piątek, 27 marca 2015

PIOTRKOWSKA 23 i... astrachański kawior


Na przełomie XIX i XX wieku posesja należała do rodziny Landau. W 1888 roku stał tu  już piętrowy dom. W dokumencie z 1888 roku dotyczącym  budowy komórek, stajni i wozowni, dom frontowy jest opisany jako dwupiętrowy.
W dokumentach z następnych lat (1893) budynek występuje już jako jednopiętrowy. Należał do Augusty Landau.

 Grobowiec Augusty Landau. Nowy Cmentarz Żydowski przy ulicy Brackiej.

"Lodzer Tageblatt", 1881.
(dawna nuneracja ul. Piotrkowskiej; nr 273a, dzisiaj 23)

W latach 90. XIX wieku (do 1900 roku) mieścił się tutaj elegancki sklep delikatesowy dwóch Rosjan, Okojewa i Czkwianowa, oferujący świeży kawior astrachański, wędzone ryby, konserwy, pierniki, owoce i wina zagraniczne. Filia sklepu mieściła się przy Piotrkowskiej 69.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1904.

Mieściły się tu również delikatesy należące do braci Thursz.

"Tydzień", rok 1890.


W 1873 roku powstała tu synagoga Chaima Wintera i Symchy Uberbojma, prywatny dom modlitwy.
Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę.
W okresie międzywojennym działał tu skład materiałów dentystycznych. 

"Głos Polski", rok 1919.

Informator m. Łodzi z kalendarzem, rok 1920.

Lodzer Informations und Hause Kelender, 1920.

W latach 30. ubiegłego wieku mieszkał przy ulicy Piotrkowskiej 23 Abram Jakow Karo, znany łódzki lekarz internista. 


Urodził się w 1909 roku w Łodzi, był synem Szai, handlowca i właściciela restauracji "Bar Angielski", która również mieściła się pod tym adresem. W 1937 roku Abram Jakow po uzyskaniu dyplomu lekarza na uniwersytecie w Bazylei pracował jako lekarz Pogotowia Ratunkowego i lekarz domowy łódzkiej Ubezpieczalni Społecznej. W czasie okupacji niemieckiej, getcie łódzkim mieszkał przy ulicy Drewnowskiej 22 i pracował w Szpitalu Zakaźnym. Zmarł w szpitalu przy ulicy Dworskiej (dzisiaj Organizacji WiN) 28 lutego 1944 roku i został pochowany na cmentarzu przy ulicy Brackiej.

"Republika", rok 1924.

Reklama z 1928 roku. 

Księga adresowa m. Łodzi i województwa łódzkiego 1937-1939.


Kalendarz Informator na rok 1924.

W pierwszych latach XX wieku otwarta została tutaj szkoła kroju i szycia "Józefina", która, jak czytamy w reklamach ówczesnej prasy, prowadzona była przez mistrzynię cechową, dyplomowaną przez londyńską i paryską akademię kroju... 

"Rozwój", rok 1908.


"Rozwój", rok 1910.



Na przełomie wieku XIX/XX przy Piotrkowskiej 23 działał znany skład i sklep z różnego rodzaju tkaninami (pościelowymi, tapicerowymi, dywanami itp) Józefa Hartzenberga (Harcenberga) i Israelsohna. Firma bardzo często reklamowała się w łódzkiej prasie, wystawiała swoje wyroby na różnego rodzaju wystawach, między innymi na Wystawie Higieniczno-Spożywczej w 1903 roku:

Spis wystawców i okazów Wystawy Higieniczno-Spożywczej, rok 1903.

"Dziennik Łódzki", rok 1891.

"Dziennik Łódzki", rok 1891.

"Dziennik Łódzki", rok 1892.

"Czas", kalendarz informacyjny na rok 1900.

"Rozwój", rok 1900.

"Dziennik Łódzki", rok 1891.

"Rozwój", rok 1900.

"Rozwój", rok 1903.

"Rozwój", rok 1905.


"Rozwój", rok 1906. 

Firma miała swoją siedzibę przy Piotrkowskiej do 1907 roku, nieprzerwanie przez 26 lat.

"Rozwój", rok 1907.

Inne firmy i składy mieszczące się niegdyś przy ulicy Piotrkowskiej 23:

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.

"Ilustrowana Republika", rok 1929.

Dzisiaj, pod numerem 23 mieści się między innymi sklep z artykułami optycznymi Fielmann: http://www.fielmann.pl/salon-fielmann/90406-lodz/

Fot. Monika Czechowicz 

źródła:
Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński. Ulica Piotrkowska. Spacer pierwszy.
Anna Rynkowska. Ulica Piotrkowska.
Marek Szukalak. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych.