku (drobna forma architektoniczna z akcentem wodnym).
Róg ulicy Piotrkowskiej i pasażu im. Leona Schillera. Fontanna (zdrój) powstał w 2009 roku (drobna forma architektoniczna z akcentem wodnym).
Róg ulicy Piotrkowskiej i pasażu im. A. Rubinsteina. Fontanna (zdrój) powstała w 2009 roku (forma architektoniczna z akcentem wodnym).
Ulica Piotrkowska 30/32 przy ulicy Jaracza. Fontanna powstała w 2009 roku. Drobna forma architektoniczna z akcentem wodnym (zdrój).
Na zakończenie - fontanny już nie istniejące:
W parku Helenowskim, zbudowana ok. 1882 roku, pierwotny właściciel Karol Anstadt (fontanna kaskadowa).
W parku Helenowskim, zbudowana ok. 1882 roku, pierwotny właściciel Karol Anstadt (fontanna klasyczna z niecką wodną).
W parku Helenowskim, zbudowana ok. 1882 roku, pierwotny właściciel Karol Anstadt (fontanna pływająca,).
W parku Źródliska II, zbudowana ok. 1884 roku, pierwotny właściciel Karol Wilhelm Scheibler (fontanna klasyczna z niecką wodną,).
W parku im. Jana Kilińskiego, zbudowana w latach 80. XIX wieku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Przed rezydencją Finstera, ulica Dowborczyków 28, zbudowana w latach 80. XIX wieku, pierwotny właściciel Ludwik Grohmann (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Przed rezydencją Ludwika Meyera, ulica Moniuszki 6/7, zbudowana w drugiej połowie lat 80. XIX wieku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Przed szpitalem im. dr. S. Sterlinga (dawny szpital żydowski fundacji Leony i Izraela Poznańskich), ulica Sterlinga 1/3, fontanna zbudowana w drugiej połowie lat 80. XIX wieku, prawdopodobnie fontanna klasyczna z niecką wodną.
Przed pałacem Juliusza Heinzla w parku Julianowskim, zbudowana w latach 90. XIX wieku, fontanna klasyczna z niecką wodną. Nie istnieje także pałac, zbombardowany przez Niemców w 1939 roku, rozebrany w 1942.
Przed pałacem Juliusza Heinzla, ulica Okólna 166, zbudowana w latach 90. XIX wieku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Przed pałacem Karola i Scheiblerów, w parku Źródliska II (fontanna klasyczna z niecką wodną).
W ogrodzie przy pałacu Poznańskich, ulica Ogrodowa 15 (powstała ok. 1902 roku, fontanna klasyczna z niecką wodną).
W pałacu Karola Poznańskiego, ulica Gdańska 32. Powstała na początku XX wieku (fontanna przyścienna).
Przed rezydencją Steinertów, ulica Piotrkowska 274. Powstała ok. 1910 roku (klasyczna z niecką wodną).
W parku Źródliska I. Powstała w latach 50. XX wieku ( fontanna pływająca).
W parku im. Adama Mickiewicza. Powstała w latach 50. XX wieku (fontanna pływająca).
W parku im. S. Staszica. Powstała w 1956 roku (fontanna pływająca).
Fontanna przy Łódzkim Domu Kultury, ulica Traugutta 18. Powstała w 1968 roku (klasyczna z niecką wodną).
Przy dawnym Dworcu Fabrycznym, pl. B. Sałacińskiego. Powstała w latach 60./70. XX wieku (fontanna klasyczna z niecką wodną).
Fontanna u zbiegu ulicy Rydzowej 24 i Rojnej 41. Powstała w latach 70. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna przy ulicy Tymienieckiego 58. Powstała w latach 70./80. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Fontanna u zbiegu ulic Żubardzkiej i Inowrocławskiej. Powstała w latach 80. XX wieku (klasyczna z niecką wodną).
Notka powstała na podstawie pracy magisterskiej i badań przeprowadzonych przez Aleksandrę Suwart (2013) pt. „Fontanny Łodzi – historia i znaczenie w życiu miasta”, napisanej pod kierunkiem dra Adama Bartnika w KHiGW UŁ.
dr
Adam Bartnik, mgr Aleksandra Suwart. Uniwersytet Łódzki, Instytut Nauk o Ziemi,
Katedra Hydrologii i Gospodarki wodnej http://hydro.geo.uni.lodz.pl
oraz źródeł:
BIEŻANOWSKI
W. Z dziejów kanalizacji i wodociągów łódzkich.
Fontanny
dla Łodzi – folder promocyjno-informacyjny, 2007, ZWiK
JANUCHTA-SZOSTAK A.Woda w miejskiej
przestrzeni publicznej.
KUSIŃSKA
E.Woda w założeniach architektoniczno-urbanistycznych.
NOWAK
A.Parki miejskie w przestrzeni Łodzi, [w:] Łódź: wybrane zagadnienia
zagospodarowania przestrzennego, T. Marszał (red.).
SZCZEPAŃSKA
M. Fontanny a rekreacyjna funkcja miasta.
WILCZAK
M. Fontanny dla Łodzi, „Zieleń Miejska”.
Fot. współczesne Monika Czechowicz.
Fot. fontann na osiedlu Retkinia-Północ wykonał zaprzyjaźniony z baedekerem Pan Krzysztof Wandelt.
PS: muszę przyznać, że jeszcze nigdy nie spędziłam tylu godzin przy łódzkich fontannach... 😊 Dobry pomysł na lato w mieście!
Fot. archiwalne pochodzą ze stron:
