Pierwsza
świątynia luterańska na rynku Nowego Miasta (dzisiaj plac Wolności) wzniesiona
została w latach 1826-1828, według projektu Bonifacego Witkowskiego.
Klasyczno-empirowa budowla formą i wielkością nawiązywała do ratusza miejskiego
stojącego po drugiej stronie Traktu Piotrkowskiego.
Obiekt
ten został całkowicie rozebrany, a na jego miejscu w latach 1889-1892
wzniesiono świątynię w stylu neorenesansowym, według projektu Otto Gehlinga,
przy współudziale Mikołaja Prokoffiewa.
Wzorem budowli była protestancka
katedra w Berlinie, wyraźnie nawiązująca do watykańskiej bazyliki św. Piotra.
Prof.
Krzysztof Stefański o kościele Zesłania Ducha Świętego w Łodzi:
Prof.
Krzysztof Stefański, historyk sztuki z Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu
Łódzkiego, mówi o dziejach kościoła Zesłania Ducha Świętego (pierwotnie
luterańskiego kościoła Świętej Trójcy) w Łodzi.
(źródło:
YouTube.pl. zamieszczone przez: Maskacjusz TV)
Kościół
luterański został wybudowany na planie krzyża greckiego, zwieńczony
majestatyczną kopułą i dominującym nad nią krzyżem.
Kopułę umieszczono na
ośmiobocznym tamburze; jest ona flankowana sześcioma wieżyczkami (cztery
większe na czterech bokach, dwie mniejsze nad wejściem od ulicy Piotrkowskiej).
We
wnętrzu świątyni dominują cztery filary dźwigające masywne arkady oraz pendentywy,
na których wspiera się tambur kopuły. W skrzydłach krzyża umiejscowiono dwukondygnacyjne
empory wspierające się na żeliwnych kolumnach.
Prof.
Krzysztof Stefański o wnętrzu kościoła Zesłania Ducha Świętego w Łodzi:
Prof.
Krzysztof Stefański, historyk sztuki z Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu
Łódzkiego, mówi o wnętrzu kościoła Zesłania Ducha Świętego (pierwotnie
luterańskiego kościoła Świętej Trójcy) w Łodzi.
(źródło:
YouTube.pl. nadesłane przez Maskacjusz TV)
Do
świątyni prowadzą trzy wejścia (od północy, zachodu i południa).
Potężna
bryła kościoła o malowniczej sylwetce stanowi główną dominantę rynku Nowego
Miasta, czyli dzisiejszego placu Wolności.
Od
1945 roku budowla jest świątynią rzymskokatolicką. Poświęcił ją prałat Jan
Zdziowski.
W
1948 roku biskup Michał Klepacz erygował ją jako Parafię pw. Zesłania Ducha
Świętego (początkowo jako parafię duszpasterstwa wojskowego).
Mapping
na kościele pw. Zesłania Ducha Świętego podczas Festiwalu Kinetycznej Sztuki
Światła "Light. Move. Festival 2013":
(źródło:
YouTube.pl. zamieszczone przez Polskie Radio
Łódź)
Widok na pl. Wolności w kierunku północnym, widoczny mur kościoła, ok. 1960 roku
(zbiory WBP)
źródła:
Marek
Budziarek. Świątynie Łodzi.
YouTube.pl
Fot. Monika Czechowicz
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.