wtorek, 22 października 2024

PIOTRKOWSKA 102. Dawna kamienica Alberta Starke.

Piotrkowska 102.

Dwukondygnacyjna, ale bardzo wielkomiejska kamienica przy Piotrkowskiej 102. Posiada nieco poszerzoną oś centralną z jednokondygnacyjnym wykuszem i stylistykę osadzoną w obrębie renesansu francuskiego. 


Jej czerwona klinkierowa cegła kontrastuje z jasnym tynkiem, posiada belkowanie w porządku doryckim oraz attykę. Jest niemal identyczna jak kamienica Monitzów przy Piotrkowskiej 106 – obie pięknie flankują pałac Juliusza Heinzla.


Na początku lat 90. XIX wieku nieruchomość przy Piotrkowskiej 102 była już w rękach "Towarzystwa Akcyjnego Juluisza Heinzel”.

Jubileuszowe wydanie "Lodzer Zeitung" 1863-1913.

"Führer durch Łódź", 1898.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1889.

Obie nieruchomości, przy Piotrkowskiej 102 i 106 rodzina Heinzlów sprzedała w 1932 roku w drodze publicznej licytacji.
"Głos Poranny", rok 1932.


Zacznijmy od początku:
Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w lipcu 1833 roku, plac nr 88 przy ulicy Piotrkowskiej (dzisiaj Piotrkowska 102) objął tkacz przybyły z Czech, Franciszek Müller.
Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki tkanek bawełnianych, składającej się z 2 warsztatów, przy której 2 czeladzi użytych będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego jednofamilijnego.
Pan Franciszek rozpoczął budowę domu frontowego, ale dzieła nie ukończył. W październiku 1838 roku Müller sprzedał nieruchomość Ehrenfriedowi Kriegelowi.
W dokumencie Magistratu, spisanym w styczniu 1839 roku,  czytamy:
Pan Ehfrenfried Kriegel obowiązanym zostaje na nabytym jako wyżej placu rozpoczętą budowę domu drewnianego frontowego jeszcze w roku bieżącym w zupełności wykończyć, takowy w Towarzystwie Ogniowem zabezpieczyć i w nim fabrykę tkanin bawełnianych w ciągłym utrzymywać ruchu.
Zgodnie z protokołem spisanym w łódzkim Magistracie, w lipcu 1855 roku, Kriegel sprzedał nieruchomość Augustowi Hüttmannowi jr.
Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod gontem.
Pod koniec lat 50. XIX stulecia Hüttmann sprzedał nieruchomość Alojzemu Balle. W latach 70. Balle wykupił grunt działki. W 1873 roku stała tu już murowana, lewa oficyna fabryczna.

"Führer durch Łódź", 1893.
Piotrkowska 527, to dzisiaj Piotrkowska 102.
Przeczytaj w baedekerze:
NUMERACJA ULICY PIOTRKOWSKIEJ

Przynajmniej od początku lat 80. XIX stulecia nieruchomość należała do Alberta Starke, który wystawił w podwórzu nowe obiekty fabryczne.


W 1888 roku w miejscu frontowego drewniaka stanęła dwupiętrowa kamienica według projektu Hilarego Majewskiego.
Albert Starke (metrykalnie Rudolf Albert Konstanty), syn Augusta Wilhelma i Julianny Krystyny Emilii (z domu Seidel), z zawodu buchalter, urodził się w 1839 roku, w Rawiczu. W 1863 roku, już w Łodzi, ożenił się z Ludwiką Alwiną Florentyną Böhme.


Po utworzeniu Diecezji Łódzkiej kamienica była siedzibą Kurii Biskupiej.
Przeczytaj w baedekerze:


Od 1912 roku w budynku przy ulicy Piotrkowskiej 102 mieściło się, założone w 1887 roku Międzynarodowe Biuro Ogłoszeń spółki L. E. Metzl.

"Rozwój", rok 1912.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.

"Rozwój", rok 1913.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.

"Rozwój", rok 1914.


Przy Piotrkowskiej 102 mieścił się skład hurtowy firmy "Karol Wilhelm Gehlig”.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1902.

Na początku lat 90. XIX wieku, jak już było wspomniane - nieruchomość przy Piotrkowskiej 102 była już w rękach "Towarzystwa Akcyjnego Juliusza Heinzel”, i pozostawała ich własnością do 1932 roku.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1904.

Jednodniówka "Ratujcie Dzieci" z 11 czerwca 1916 roku.

Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920.


Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości działało tu nieprzerwanie, aż do wybuchu wojny w 1939 roku Stowarzyszenie Techników w Łodzi.
Naczelna Organizacja Techniczna Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych (wcześniej Naczelna Organizacja Techniczna, NOT) – to związek stowarzyszeń naukowo-technicznych o tradycji zapoczątkowanej przez założone w 1835 roku w Paryżu Towarzystwo Politechniczne Polskie. W 1890 roku powstała Łódzka Sekcja Techniczna Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. W okresie największego rozwoju łódzkiego przemysłu w 1902 roku założono Stowarzyszenie Techników, które skupiało około 300 członków. 

"Przegląd Włókienniczy", rok 1925.

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1932.
Przeczytaj w baedekerze:

Miał tu również swoją siedzibę Polski Związek Inżynierów Budowlanych…

Księga adresowa m. Łodzi i województwa łódzkiego 1937-1939.

… i Towarzystwo Polsko-Włoskie.

"Ilustracja Łódzka", dodatek tygodniowy "Republiki", rok 1935.


W okresie międzywojennym miały tu swoją siedzibę filie warszawskich Towarzystw Ubezpieczeniowych "Przezorność" i „Prudential”.

"Ilustrowana Republika", rok 1929.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1931.

"Głos Poranny", rok 1931.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.


Mieścił się tutaj skład fabryczny firmy Tekafon.

"Głos Poranny", rok 1935.

"Głos Poranny", rok 1936.

Tuż przed II wojną światową umieścił tu znaną już wcześniej łodzianom pracownię futer K. Kac.

"Głos Poranny", rok 1937.

"Głos Poranny", rok 1937.

Po II wojnie światowej:

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1964.
Przeczytaj w baedekerze:
Miejska Galeria Sztuki, bukiety Wojciecha Salwy i... radio-czułości

"Dziennik Łódzki", rok 1965.

"Dziennik Łódzki", rok 1966.


W podwórku przy Piotrkowskiej 102 mieści się pub Łódź Kaliska, który zaprojektowali Marek Janiak i Wojciech Saloni-Marczewski (ich dziełem był również projekt pubu 97 -
- czytaj w baedekerze: 


To jeden z najbardziej znanych łódzkich lokali, którego sława sięga daleko poza granice Łodzi. Na kilku piętrach można słuchać muzyki, a także oglądać fotografie wykonane przez członków grupy artystycznej Łódź Kaliska. Obowiązkowa jest wizyta w damskiej toalecie! :)


Pub Łódź Kaliska nazywany był swego czasu filią PWSFTViT. Upatrzyli go sobie studenci i wykładowcy szkoły filmowej, choć teraz już się to zmieniło.


Pub zagrał w „Alei gówniarzy”, jako miejsce spotkania przyjaciół, w trakcie którego pada toast: Żeby Londyn należał do naszych dzieci!


W tym samym podwórzu działała także jedna z najpopularniejszych łódzkich dyskotek „Port West”. Przed wejściem do tego lokalu młodzież z „Alei gówniarzy” gra w trambambulę (łódzkie określenie na popularne „piłkarzyki”). To samo miejsce pojawia się w filmie „Thr3e” - przed dyskoteką dochodzi do porwania wychodzącego z lokalu Henry’ego.

"Aleja Gówniarzy", rok 2007.
Reżyseria Piotr Szczepański, scenariusz Piotr Szczepański.
(źródło fotografii: Filmweb)

„Thr3e”, rok 2006.
Reżyseria Robby Henson, scenariusz Alan B. McElroy.
(źródło fotografii: Filmweb)


Przy Piotrkowskiej 102 mieści się Galeria Fotografii Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego im. Eugeniusza Hanemana.

W podwórzu mieści się Foto Cafe. Powstało w 2004 roku. Nad wejściem do głównej sali wisi łacińskie motto: Amicorum omnia sunt communia (Wśród przyjaciół wszystko jest wspólne). Miejsce, gdzie organizowane są spotkania, koncerty a także pokazy filmów alternatywnych i show slajdy. Klientelę stanowią głównie pasjonaci filmu i fotografii.


Przy Piotrkowskiej 102 znajduje się siedziba Fundacji Ulicy Piotrkowskiej. 


Galeria 6. dzielnica. Kameralna galeria sztuki i klubokawiarnia przy Piotrkowskiej 102, miejsce debat, spotkań artystycznych, wystaw i koncertów.



I na zakończenie inne firmy, składy i sklepy mieszczące się niegdyś przy ulicy Piotrkowskiej:

"Rozwój", rok 1900.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1909.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1910.


Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1911.

"Tygodnik Łódzki Ilustrowany", rok 1912.

"Rozwój", rok 1919.

"Rozwój", rok 1919.


"Rozwój", rok 1919.

Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920.

Kalendarz Kościuszkowski, rok 1920.

"Rozwój" rok 1922.


Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920.

"Republika", rok 1924.

"Republika", rok 1924.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1927.

"Orędownik", rok 1938.

"Lodzer Zeitung", 1939.


Źródła:
Michał Domińczak, Artur Zaguła. Typologia łódzkiej kamienicy.
Historia ulicy Piotrkowskiej w Łodzi. Ulica Piotrkowska w Łodzi. Historia Łodzi przemysłowej lat 1824-1939.
Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński. Ulica Piotrkowska. Spacer pierwszy.
Joanna Podolska, Jakub Wiewiórski. Spacerownik. Łódź filmowa.
Maciej Kronenberg, Krzysztof Olkusz. Przewodnik po filmowej Łodzi.

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz strony Filmweb

Przeczytaj w baedekerze:

Fot. współczesne Monika Czechowicz

Brak komentarzy: