baedeker łódzki: 03/05/15

czwartek, 5 marca 2015

PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA – wiosna 1915 roku i… akcja zagonkowa w Łodzi

Wybuch pierwszej wojny światowej spowodował wkroczenie wojsk niemieckich do Łodzi dnia 6 grudnia 1914 roku. Od tego czasu władzę w mieście sprawował okupant niemiecki. W życiu gospodarczym nastąpiło pogorszenie, potęgował się zastój w handlu, a przede wszystkim w budownictwie i przemyśle. Zamykano masowo zakłady przemysłowe.

Lata 1915-1918. Aprowizacja mieszkańców Łodzi (ulica Andrzeja Struga).

Wraz z nadejściem wiosny 1915 roku w Łodzi, z uwagi na katastrofalny brak żywności Komitet Niesienia Pomocy Biednym (czytaj TUTAJ) zorganizował tzw. akcję zagonkową.

Polegała ona na przekazywaniu najbiedniejszym mieszkańcom Łodzi wolnych terenów w celu ich zagospodarowania rolniczego.Wielu właścicieli gruntów leżących odłogiem i niezabudowanych placów oddało je do dyspozycji Komitetu. Zajął się on przydzielaniem „zagonów” swoim podopiecznym, którzy zobowiązali się uprawiać na nich warzywa, głównie kapustę i ziemniaki.

"Gazeta Łódzka", marzec 1915 roku.

"Gazeta Łódzka", październik 1915 roku.

Podobne „zagonki” powstały także na miejskich terenach podleśnych i w niektórych parkach łódzkich.

"Nowy Kurier Łódzki", rok 1916.

"Godzina Polski", rok 1917.

Trud włożony w uprawę działek zaowocował jesienią w postaci pokaźnej ilości warzyw i ziemniaków. Niestety, nie wszyscy działkowicze mieli korzyści ze swojej pracy, z nieogrodzonych działek pod osłoną nocy podkradane były owe dobra, starannie pielęgnowane przez pracowitych łodzian. Złodziei nie odstraszały surowe kary, wymierzane przez władze niemieckie za kradzież żywności…

Gazeta Łódzka, zima 1917 roku.

Kartka żywnościowa z 1918 roku.

Pogłębiające się braki żywności skłoniły władze okupacyjne do wprowadzenia na terenie Łodzi reglamentacji niektórych produktów spożywczych. Najpierw wprowadzono kartki na chleb, ziemniaki, a następnie na cukier…

Kartka żywnościowa na chleb i ziemniaki z roku 1917.

"Gazeta Łódzka", rok 1917.

Łódź, jako wielki ośrodek przemysłowo-robotniczy, została wtłoczona w nowe warunki wojenne. W tym ciężkim dla miasta okresie działały również robotnicze stowarzyszenia, kooperatywy czy instytucje samopomocowe, które starały się wesprzeć robotników łódzkich, dostarczając im artykuły spożywcze, tworząc tanie jadłodajnie zajmujące się rozdawnictwem obiadów, ciepłej herbaty czy kawy.

Już w końcu 1914 roku i na początku 1915 założono szereg kooperatyw robotniczych oraz zorganizowano kilka tanich kuchni robotniczych przy związkach zawodowych w Łodzi w różnych dzielnicach miasta. W ciężkich warunkach aprowizacyjnych w okresie niemieckiej okupacji kuchnie te cieszyły się dużym powodzeniem wśród bezrobotnych łodzian.