Polska,
wyniszczona prowadzonymi w XVII wieku wojnami, wewnętrznymi buntami i rokoszami,
najazdem szwedzkim oraz trwającą cztery lata konfederacją barską, która osłabiła
pozycję króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego, stała się łatwym łupem
dla sąsiadów.
Stanisław August Poniatowski
Trzech
podziałów /rozbiorów/ Polski dokonały w końcu XVIII wieku Prusy, Rosja i
Austria.
Król Prus Fryderyk Wilhelm II
I rozbiór Polski nastąpił w 1772
roku. Jego wygodnym uzasadnieniem było porwanie w 1771 roku króla Stanisława
Poniatowskiego przez spiskowców związanych z konfederatami barskimi. Uznano, że
taki stan anarchii jest zagrożeniem dla trzech sąsiednich państw, a to
doprowadziło do zaboru ziem polskich. I tak:
-
Prusy zajęły Warmię i Pomorze Gdańskie, lecz bez Gdańska i Torunia – w sumie 36
tysięcy km² i 0,58 mln ludności.
-
Austria zyskała całą południową Polskę po Zbrucz ze Lwowem, ale bez Krakowa – w
sumie 83 tysiące km² i 2,65 mln ludności.
-
Rosja zajęła Inflanty Polskie oraz wschodnie tereny Polski za Dnieprem i Dźwiną
– w sumie 92 tysiące km² i 1,3 mln ludności.
Rozbiór
ten zatwierdził polski sejm w 1773 roku. Większość posłów przekupiono, a resztę
zastraszono.
Łódź pozostała
na terenie Korony Polskiej.
Caryca Rosji Katarzyna II
II rozbiór Polski nastąpił w 1793
roku. Powodem rozbioru była kapitulacja króla Poniatowskiego wobec Rosji po
przegranej wojnie toczonej w obronie Konstytucji 3 Maja i przejęciu rządów w
kraju przez targowiczan. Traktat podziałowy 23 stycznia 1793 roku podpisały
Prusy i Rosja – Austria nie wzięła udziału w podziale Polski. W wyniku traktatu
doszło do dalszego zaboru ziem polskich. I tak:
-
Prusy otrzymały Gdańsk, Toruń, województwa: gnieźnieńskie, poznańskie, sieradzkie
z Wieluniem, kaliskie, płockie, brzesko-kujawskie, inowrocławskie, ziemię
dobrzyńską oraz część krakowskiego, rawskiego i mazowieckiego – w sumie 58
tysięcy km². Traktat rozbiorowy z Prusami sejm polski podpisał 25 września 1793
roku po tak zwanej „niemej sesji”.
-
Rosja przejęła województwa: mińskie, kijowskie, Racławskie, podolskie oraz
część wileńskiego, nowogródzkiego, brzesko-litewskiego i wołyńskiego – w sumie
250 tysięcy km². Traktat rozbiorowy z Rosją podpisał sejm grodzieński 22 lipca
1793 roku, obradując pod lufami armat rosyjskich.
Łódź znalazła
się w zaborze pruskim.
III rozbiór Polski nastąpił 17
października 1795 roku, kiedy monarchowie Prus, Austrii i Rosji podpisali
traktat podziałowy. Powodem rozbioru było przegrane powstanie kościuszkowskie i
przegrane wojny z Rosją i Prusami. W wyniku rozbioru Polska na 123 lata
zniknęła z mapy Europy.
-
Prusy przejęły część Podlasia, część Mazowsza z Warszawą i Żmudź. W sumie na
rozbiorach Prusy zyskały 142 tysiące km² i 2,5 mln ludności.
-
Austria zajęła Lubelszczyznę, resztę Małopolski z Krakowem, część Podlasia i
Mazowsza. W sumie na rozbiorach Austria zyskała 130 tysięcy km² i 4,15 mln
ludności.
-
Rosja otrzymała wszystkie ziemie na wschód od Niemna i Bugu. W sumie na
rozbiorach Rosja zyskała 462,2 tysiące km² i 5,5 mln ludności.
Łódź pozostała w
zaborze pruskim.
Rozbiory Polski w latach 1772-1795.
Źródło:
Jan
Kanty Chrzanowski. Historia Łodzi do 1865 roku.
Portrety
władców i mapa pochodzą ze stron:
WIKIPEDIA
https://pl.wikipedia.org
ENCYKLOPEDIA
INTERNAUTICA http://encyklopedia.interia.pl
BAEDEKER
POLECA – NIE TYLKO POD CHOINKĘ:
Jan Kanty Chrzanowski. Historia Łodzi do
1865 roku.
Wydawnictwo GREY STUDIO
Publikacja
ta w atrakcyjny sposób przedstawia dzieje Łodzi do roku 1865. Autor prostym i
czytelnym językiem opisuje niemal każdą dziedzinę życia mieszkańców tego miasta
od najdawniejszych czasów do momentu, gdy Łódź zaczynała stawać się wielkim
ośrodkiem przemysłu włókienniczego. Dużą zaletą książki są liczne ilustracje,
zdjęcia i mapy.
Jan
Kanty Chrzanowski – autor:
„Wnuczka
zainteresowana historią Łodzi, wiedząc o mojej pasji historycznej,
poprosiła mnie o napisanie książki o historii naszego miasta.
Postanowiłem opisać dzieje Łodzi prostym, przystępnym językiem oraz wzbogacić
je starymi mapami, dokumentami i ilustracjami. W tym działaniu wspierał
mnie Rotary Club Łódź. Pisząc tę książkę, chciałem pokazać wyjątkowość mojego miasta
oraz zaszczepić jego mieszkańcom dumę z tego, że są łodzianami”.
