niedziela, 27 października 2024

Kamienica przy ulicy Narutowicza 40 i... harfy.


W domu przy ulicy Narutowicza 40 urodził się i dorastał Roman Retyrband, kompozytor, pianista i pedagog.
W Łodzi rozpoczęła się jego muzyczna kariera. Tutaj – mając kilkanaście lat – napisał swój pierwszy utwór, studiował muzykę w Konserwatorium Muzycznym Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej.

"Rozwój", rok 1922.
Przeczytaj w baedekerze:

W latach 1937–1939 Ryterband współpracował z łódzką Rozgłośnią Polskiego Radia i z łódzkimi teatrami. W Łodzi odbyły się pierwsze koncerty z jego muzyką.

W listopadzie 2019 roku na kamienicy przy Narutowicza 40 została odsłonięta tablica pamięci nieco zapomnianego łodzianina - kompozytora, pianisty i pedagoga.

Roman Ryterband (urodził się 2 sierpnia 1914 roku w Łodzi, zmarł 17 listopada 1979 roku w Palm Springs) - kompozytor, dyrygent i pianista amerykański pochodzenia polsko-żydowskiego.
(źródło fotografii: The Cello Museum )

W tym domu urodził się i mieszkał do 1939 roku.

Księga adresowa m. Łodzi i woj. łódzkiego 1937-1939.

Pochodził z żydowsko-polskiej rodziny łódzkich prawników i muzyków. Jego wuj Jakub był altowiolistą, koncertmistrzem łódzkiej orkiestry symfonicznej. Roman Ryterband zachęcony przez Aleksandra Głazunowa rozpoczął studia muzyczne, kształcił się w grze na fortepianie w Konserwatorium Heleny Kijeńskiej w Łodzi, ukończył także studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim.

(źródło fotografii: Ryterband, Roman)

Wybuch II wojny światowej zastał go we Francji. Za radą konsula przedostał się do Szwajcarii, gdzie rozpoczął studia muzykologiczne, ukończone doktoratem na uniwersytecie w Bernie. W Szwajcarii poślubił pochodzącą z Wenecji Włoszkę Clarissę i tam urodziły się ich córki Astrid i Diana.

Roman Ryterband, utalentowany pianista i kompozytor, rozpoznawalny w szerokim świecie muzycznym, a zwłaszcza w Ameryce.
(źródło fotografii: ŁÓDŹ.PL)

W 1955 roku rodzina Ryterbandów przeniosła się do Kanady, gdzie muzyk został wykładowcą na Uniwersytecie McGilla w Montrealu, prowadził własną orkiestrę kameralną „Orkiestra Kameralna Ryterbanda” i współpracował z radiostacją CKVL. Występował jako dyrygent oraz kierował polonijnym chórem. W 1960 roku Ryterband zamieszkał w Chicago, gdzie był m.in. czynny w środowiskach polonijnych, pełnił też obowiązki prezesa Związku Kompozytorów. Przez pewien czas pracował jako organista i dyrygent chóru przy kościele Świętej Trójcy, a następnie prowadził South Side Symphony Orchestra oraz chór żeński „Kalina”. Wykładał ponadto w Chicago Conservatory College.

(źródło fotografii: Roman Ryterband | Discogs)

Kilka lat później osiadł w Kalifornii, gdzie zorganizował Palm Springs Festival of Music and Art, którego był dyrektorem, wykładał także na UCLA (California State University w Los Angeles). Czynny był ponadto jako pianista i akompaniator.

Roman Ryterband - Souvenir d'un bal na fortepian na lewą rękę.
Piotr Różański - fortepian
Produkcja:
Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kameralistów, 2022
www.spmk.com.pl
(źródło: YpuTube.pl)

Jego obfita spuścizna kompozytorska obejmuje opery: Fantômes rebelles oraz A Border Incident, dramat muzyczny, balety, Suite Polonaise na fortepian, opracowaną w 1978 roku na orkiestrę (nagroda Fundacji Kościuszkowskiej), Rapsodię rosyjską na orkiestrę, sonatę na dwa flety i harfę, kwintet na dwa flety, wiolonczelę i dwa flety, Dialog na dwa flety (1961, nagrodzony), Tunes of America (w ramach grantu z National Endowment for the Humanities na obchody 200-lecia Stanów Zjednoczonych), suitę na fortepian i i szereg utworów na inne instrumenty.

Roman Ryterband. "Sonatina, II. Larghetto Semplice".
Tomasz Fechner - gitara.
(źródło: YouTube.pl)

W 1967 roku Roman Ryterband otrzymał stypendium od National Endowment for the Humanities i napisał kompozycję zatytułowaną Tunes of America na obchody dwusetnej rocznicy powstania Stanów Zjednoczonych.


Jego oryginalne rękopisy i inne pamiątki znajdują się w bibliotece Houghton na Uniwersytecie Harvarda w towarzystwie rękopisów Gershwina, Bernsteina, Goulda i Ivesa.
W Polish Music Center działającym na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles znajduje się kolekcja dokumentów i partytur artysty. W 1993 roku, na jego cześć, dr Francis D'Albert, światowej sławy skrzypek, założył Roman Ryterband Academy and Institute w Chicago. Jego bogata twórczość, za życia i po śmierci kompozytora była w Polsce niemal nieobecna.

Koncert poświęcony kompozytorowi Romanowi Ryterbandowi
zaprezentowany przez Polish Music Center i Los Angeles Museum of the Holocaust, rok 2017.
USC Polish Music Center
(źródło: YouTube.pl)

W twórczości Ryterbanda wiele miejsca zajmują utwory na harfę. Muzyka Ryterbanda jest grana wszędzie i ze względu na brak oryginalnych kompozycji na harfę jest szczególnie ceniona przez harfistów. Niektórzy muzycy porównują Ryterbanda do Debussy'ego, Ravela i Brittena.
Ryterband zmarł 17 listopada 1979 roku w Palm Springs. To kolejny łodzianin – po Rubinsteinie, Tansmanie czy Kleckim – utalentowany pianista i kompozytor, rozpoznawalny w szerokim świecie muzycznym.

Tablica pamięci Romana Ryterbanda w Łodzi na ścianie kamienicy przy ul. Narutowicza 40, w której urodził się i dorastał. Wybuch II wojny światowej w 1939 roku zaskoczył go podczas koncertów we Francji, stąd decyzja o przedostaniu się do Szwajcarii, gdzie przeżył wojnę. Z wyjątkiem siostry i jej syna cała jego rodzina zginęła w Holokauście.

Źródła:
Roman Ryterband – Wikipedia, wolna encyklopedia
Rocznica urodzin wybitnego muzyka Romana Ryterbanda. Dowiedz się więcej o jego życiu: ŁÓDŹ.PL
Ryterband, Roman
Pamięci Romana Ryterbanda. Zapomniany łodzianin – kompozytor, pianista i pedagog – Plaster Łódzki
Tablica Pamiątkowa Romana Ryterbanda Narutowicza 40 W Łodzi - ALMANACH ŁÓDZKI
L. T. Błaszczyk. Dyrygenci polscy i obcy w Polsce działający w XIX I XX wieku, Kraków 1964.
 Ryterband Roman | Wirtualny Sztetl
L. T. Błaszczyk „Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny”.
Polish Americans in California, tom II. National Center for Urban Ethnic Affairs & Polish American Historical Association. Kalifornia 1995.


Przeczytaj w baedekerze:

Fot. współczesne Monika Czechowicz

piątek, 25 października 2024

REGION/ ZALEW SULEJOWSKI



Zalew Sulejowski (Zbiornik Sulejowski) – to sztucznie utworzony zbiornik wodny o powierzchni o powierzchni 2700 ha położony w województwie łódzkim. Jego zadaniem jest przede wszystkim retencja, położony jest w dolinie rzeki Pilicy, na styku trzech powiatów: tomaszowskiego, opoczyńskiego i piotrkowskiego. 


Po Jeziorsku, to drugi co do wielkości zbiornik wodny naszego województwa.
Przeczytaj w baedekerze:


Zalew powstał w latach 1969–1973 w wyniku przegrodzenia rzeki Pilicy we wsi Smardzewice, na 139. kilometrze Pilicy od jej ujścia.


Powstała tu betonowo-ziemna zapora o długości 1200 m i wysokości 16 m, która przyczyniła się do powstania zbiornika. 

Betonowo-ziemna tama w Smardzewicach, po koronie której odbywa się ruch samochodowy.


Powstały akwen ma powierzchnię 2700 ha, długość ok 17,1 km, zróżnicowaną szerokość, która w niektórych odcinkach wynosi nawet około 3 km. Maksymalna głębokość zbiornika to 10m przy zaporze, natomiast średnia głębokość zalewu to 3,3 m. Linia brzegowa zbiornika wynosi 58 km. Zasilany jest przez dwie rzeki: Pilicę i Luciążę.


Z uwagi na to, że Zalew Sulejowski zlokalizowany jest w centrum Polski z wygodnym dojazdem niemal z każdego kierunku ( blisko trasy S8 ) stał się również ciekawą atrakcją turystyczną i rekreacyjną w regionie łódzkim.


Umożliwia uprawianie sportów wodnych, głównie żeglarstwa, kajakarstwa i windsurfingu. 


W związku z faktem, że obiekt jest celem weekendowych wycieczek wielu mieszkańców Łodzi i Warszawy nad Zalewem powstały liczne ośrodki wypoczynkowe i kilka portów jachtowych. W ostatnich latach przekształcono kilka z nich w centra szkoleniowe dla większych firm.


Zalew Sulejowski znajduje się w granicach Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, który należy do zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych.


Oprócz funkcji retencyjnej i energetycznej zbiornik wykorzystywany jest do hodowli ryb, ochrony przeciwpowodziowej oraz do celów rekreacyjnych. W zalewie Sulejowskim występuje wiele gatunków ryb, dominujące to: płoć, leszcz, karp, amur, krąp, okoń, sum, sandacz i szczupak.

Zalew Sulejowski, położony w województwie łódzkim pomiędzy Sulejowem a Smardzewicami, to jeden  z największych zbiorników wodnych leżących w Polsce centralnej. Został utworzony w latach 1969-1973 poprzez spiętrzenie rzeki Pilicy.

"Dziennik Łódzki", rok 1961.

Zalew Sulejowski budowano z myślą o Łodzi. Plany utworzenia zbiornika wodnego na rzece Pilicy w okolicach Sulejowa sięgają połowy lat 60. XX wieku. Istniejące ujęcia wody zlokalizowane w Łodzi i jej obrębie oraz w Tomaszowie Mazowieckim przestały zaspokajać potrzeby mieszkańców i przemysłu. Doszło nawet do racjonowania wody.

"Dziennik Łódzki", rok 1972.


Hasło „Woda dla Łodzi” widniało na transparentach przy budowie tamy spiętrzającej Pilicę i przy karczowaniu terenów przewidzianych do zalania. Nowo budowany zalew zaporowy połączono z Łodzią potężnym rurociągiem. Początkowy jego odcinek, prowadzący do stacji uzdatniania w Kalinku, to stalowa rura o długości 36,6 km i średnicy 1,60 m. Jeszcze potężniejszy jest jego pozostały odcinek, łączący Kalinko ze zbiornikami i przepompownią na Chojnach.

"Dziennik Łódzki", rok 1973.


W chwili oddania do użytku Zalew Sulejowski był największym akwenem w środkowej Polsce. W 1977 roku Wodociąg Sulejowski osiągnął zdolność produkcyjną blisko 258 tysięcy m³ wody na dobę – była to największa zdolność produkcyjna jednego systemu wodociągowego w historii wodociągów łódzkich nie osiągnięta nigdy potem. Dla porównania, stanowiła ona niemalże 2,5-krotność obecnej produkcji ZwiK Sp. z o.o. W tamtych czasach zużycie wody w Łodzi było tak wielkie, że planowano wybudowanie jeszcze drugiej nitki Wodociągu Sulejów-Łódź, która mogła podwoić jego możliwości produkcyjne. W związku z upadkiem przemysłu lekkiego Łodzi inwestycji zaniechano.

"Odgłosy", rok 1977.


Przez cały rok Zalew Sulejowski jest miejscem organizowanych tu ćwiczeń Wojska Polskiego i służb ratowniczych. Na akwenie regularnie szkoli się mająca swój sztab w pobliskim Tomaszowie – 25 Brygada Kawalerii Powietrznej, jak również łódzkie Wojska Obrony Terytorialnej.


W lutym 1982 roku o tamę na Zalewie rozbił się samolot wojskowy Iskra. Pilot zdążył się katapultować i wylądował w pobliskim porcie. Zginął w 2008 roku w katastrofie samolotu wojskowego CASA w Mirosławcu…


Tama i okolice zalewu były także filmowymi plenerami. Kręcono tutaj scenę zabójstwa (eksplozja samolotu), jednego z bohaterów filmu „Trójkąt bermudzki” w reżyserii Wojciecha Wójcika.



Nad Zalewem Sulejowskim nagrywany był również teledysk do piosenki Artura Andrusa pt.”Królowa nadbałtyckich raf”.
źródło: YouTube.pl.


 Zalew Sulejowski to popularne miejsce turystyczne, które przyciąga miłośników sportów wodnych oraz wędkarzy. W okolicy zalewu znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowych, kempingów i plaż, gdzie można odpocząć i spędzić czas na łonie natury. Na terenie zalewu znajduje się także kilka przystani jachtowych oraz wypożyczalni sprzętu wodnego.


Wokół zalewu Sulejowskiego ciągnie się malownicza dolina rzeki Pilicy, która stanowi doskonałe miejsce do pieszych i rowerowych wycieczek. W okolicy zalewu znajdują się również liczne zabytki, takie jak zamek w Janowie Podlaskim czy Klasztor Kamedułów w Wąchocku.
Zalew Sulejowski to piękne miejsce, które oferuje wiele atrakcji i możliwości wypoczynku zarówno dla miłośników sportów wodnych, jak i dla osób poszukujących spokoju i relaksu wśród przyrody.


💦💦💦
Przeczytaj w baedekerze:

💦💦💦
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz strony:
Film pochodzi ze strony YouTube.pl

Fot. współczesne Monika Czechowicz

Przystań 💙💙

Mural Świetlicy Środowiskowej "Przystań" 💙💙


swietlica@sfad.pl / Pomorska 60
https://swietlicaprzystan.pl/

Fot. Monika Czechowicz

Zebranie związku dozorców domowych...

 
"Ilustrowana Republika", rok 1929.

Fot. Monika Czechowicz
Wycinek prasowy pochodzi ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.

wtorek, 22 października 2024

PIOTRKOWSKA 102. Dawna kamienica Alberta Starke.

Piotrkowska 102.

Dwukondygnacyjna, ale bardzo wielkomiejska kamienica przy Piotrkowskiej 102. Posiada nieco poszerzoną oś centralną z jednokondygnacyjnym wykuszem i stylistykę osadzoną w obrębie renesansu francuskiego. 


Jej czerwona klinkierowa cegła kontrastuje z jasnym tynkiem, posiada belkowanie w porządku doryckim oraz attykę. Jest niemal identyczna jak kamienica Monitzów przy Piotrkowskiej 106 – obie pięknie flankują pałac Juliusza Heinzla.


Na początku lat 90. XIX wieku nieruchomość przy Piotrkowskiej 102 była już w rękach "Towarzystwa Akcyjnego Juluisza Heinzel”.

Jubileuszowe wydanie "Lodzer Zeitung" 1863-1913.

"Führer durch Łódź", 1898.

"Łodzianin", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1889.

Obie nieruchomości, przy Piotrkowskiej 102 i 106 rodzina Heinzlów sprzedała w 1932 roku w drodze publicznej licytacji.
"Głos Poranny", rok 1932.


Zacznijmy od początku:
Na mocy Protokołu Deklaracyjnego, spisanego w lipcu 1833 roku, plac nr 88 przy ulicy Piotrkowskiej (dzisiaj Piotrkowska 102) objął tkacz przybyły z Czech, Franciszek Müller.
Nowy właściciel zobowiązał się do utrzymywania w ciągłym ruchu fabryki tkanek bawełnianych, składającej się z 2 warsztatów, przy której 2 czeladzi użytych będzie, oraz do wystawienia domu drewnianego jednofamilijnego.
Pan Franciszek rozpoczął budowę domu frontowego, ale dzieła nie ukończył. W październiku 1838 roku Müller sprzedał nieruchomość Ehrenfriedowi Kriegelowi.
W dokumencie Magistratu, spisanym w styczniu 1839 roku,  czytamy:
Pan Ehfrenfried Kriegel obowiązanym zostaje na nabytym jako wyżej placu rozpoczętą budowę domu drewnianego frontowego jeszcze w roku bieżącym w zupełności wykończyć, takowy w Towarzystwie Ogniowem zabezpieczyć i w nim fabrykę tkanin bawełnianych w ciągłym utrzymywać ruchu.
Zgodnie z protokołem spisanym w łódzkim Magistracie, w lipcu 1855 roku, Kriegel sprzedał nieruchomość Augustowi Hüttmannowi jr.
Na froncie Piotrkowskiej stał w tym czasie dom drewniany mieszkalny pod gontem.
Pod koniec lat 50. XIX stulecia Hüttmann sprzedał nieruchomość Alojzemu Balle. W latach 70. Balle wykupił grunt działki. W 1873 roku stała tu już murowana, lewa oficyna fabryczna.

"Führer durch Łódź", 1893.
Piotrkowska 527, to dzisiaj Piotrkowska 102.
Przeczytaj w baedekerze:

Przynajmniej od początku lat 80. XIX stulecia nieruchomość należała do Alberta Starke, który wystawił w podwórzu nowe obiekty fabryczne.


W 1888 roku w miejscu frontowego drewniaka stanęła dwupiętrowa kamienica według projektu Hilarego Majewskiego.
Albert Starke (metrykalnie Rudolf Albert Konstanty), syn Augusta Wilhelma i Julianny Krystyny Emilii (z domu Seidel), z zawodu buchalter, urodził się w 1839 roku, w Rawiczu. W 1863 roku, już w Łodzi, ożenił się z Ludwiką Alwiną Florentyną Böhme.


Po utworzeniu Diecezji Łódzkiej kamienica była siedzibą Kurii Biskupiej.
Przeczytaj w baedekerze:


Od 1912 roku w budynku przy ulicy Piotrkowskiej 102 mieściło się, założone w 1887 roku Międzynarodowe Biuro Ogłoszeń spółki L. E. Metzl.

"Rozwój", rok 1912.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.

"Rozwój", rok 1913.

Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.

"Rozwój", rok 1914.


Przy Piotrkowskiej 102 mieścił się skład hurtowy firmy "Karol Wilhelm Gehlig”.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1902.

Na początku lat 90. XIX wieku, jak już było wspomniane - nieruchomość przy Piotrkowskiej 102 była już w rękach "Towarzystwa Akcyjnego Juliusza Heinzel”, i pozostawała ich własnością do 1932 roku.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1904.

Jednodniówka "Ratujcie Dzieci" z 11 czerwca 1916 roku.

Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920.


Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości działało tu nieprzerwanie, aż do wybuchu wojny w 1939 roku Stowarzyszenie Techników w Łodzi.
Naczelna Organizacja Techniczna Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych (wcześniej Naczelna Organizacja Techniczna, NOT) – to związek stowarzyszeń naukowo-technicznych o tradycji zapoczątkowanej przez założone w 1835 roku w Paryżu Towarzystwo Politechniczne Polskie. W 1890 roku powstała Łódzka Sekcja Techniczna Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. W okresie największego rozwoju łódzkiego przemysłu w 1902 roku założono Stowarzyszenie Techników, które skupiało około 300 członków. 

"Przegląd Włókienniczy", rok 1925.

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1932.
Przeczytaj w baedekerze:

Miał tu również swoją siedzibę Polski Związek Inżynierów Budowlanych…

Księga adresowa m. Łodzi i województwa łódzkiego 1937-1939.

i Towarzystwo Polsko-Włoskie.

"Ilustracja Łódzka", dodatek tygodniowy "Republiki", rok 1935.


W okresie międzywojennym miały tu swoją siedzibę filie warszawskich Towarzystw Ubezpieczeniowych "Przezorność" i „Prudential”.

"Ilustrowana Republika", rok 1929.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1930.

"Głos Poranny", rok 1931.

"Głos Poranny", rok 1931.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.

"Głos Poranny", rok 1933.


Mieścił się tutaj skład fabryczny firmy Tekafon.

"Głos Poranny", rok 1935.

"Głos Poranny", rok 1936.

Tuż przed II wojną światową umieścił tu znaną już wcześniej łodzianom pracownię futer K. Kac.

"Głos Poranny", rok 1937.

"Głos Poranny", rok 1937.

Po II wojnie światowej:

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

"Dziennik Łódzki", rok 1964.
Przeczytaj w baedekerze:

"Dziennik Łódzki", rok 1965.

"Dziennik Łódzki", rok 1966.


W podwórku przy Piotrkowskiej 102 mieści się pub Łódź Kaliska, który zaprojektowali Marek Janiak i Wojciech Saloni-Marczewski (ich dziełem był również projekt pubu 97 -
- czytaj w baedekerze: 


To jeden z najbardziej znanych łódzkich lokali, którego sława sięga daleko poza granice Łodzi. Na kilku piętrach można słuchać muzyki, a także oglądać fotografie wykonane przez członków grupy artystycznej Łódź Kaliska. Obowiązkowa jest wizyta w damskiej toalecie! :)


Pub Łódź Kaliska nazywany był swego czasu filią PWSFTViT. Upatrzyli go sobie studenci i wykładowcy szkoły filmowej, choć teraz już się to zmieniło.


Pub zagrał w „Alei gówniarzy”, jako miejsce spotkania przyjaciół, w trakcie którego pada toast: Żeby Londyn należał do naszych dzieci!


W tym samym podwórzu działała także jedna z najpopularniejszych łódzkich dyskotek „Port West”. Przed wejściem do tego lokalu młodzież z „Alei gówniarzy” gra w trambambulę (łódzkie określenie na popularne „piłkarzyki”). To samo miejsce pojawia się w filmie „Thr3e” - przed dyskoteką dochodzi do porwania wychodzącego z lokalu Henry’ego.

"Aleja Gówniarzy", rok 2007.
Reżyseria Piotr Szczepański, scenariusz Piotr Szczepański.
(źródło fotografii: Filmweb)

„Thr3e”, rok 2006.
Reżyseria Robby Henson, scenariusz Alan B. McElroy.
(źródło fotografii: Filmweb)


Przy Piotrkowskiej 102 mieści się Galeria Fotografii Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego im. Eugeniusza Hanemana.

W podwórzu mieści się Foto Cafe. Powstało w 2004 roku. Nad wejściem do głównej sali wisi łacińskie motto: Amicorum omnia sunt communia (Wśród przyjaciół wszystko jest wspólne). Miejsce, gdzie organizowane są spotkania, koncerty a także pokazy filmów alternatywnych i show slajdy. Klientelę stanowią głównie pasjonaci filmu i fotografii.


Przy Piotrkowskiej 102 znajduje się siedziba Fundacji Ulicy Piotrkowskiej. 


Galeria 6. dzielnica. Kameralna galeria sztuki i klubokawiarnia przy Piotrkowskiej 102, miejsce debat, spotkań artystycznych, wystaw i koncertów.



I na zakończenie inne firmy, składy i sklepy mieszczące się niegdyś przy ulicy Piotrkowskiej:

"Rozwój", rok 1900.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1909.

Kalendarz Handlowo-Przemysłowy, rok 1910.


Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1911.

"Tygodnik Łódzki Ilustrowany", rok 1912.

"Rozwój", rok 1919.

"Rozwój", rok 1919.


"Rozwój", rok 1919.

Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920.

Kalendarz Kościuszkowski, rok 1920.

"Rozwój" rok 1922.


Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920.

"Tygodnik Łódzki", rok 1924.

"Republika", rok 1924.

"Republika", rok 1924.

"Ilustrowana Republika", rok 1926.

"Ilustrowana Republika", rok 1927.

"Orędownik", rok 1938.

"Lodzer Zeitung", 1939.


Źródła:
Michał Domińczak, Artur Zaguła. Typologia łódzkiej kamienicy.
Historia ulicy Piotrkowskiej w Łodzi. Ulica Piotrkowska w Łodzi. Historia Łodzi przemysłowej lat 1824-1939.
Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński. Ulica Piotrkowska. Spacer pierwszy.
Joanna Podolska, Jakub Wiewiórski. Spacerownik. Łódź filmowa.
Maciej Kronenberg, Krzysztof Olkusz. Przewodnik po filmowej Łodzi.

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz stron:

Przeczytaj w baedekerze:

Fot. współczesne Monika Czechowicz