środa, 21 czerwca 2023

II WOJNA ŚWIATOWA - czerwiec/lipiec 1943 roku.


1 czerwca
W obozie przy ulicy Przemysłowej (Fauststrasse) wszedł w życie nowy regulamin ustalający zasady kontaktów więźniów z rodzinami. Ograniczono możliwość wysyłania listów do jednego w miesiącu, wcześniej wolno było wysyłać dwa listy. Regulamin wprowadzał także prawo do jednego widzenia dziecka z rodzicami lub rodzeństwem w ciągu sześciu miesięcy oraz do otrzymywania jednej paczki w miesiącu. Przesyłki były poddawane kontroli i jednocześnie ograbiane z wartościowych produktów żywnościowych przez niemiecki personel obozu.
Przeczytaj w baedekerze:


12 czerwca
Został aresztowany szef Inspektoratu Łódź AK, kpt. Czesław Januszkiewicz. Jego następcą został kpt. Mieczysław Woronowicz, pseudonimy "Farbiarz", "Marek".

13 czerwca
Podczas próby zatrzymania został zastrzelony przez policję mieszkaniec Łodzi - Roman Kwaśniewski.

13-18 czerwca
Zlikwidowano ostatnie prywatne sklepy w getcie. Ludność mogła dostawać żywność tylko z przydziałów kartkowych lub pochodzącą z warzyw uprawianych w getcie na liczne powstających działkach.

Kartka na żywność. Getto Litzmannstadt 1940-1944.
(źródło fotografii: https://archiwum.allegro.pl/)
16 czerwca
Gestapo aresztowało Jana Turka - kierownika obwodowej drukarni Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i zlikwidowało drukarnię mieszczącą się w jego mieszkaniu przy ulicy Weselnej 32 (Flehbergerstrasse), gdzie wydawano "Trybunę Ludu" (organ Komitetu Obwodowego). Na skutek licznych aresztowań w szeregach łódzkiej PPR, pismo przestało wychodzić.

25 czerwca
W więzieniu w Plötzensee w Berlinie wykonano wyrok śmierci przez ścięcie toporem na Wandzie Węgierskiej - harcerce w służbie wywiadu łódzkiego ZWZ-AK.
Została aresztowana 23 kwietnia 1942 roku w hotelu w Berlinie. Organizowała wywiad na zachodnich obszarach III Rzeszy (Westfalia, Nadrenia). W Warszawie został aresztowany jej brat Kazimierz. Rozstrzelano go 12 sierpnia 1942 roku w KL Auschwitz. Wanda więziona była początkowo w siedzibie gestapo przy alei Szucha w Warszawie i na Pawiaku, później została wywieziona do więzienia Moabit i Plötzensee w Berlinie.

Wanda Węgierska, ps. Wanda (ur. w 1919 roku w Łodzi, zm. w 1943 roku w Berlinie)
- polska harcerka i żołnierz wywiadu podziemia.
Pośmiertnie odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
(źródło fotografii: https://pl.wikipedia.org/)
26 czerwca
Gestapo aresztowało niemal cały (25 osób), drugi oddział Gwardii Ludowej, który 29 czerwca miał wyruszyć z Łodzi w Lubelskie.

29 czerwca
Podczas próby zatrzymania został zastrzelony przez policję mieszkaniec Łodzi - Kazimierz Olczak.

1 lipca
Gazeta "Litzmanstädter Zeitung" stała się organem łódzkiej NSDAP.

"Litzmanstädter Zeitung", wydanie z 1 lipca 1943.
(zbiory Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi)
4 lipca
W katastrofie samolotowej nad Gibraltarem zginął gen. Władysław Sikorski - Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie. Odważniejsi łodzianie na znak żałoby założyli na rękawy czarne opaski.
Wspomina młody robotnik z fabryki włókienniczej Adolfa Horaka, Lucjan Kieszczyński, "Pamiętnik z lat młodzieńczych wrzesień 1936 - styczeń 1945":
Wielu Polaków, w tym także ja, zaczęło nosić czarne opaski. Ja też zacząłem nosić, mówiąc, że po dziadku, który zmarł rok wcześniej. Aby ustrzec się przed represją okupanta, każdy z tych Polaków opowiadał głośno, że nosi żałobę po kimś bliskim, wynajdując kogoś, kto zmarł lub niedawno zginął.

Władysław Eugeniusz Sikorski, ps. "Strażnica", "Eugeniusz Strażnica", "Gazda" (1881-1943)
- generał broni Wojska Polskiego, premier i minister spraw wojskowych II Rzeczypospolitej, od 30 września 1939 roku premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie, początkowo we Francji, następnie w Wielkiej Brytanii, oraz twórca i naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych (na zachodzie), pośmiernie odznaczony Orderem Orła Białego (1943).
(źródło fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe)
7 lipca
Wyrokiem niemieckiego Sądu Specjalnego została skazana na karę śmierci 22-letnia Salomea Marczak, matka 2-letniego dziecka. Oskarżono ją o kradzież używanej sukienki ze zbiórki prowadzonej na cele społeczne.

16 lipca
Po rezygnacji Wernera Ventzkiego ze stanowiska nadburmistrza Łodzi, funkcję tę przejął jako tzw. wojenny zastępca nadburmistrza - SS-Sturmbanführer dr Otto Bradfisch, szef łódzkiego gestapo. Pełnił te dwie funkcje do 5 grudnia 1944 roku.

Otto Bradfisch (1903-1994)
SS-Sturmbanführer, szef gestapo w Łodzi, dowodził Einsatzkommando 8 w Einsatzgruppe B, komisaryczny nadburmistrz Łodzi, skazany na karę 13 lat więzienia z zbrodnie wojenne, zmarł w wieku 91 lat w Seeshaupt w Bawarii.
(źródło fotografii: https://naszahistoria.pl/)
16-17 lipca 1943
Gestapo aresztowało piętnastu członków młodzieżowej organizacji "Promieniści".

19 lipca
Rejencja łódzka otrzymała 400 tysięcy marek na pielęgnowanie i rozwój niemczyzny.

Źródła:
Andrzej Rukowiecki. Łódź 1939-1945. Kronika Okupacji.

Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi oraz stron:
https://pl.wikipedia.org/
https://archiwum.allegro.pl/
https://naszahistoria.pl/
Fot. współczesne Monika Czechowicz