Tradycje białej broni sięgają w Polsce okresu średniowiecza. Do Łodzi szermierka dotarła jednak stosunkowo późno, dopiero u schyłku XIX wieku. W 1898 roku w Zakładzie Leczniczo-Gimnastycznym Aleksandra Surowieckiego przy ulicy Mikołajewskiej 29 (dzisiaj ul. Sienkiewicza) została utworzona szkoła fechtunku.
"Tydzień", rok 1898.
"Rozwój", rok 1902.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1904.
"Rozwój", rok 1902.
"Rozwój", rok 1902.
20 grudnia 1905 roku członkowie Towarzystwa Krzewienia Oświaty, działając konspiracyjnie w posesji przy ulicy Piotrkowskiej 271, zawiązali Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", które skupiło głównie grupę młodzieży ćwiczącej w prywatnym zakładzie gimnastyki Aleksandra Surowieckiego.
"Rozwój", rok 1906.
Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1910.
Od 1912 rok zakład leczniczo-gimnastyczny Aleksandra Surowieckiego mieścił się przy ulicy Narutowicza (Dzielna) 50.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1912.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.
Aleksander Surowiecki, obok prowadzenia prywatnego zakładu gimnastycznego, od 1909 roku pracował jako profesor gimnastyki w Szkole Handlowej Kupiectwa Łódzkiego przy ulicy Dzielnej 58 (dziś Narutowicza, nowy budynek szkolny działający od 1911 roku).
Przeczytaj w baedekrze:
"Rozwój", rok 1902.
Obok zajęć gimnastyki z około 600 uczniami szkoły, Surowiecki wprowadził do programu wychowania fizycznego lekcje fechtunku z użyciem lanc i lasek.
Zbliżoną formę fechtunku stosowano od 1911 roku w kole szermierczym Towarzystwa Zwolenników Rozwoju Fizycznego (zakonspirowany "Sokół").
Szkoła Handlowa Kupiectwa Łódzkiego. Od zachodu widoczna niska bryła sali gimnastycznej.
Wybuch I wojny światowej spowodował zawieszenie wszelkiej formy ćwiczeń cielesnych łódzkich stowarzyszeń sportowych, w tym także fechtunku.
"Rozwój", rok 1920.
Po odzyskaniu niepodległości sport szermierczy długo nie był popularny w Łodzi. Dopiero u schyłku 1923 roku pod patronatem dowódcy IV Okręgu Korpusu gen. Majewskiego odbyły się 8 grudnia tego roku pierwsze w Łodzi zawody szermiercze o mistrzostwo DOK IV.
"Republika", rok 1923.
"Rozwój", rok 1923.
Turniej zorganizowano w sali widowiskowej Polskiej YMCA przy ulicy Piotrkowskiej 243.
Piotrkowska 243.
W składzie komisji sędziowskiej tych zawodów szermierczych był między innymi Wykładowca Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów z Poznania - dyplomowany fechmistrz Leopold Targler.
.jpg)
Leopold Targler (1865-1945)
- austriacki fechmistrz.
Został
dyplomowanym fechtmistrzem i zajmował się nauczaniem fechtunku.
W okresie Austro-Węgier był fechtmistrzem w austriackiej Akademii
w Wiener-Neustadt,
a także pierwszym w historii fechtmistrzem w sekcji szermierki
Wiedeńskiego Klubu Sportowego (Wiener Sportclub-Fechtsektion),
założonego w 1886 roku,
ponadto był fechtmistrzem w klubie szermierczym Friesen w Wiedniu
(Fechtklub Friesen). Pełnił stanowisko prezydenta Akademii
Fechtunku w Wiedniu (Akademie der Fechtkunst, Wien).
27
maja 1922 na akademii szermierczej we Lwowie poznał poruczników
Kazimierza
Laskowskiego i Leona Berskiego,
instruktorów szermierki z Centralnej
Szkoły Wojskowej Gimnastyki i Sportów w Poznaniu,
działającej w ramach Wojska
Polskiego.
"Ilustrowana Republika", rok 1931.
Wkrótce potem Targler został zaangażowany do pracy w CSWGIS, gdzie od
lipca 1922 był kierownikiem nauczania szermierki, a poza wykładami
na ogólnym rocznym Oficerskim Kursie Wychowania Fizycznego prowadził
także osobny, specjalny roczny Kurs Szermierczy. Równocześnie był
zatrudniony jako nauczyciel szermierki na Uniwersytecie
Poznańskim.
W CSWGiS pracował do 30 sierpnia 1925, po czym został uroczyście
pożegnany opuścił Polskę i powrócił do Wiednia. Jego żoną
była Elisabeth, pierwsza dyplomowana fechtmistrzyni Austrii, która
specjalizowała się we florecie.
"Stadjon", tygodnik poświęcony sprawom sportu i przysposobienia wojskowego, 1923.
Łódzki turniej szermierczy był traktowany jako jedna z eliminacji przed zbliżającymi się Igrzyskami VIII Letniej Olimpiady w Paryżu w 1924 roku.
Stąd też w turnieju wzięli udział szermierze z Poznania i Warszawy. W rywalizacji szermierzy z kręgu korpusu oficerskiego zwycięstwo odniósł pułkownik Jan Nusbaum, natomiast w kategorii zawodników klubów cywilnych wyróżnili się dr Gustaw Krausz i Karol Rimler.
"Przegląd Sportowy", rok 1926.
"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1926.
"Rozwój", rok 1928.
"Głos Polski", rok 1929.
"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1926.
"Głos Poranny", dodatek ilustrowany, rok 1933.
Podobne akademie szermiercze odbywały się w następnych latach pod protektoratem kolejnego dowódcy Okręgu Korpusu IV, gen. dyw. Władysława Junga.
Władysław Jan Jung (1870-1940)
- geberał dywizji Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari.
Był on rzecznikiem wprowadzenia szermierki do zajęć w ramach szkolnych hufców przysposobienia wojskowego oraz tworzenia sekcji szermierczych w cywilnych stowarzyszeniach sportowych Łodzi.
"Łódzkie Echo Wieczorne", rok 1928.
Idea ta była szeroko realizowana z chwilą utworzenia, w styczniu 1927 roku Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.
"Łódzkie Echo Wieczorne", rok 1927.
Popularyzacji szermierki w Łodzi, obok corocznych mistrzostw okręgu, służyły również liczne organizowane mecze międzymiastowe: Łódź - Warszawa, Łódź - Poznań, Łódź - Lwów.
"Ilustrowana Republika", rok 1926.
"Echo", rok 1930.
"Echo", rok 1934.
"Echo", rok 1936.
Polscy szermierzy reprezentowali Polskę na międzynarodowych turniejach, jednak nie odnosili jeszcze większych sukcesów.
"Głos Polski", rok 1929.
"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1929.
"Echo", rok 1936.
Szermierka zaczęła być popularyzowna w łódzkich szkołach, dzięki wspomnianemu już Aleksandrowi Surowieckiemu.
"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1926.
Przeczytaj w baedekerze:
"Hasło Łódzkie", rok 1927.
Łącznie w dwudziestoleciu międzywojennym szermierka była uprawiana w 15 stacjach klubowych:
- Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" Gniazdo Łódź I, założone w 1918 roku, reaktywowane w 1921. Siedziba organizacji przy ul. Nawrot 23, własny obiekt sportowy pod tym adresem.
- Towarzystwo Zwolenników Sportu, założone w lipcu 1919 roku, reaktywowane w 1924 roku. Siedziby organizacji: ul. Sienkiewicza 29, Targowa 5, Brzezińska 128, Podleśna 8.
- Żydowskie Stowarzyszenie Gimnasyczno-Sportowe "Hakoah", założone w czerwcu 1920 roku. Siedziby organizacji: ul. Zachodnia 66, Piotrkowska 83.
- Polska YMCA, założona w lipcu 1920 roku. Siedziby organizacji: Piotrkowska 243, Moniuszki 4a. Od 1936 roku posiadała sale gimnastyczne i basen przy ul. Moniuszki 4a.
Ulica Moniuszki 4a. Siedziba Stowarzyszenia YMCA dzisiaj. Autorem projektu gmachu YMCA (Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej) był Wiesław Lisowski.
"Głos Poranny", rok 1930.
Basen YMCA
Przeczytaj w baedekerze:
- Łódzkie Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczno-Sportowe "Bar-Kochba", założone w 1921 roku. Siedziby organizacji: ul. Cegielniana 63, Południowa 11 (dzisiaj Rewolucji 1905 roku), Piotrkowska 110,111.
- Kub Szermierczy. Został założony 5 września 1923 roku przez Zygmunta Wróblewskiego - komendanta II Okręgu Policji Państwowej w Łodzi, Juliusza Krausza - lekarza, Karola Rimlera - pracownika Banku Francusko-Belgijsko-Polskiego - Oddział w Łodzi, Stanisława Dunin-Rzuchowskiego - nauczyciela gimnazjum im. Mikołaja Kopernika, Józefa Landaua - właściciela ziemskiego oraz Zygmunta Skibickiego. Idą, którą kierowali się założyciele Klubu Szermierczego, była prawdopodobnie potrzeba stworzenia cywilnej organizacji sportowej, w której członkowie mogliby kontynuować ćwiczenia fechtunku zapoczątkowane w wojsku. Do tego czasu szermierka była uprawiana wyłącznie w ramach zajęć obowiązkowych korpusu oficerskiego i podoficerskiego DOK IV. Statut, zatwierdzony 29 września 1923 roku określał, że celem klubu było propagowanie i szerzenie kultury fizycznej ze szczególnym uwzględnieniem szermierki. Członkami klubu mogły być wyłącznie osoby dorosłe z minimum średnim wykształceniem, nie stojące w kolizji z europejskim kodeksem honorowym. Zadaniem klubu było urządzanie konkursów wewnątrzklubowych, międzymiastowych i międzynarodowych oraz akademii szermierczych. Dla rozwijania zainteresowań sportowych swych członków, zarząd umozliwił im uprawianie boksu, strzelań z karabinów małokalibrowych, pistoletów i sztucerów. Klub Szermierczy istniał prawdopodobnie do 1926 roku. Od 1927 roku część członków Klubu Szermierczego brała udział w zawodach szermierczycg w barwach Wojskowego Klubu Sportowego "Łódź", bądź w nowo zawiązanych sekcjach szermierczych innych łódzkich klubów. Prasa pisała o połączeniu się Kubu Szermierczego i Woskowego Klubu Sportowego.
"Łódzkie Echo Wieczorne", rok 1926.
- Łódzkie Stowarzyszenie Sportowe "Olympia", założone we wrześniu 1925 roku. Siedziby organizacji: ul. Kopernika 46, Piotrkowska 249, Gdańska 150, Gdańska 148.
- Wojskowy Klub Sportowy "Łódź", założony w 1926 roku. Siedziba organizacji mieściła się przy ul. 11 Listopada. Stowarzyszenie posiadało własny stadion sportowy przy pl. Hallera. Powstało z połaczenia Klubu Sportowego 28 PSK, Klubu Sortowego 31 PSK, Klubu Sportowego 10 Pułku Art. PSK i Klubu Sportowego 4. Dyonu Żandarmerii.
- Klub Sportowy "Geyer" (przy Zakładach Przemysłu Bawełnianego Spółki Akcyjnej "Ludwik Geyer", założony w maju 1927 roku. Siedziby klubu: ul. Piotrkowska 282 i Piotrkowska 289.
"Echo", rok 1930.
Klub posiadał stadion przy ul. Piotrkowskiej 317 i boisko do gier przy ul. Czerwonej 8.
- Łódzki Klub Sportowy Byłych Wojskowych, założony w październiku 1927 roku.
- Policyjny Klub Sportowy, założony w 1929 roku. Siedziba klubu mieściła się przy ul. Żeromskiego 88. Klub posiadał boisko do gier przy ul. Wierzbowej 10 i boisko sportowe przy u. Wólczańskiej 111/113.
"Ilustrowana Republika", rok 1933.
"Ilustrowana Republika", rok 1933.
"Ilustrowana Republika", rok 1935.
- Pocztowy Związek PW i WF - Oddział Łódzki z siedzibą przy ul. Przejazd 34 (dzisiaj ul. Tuwima)
"Ilustracja Łódzka", dodatek "Republiki", rok 1935.
- Klub Sportowy Tramwajarzy, założony w listopadzie 1933 roku. Siedziby klubu: ul. Żwirki 4a, Tramwajowa 6, Piotrkowska 211.
"Ilustracja Łódzka", dodatek "Republiki", rok 1935.
- Łódzki Klub Sportowy / ŁKS/, założony w marcu 1919 roku. Siedziby organizacji: ul. Piotrkowska 92, al. Kościuszki, ul. Piotrowska 108, Piotrkowska 174, ul. Wólczańska 140, Piotrkowska 112. Klub posiadał Park Sportowy przy al. Unii 2.
"Łódzki Klub Sportowy 1908-1933".
"Kurier Łódzki", rok 1933.
Koordynatorem sportu szermierczego w okręgu łódzkim była utworzona w lutym 1936 roku Okręgowa Komisja Szermiercza, przekształcona w marcu 1939 roku w Łódzki Okręgowy Związek Szermierczy. Pracami Zarządu Okręgowej Komisji Szermierczej w latach 1936-1939 kierował prezes Michał Krzyżanowski.
Wyróżniającymi się zawodnikami łódzkiej szermierki w okresie międzywojennym byli:
Roman Kantor (ŁKS i WKS - szpadzista i szablista, olimpijczyk z 1936 roku, mistrz Polski) oraz Bolesław Banaś (WKS i Policyjny Klub Sportowy - florecista, szpadzista, szablista, mistrz Polski we florecie i szpadzie).
Przedolimpijski turniej szermierki, rok 1936.
Pierwszy od lewej Roman Kantor
(Zbiory NAC)
Roman Kantor (1912-1944)
- polski szermierz, olimpijczyk z Berlina w 1936 roku.
Reprezentował
barwy WKS
Łódź(Wojskowego
Klubu Sportowego DOK
IV Łódź oraz
ŁKS
Łódź.
Był wicemistrzem Polski w szpadzie (rok
1939).
Na Igrzyskach
Olimpijskich w 1936 roku w turnieju indywidualnymodpadł
w grupie półfinałowej, a w turnieju drużynowym zajął miejsca
5–8. Powołany do kadry narodowej na Igrzyska
w Helsinkach ,
które miały się odbyć w 1940 roku.
Uczestnik
kampanii
wrześniowej,
po zakończeniu której schronił się we Lwowie.
Podczas
okupacji sowieckiej reprezentował klub Spartak. W 1940 został
wicemistrzem Związku Radzieckiego w szpadzie. Po wybuchu wojny
sowiecko-niemieckiej w
czerwcu 1941 znalazł się na obszarze okupacji niemieckiej. Starał
się nielegalnie zdobyć paszport i obywatelstwo jednego z państw
Ameryki Południowej i wyjechać ze Lwowa. Przy tych działaniach
padł ofiarą prowokacji tamtejszego Gestapo.
Aresztowanych w tej sprawie wywieziono do obozu
koncentracyjnego na Majdanku w Lublinie (nr
obozowy 4438). Pracował tam w obozowych filiach przedsiębiorstwa
„Ostindustrie”. Miejsce i data śmierci nieznane. Być może w
obozie, który został wyzwolony 23 lipca 1944 roku.
Mistrz Polski we florecie Antoni Sobik (z lewej) i wicemistrz Bolesław Banaś,
Warszawa, rok 1937.
(źródło fotografii: Narodowe Archiwym Cyfrowe)
Bolesław Banaś (1912-1991) - ekonomista, szermierz, sędzia, działacz sportowy, olimpijczyk z Londynu w 1948 roku.
Związany z łódzkimi klubami szermierczymi (ŁKS Łódź, ZZK Łódź, AZS Łódź). W latach 1951-1985 był prezesem Łódzkiego Okregowego Związku Szermierczego. Uczestniczył jako sędzia w Mistrzostwach Świata szermierzy w latach 1953-1978.
Uprawianie
sportu rozpoczął w szkole średniej od siatkówki, zdobywając wraz
z drużyną Absolwentów
Łódź w 1930 rokusrebrny
medal w mistrzostwach
Polski w siatkówce męskiej. Jednak
na stałe związał się z szermierką; w tej dyscyplinie odniósł
największe sukcesy. Karierę szermierczą rozpoczął w grupie
uczniowskiej Wojskowego Klubu Sportowego DOK IV-Łódź (Dowództwa
Okręgu
Korpusu IV – Łódź). Tu
przeszedł wstępne szkolenie sportowe i treningowe. Następnie
związał się z Policyjnym Klubem Sportowym w Łodzi, w składzie
którego wywalczył wielokrotnie, do wybuchu II wojny światowej,
tytuły mistrza Łodzi we florecie, szabli i szpadzie. Z czasem
dołożył do tych osiągnięć zwycięstwa w mistrzoswach
Polski we
florecie i w szpadzie.
Dzięki
tym sukcesom sportowym został powołany do reprezentacji Polski w
szermierce na XII
Letnie Igrzyska Olimpijskie,,
które miały się odbyć w 1940 roku,
w Helsinkach. Ślubowanie złożył 16 maja 1939 w siedzibie YMCA
w Łodzi.
Drużyna szermierzy z Łodzi, rok 1937. Widoczny szermierz Bolesław Banaś (pierwszy z lewej).
(źródło fotografii: Narodowe Archiwym Cyfrowe)
Osiągnięcia Władysława Banasia w szermierce:
1936: I miejsce w Mistrzostwach Polski we florecie indywidualnie
1938: I miejsce w Mistrzostwach Polski we florecie indywidualnie
1939: I miejsce w Mistrzostwach Polski w szpadzie indywidualnie
1946: I miejsce w Mistrzostwach Polski we florecie indywidualnie
1947: I miejsce w Mistrzostwach Polski we florecie indywidualnie
Szermierze, którzy zajęli trzy pierwsze miejsca w turnieju na florety: Antoni Sobik (pierwszy od prawej),
K. Paszek i Bolesław Banaś.
(źródło fotografii: Narodowe Archiwym Cyfrowe)
"Głos Poranny", rok 1931.
"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1936.
W latach 30. szermierka cieszyła się coraz większą popularnością również wśród pań. Szpadzistki i florecistki z Łodzi coraz liczniej brały udział w sportowych imprezach.
"Panorama", dodatek "Republiki", rok 1928.
"Hasło Łódzkie", dodatek ilustrowany, rok 1929.
"Rozwój", rok 1930.
"Express Wieczorny Ilustrowany", rok 1937.
Post Scriptum dla zainteresowanych:
Szermierka
(dawniej zwana fechtunkiem)
– w szerszym sensie sztuka, praktyka władania bronią
białą;
w węższym sensie jej sportowa forma czyli dyscyplina sportowa,
jeden ze sportów
walki.
Szermierka sportowa jest dyscypliną
olimpijską (turnieje
indywidualne i drużynowe) odbywają
się od
1896
roku,
jest
jedną
z pięciu dyscyplin
sportowych (obo gimnastyki sportowej, kolarstwa, lekkoatletyki i
pływania),
które były do tej pory rozgrywane na wszystkich nowożyrnych
igrzyskach olimpijskich.
Szermiercza konkurencja szpady jest także jedną z konkurencji w
pięcioboju
nowoczesnym.
Szermierka
uprawiana jest w kilku konkurencjach: szabla,
szpada, floret, rapier z lewakiem, kord oraz miecz długi (półtora
ręczny) rozgrywanych zarówno indywidualnie jak i drużynowo
(drużyny trzyosobowe). W niektórych krajach w przypadku szermierki
historycznej, odbywają się także zawody posługiwania się bronią
drzewcową.
Broń - używana
w sporcie szabla i floret ważą 500 g, szpada – 750 g. Bronie
różnią się również koszem (gardą), tj. osłoną dłoni (kosz
szablowy ma kształt kabłąka co lepiej chroni przed cięciami),
oraz przekrojem klingi: trójkątny w szpadzie, kwadratowy we
florecie, płaski prostokąt w szabli; a także innymi parametrami
kształtu. Klingi zwężają się od kosza w kierunku gardy. W
szpadzie i florecie obok tradycyjnego uchwytu francuskiego (prostego,
wydłużonego, na końcu którego znajduje się nakrętka) spotyka
się (obecnie zdecydowanie najczęściej) uchwyt anatomiczny
(belgijski, pistoletowy), dostosowany do budowy dłoni. Na końcu
klingi szpady i floretu znajduje się punta (kolec), która po
naciśnięciu powoduje zamknięcie obwodu elektrycznego co umożliwia
rejestrowanie trafień (w szpadzie punta nie może rejestrować
nacisku mniejszego niż 750 gramów a we florecie mniejszego niż 500
gramów, co sprawdza się każdorazowo przed walką odpowiednim
ciężarkiem; ponadto sprawdza się szczelinomierzem szczelinę w
puncie – musi być odpowiednio duża – i skok grzybka w puncie od
momentu sygnalizacji, który musi być odpowiednio mały. W szabli
brzeszczot nie ma na końcu punty. Od punty floretu i szpady po
klindze biegnie do kosza, przytwierdzony w rowku, cienki przewód
elektryczny zwany potocznie naciągiem; ponadto w koszu znajduje się
gniazdko elektryczne, do którego mocuje się naciąg klingi a
podczas walki podpina się do tego gniazdka przewód noszony przez
zawodnika. Z uwagi na bezpieczeństwo przed laty wprowadzono na rynek
klingi produkowane z domieszką tytanu (tzw. stal maraging), które
jak początkowo reklamowano (i gwarantowano) miały być praktycznie
niełamliwe a ich cena była bardzo wysoka. Z czasem cena tych kling
zmalała a FIE przyjęła takie klingi jako standard na zawodach
(wymaga się ich od zawodników) jednak nie są one niełamliwe (choć
faktycznie łamią się dużo rzadziej niż tańsze klingi wykonane
ze stali w tradycyjny sposób, które nadal są dostępne na rynku -
propagacja mikropęknięć w klingach ze stopu maraging jest 10 razy
wolniejsza choć ostrze złamanej klingi jest tak samo wyszczerbione
i niebezpieczne). Ze stopu tytanu produkuje się obecnie także kosze
broni, przez co są one trwalsze i nieco lżejsze.
"Ilustrowana Republika", 1933.
Zasady
Konkurencje
szermierki – poza rodzajem broni – różnią się dopuszczalnym
rodzajem trafień, ważnym polem trafienia i zasadami walki. W
szpadzie i florecie liczą się pchnięcia, w szabli zarówno
pchnięcia jak i cięcia (szabla jest więc jedyną, w sportowej
szermierce, bronią sieczno-kolną). Polem trafienia w szpadzie jest
całe ciało, w szabli – górna połowa ciała (od pasa w górę),
we florecie tylko tułów. Inne są też zasady przydzielania punktów
w sytuacji, gdy obaj zawodnicy trafią się równocześnie (tzw.
trafienie obopólne, dubel). Trafienie w szpadzie zalicza się temu,
kto je zadał pierwszy, lub obu zawodnikom, jeśli zadadzą je w tym
samym czasie (różnica czasowa nie większa niż 0,2 sek). W szabli
i florecie obowiązuje tzw. konwencja, czyli zasady umowne. Oznacza
to np., że zawodnik wykonujący natarcie ma pierwszeństwo w zadaniu
trafienia przed zawodnikiem wykonującym przeciwnatarcie, natarcie
zawodnika traci pierwszeństwo na koszt odpowiedzi, po uprzednim jego
sparowaniu zasłoną itd.
W
przypadku walk z wczesnej fazy eliminacyjnej (walki w grupach zwykle
6–7-osobowych) walczy się do pięciu trafień, a maksymalny czas
walki wynosi 3 minuty. Przez czas walki rozumie się jedynie czas
upływający pomiędzy komendami sędziowskimi naprzód i stój.
Podczas eliminacji bezpośrednich (faza pucharowa, w której tworzona
jest drabinka, zwykle z 64 zawodników, wyłonionych i odpowiednio
rozstawionych w drodze eliminacji a przegrywający walkę odpada)
walczy się do 15 trafień a maksymalny czas walki wynosi 3 x 3
minuty (z minutowymi przerwami). W przypadku konkurencji drużynowych
(gdzie wystawiane są drużyny 3-osobowe plus rezerwowy i każdy
zawodnik walczyć ma z każdym z drużyny przeciwnej, co daje
maksymalnie 9 walk) spotkanie rozgrywa się do 45 trafień sumowanych
z kolejnych walk (ich maksymalny czas to 3 minuty). Zawody drużynowe
rozgrywane są systemem pucharowym.
Władysław Dańczuk "Walka wręcz, boks, szermierka", rok 1924.
Szpada (z włoskiego spada) - kolona, broń biała, powstała w XVII wieku na zachodzie Europy, ewoluując z rapiera jako broń mniejsza, lżejsza i poręczniejsza.
Szpada
sportowa Obecnie
w sporcie, w walce szpadą, polem trafienia jest całe ciało – od
maski aż po buty. Jest to sport, który charakteryzuje się
niezwykłą szybkością oraz walecznością, w którym nie liczy
się, kto rozpoczął natarcie, ale kto wcześniej osadził koniec
broni, powodując zapalenie się swojej lampy. Zasady walki, w
przeciwieństwie do zasad umownych, takich jak floret
i szabla,
w niemałym stopniu odzwierciedlają specyfikę walki ostrą bronią.
Zasady
walki Pierwotnie
walczono wyłącznie do jednego trafienia, jednak w ciągu XX wieku z
powodu małej widowiskowości walk stopniowo zwiększano liczbę
punktów wymaganych do zdobycia, by wygrać walkę. Obecnie walczy
się do 5, 10 lub 15 trafień, w zależności od etapu i rodzaju
zawodów. We współczesnej szpadzie sportowej punkt przyznaje się
temu, kto trafił przeciwnika i w przeciągu następnych 40
milisekund nie otrzymał trafienia. W przypadku, gdy obaj szermierze
trafią się w czasie mniejszym niż 40 milisekund, obaj zawodnicy
otrzymują punkt. Trafienia zadane po tym czasie są ignorowane,
niezależnie od tego, gdzie i z jaką siłą zostaną zadane.
Floret Historycznie
w Europie zachodniej floret był jedyną bronią kolną używaną na
salach szermierczych, mimo że pojedynkowano się powszechnie na
szpady.
Z powodu odmienności w polu trafienia i zasadach walki dochodziło
do sytuacji, w których doświadczeni szermierze ginęli w pojedynku
na szpady ze znacznie słabszymi przeciwnikami. Dopiero koniec XIX
wieku przyniósł wprowadzenie szpad do francuskich sal szermierczych
i rozdzielenie nauczania szpady i floretu. Aktualnie floret obok
szpady i szabli sportowej jest jedną z dyscyplin szermierki
olimpijskiej.
źródła:
Andrzej Bogusz. Dawna Łódź Sportowa 1824-1945.
https://pl.wikipedia.org/
Władysław Dańczuk "Walka wręcz, boks, szermierka", rok 1924.
Fot. archiwalne:
Zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz strony:
https://jbc.bj.uj.edu.pl/
Fot. współczesne Monika Czechowicz
BAEDEKER POLECA:
Andrzej Bogusz. Dawna Łódź sportowa 1824-1945.
Sport jest z pewnością ważnym zjawiskiem, zdolnym przekazywać bardzo głębokie wartości językiem powszechnie zrozumiałym. Sport ujawnia nie tylko bogate możliwości fizyczne człowieka, ale także jego predyspozycje intelektualne i duchowe.
Potencjał ukryty w sporcie sprawia, że jest on szczególnie ważnym narzędziem rozwoju człowieka oraz czynnikiem niezwykle przydatnym w procesie budowania społeczeństwa, gdzie miejsce antagonizmów zajmuje sportowa rywalizacja, gdzie więcej ceni się spotkanie niż konflikt, uczciwe współzawodnictwo niż zawziętą konfrontację. Sport pozwala na kontakt z przyrodą, uczy ofiarności, szacunku i odpowiedzialności; pozwalając należycie docenić wartość każdego człowieka, przełamuje uprzedzenia i różnice językowe, rasowe i kulturowe (...). Zdobywanie wiedzy z dziejów sportu, olimpizmu jako znaczącego składnika zdrowej rywalizacji sportowej, poszanowania innego człowieka, jest istotnym czynnikiem poziomu kulturalnego społeczeństwa i jego jednostek.
Tym szlachetnym ideałom, materializującym się w sporcie, służy piękna książka napisana przez doktora Andrzeja Bogusza Dawna Łódź sportowa 1824- 1945. Jest to pozycja pionierska i ze wszech miar godna zainteresowania. Czytelnicy otrzymują pracę bogatą w interesującą faktografię, szeroko udokumentowaną, przypominającą plejadę łódzkich znakomitości sportu. Historia tu zaprezentowana to także znaczący rozdział historii polskiego Manchesteru i jego mieszkańców, pokazana w przekroju społecznym i narodowościowym. Książka ta jest wyrazem szacunku i uznania dla tych, którzy poprzez swoje osiągnięcia i sukcesy rozsławili Łódź w Europie i na świecie. Autor nie zapomina także o tych, którzy nie są sportowcami, ale tworzą jego zaplecze i podstawy organizacyjne oraz sponsorują rozgrywki i zawody sportowe. Wiele można dowiedzieć się o stowarzyszeniach i organizacjach sportowych, ich animatorach i działaczach, o wielości uprawianych dyscyplin, wreszcie o obiektach i urządzeniach służących do uprawiania sportu i kultury fizycznej. Szeroka i wielowątkowa tematyka uwzględnia uwarunkowania społeczno-polityczne, wyznaniowe i narodowościowe, nie pomija losów łódzkiego sportu i sportowców w okresie okupacji.
Książka ta jest znaczącym wkładem do dorobku polskiej historii sportu. Treść, sposób ujęcia i prezentacji poruszanych tu zagadnień dowodnie ukazują, iż autor opracowania to nie tylko wybitny znawca sportu i historii Łodzi, ale to także pasjonat (...)
Stanisław Witaszczyk
marszałek województwa łódzkiego
(2006)
Dr Andrzej Bogusz, wybitny znawca dziejów sportu w Łodzi, autor licznych opracowań na ten temat, przygotował kolejną pracę, poświęconą kulturze fizycznej w naszym mieście. Jest to udana próba syntezy historii sportu w Łodzi od jego zarania w latach 20. XIX wieku aż do 1945 roku. O wartości tego szeroko zakrojonego przedsięwzięcia badawczego w znacznym stopniu zadecydowała nie tylko wykorzystana obszerna literatura przedmiotu, ale także różnorodna baza źródłowa, jak: archiwalia, prasa, unikalne dokumenty oraz kilkadziesiąt ankiet i zdjęcia.
Autor ukazuje dzieje ruchu sportowego w wielonarodowym mieście w poszczególnych epokach na tle historii kultury fizycznej w kraju i na świecie. W swojej ciekawej pracy przedstawia narodziny sportu w Łodzi, rozwój organizacji i stowarzyszeń sportowych, powstawanie związków, klubów i obiektów, lecznictwo sportowe, prasę i wydawnictwa. Pokazuje działaczy i wybitnych sportowców oraz ich osiągnięcia. Podkreśla, jak ważną rolę sport odgrywał w życiu mieszkańców wielkiego miasta przemysłowego - nawet w tak trudnym okresie jak I wojna światowa oraz w ekstremalnych warunkach podczas okupacji niemieckiej w latach 1939 - 1945.
Praca doktora Andrzeja Bogusza wypełnia lukę w historiografii kultury fizycznej w Łodzi i szerzej w skali kraju.
Ta wartościowa monografia, starannie opracowana edytorsko i zawierająca ciekawą ikonografię, zainteresuje czytelników.
prof. zw. dr hab. Paweł Samuś
kierownik katedry historii Polski najnowszej
Uniwersytetu Łódzkiego
Opisywane kluby: 141 klubów i związków sportowych.
Opisywane sekcje: atletyka, automobilizm, awiacja, boks, gimnastyka, gry sportowe, hokej na lodzie, jeździectwo, kajakarstwo, kolarstwo, kręgle, lekka atletyka, łucznictwo, łyżwiarstwo, motocyklizm, narciarstwo, piłka nożna, pływanie, rugby, strzelectwo, szachy, szermierka, tenis stołowy, tenis ziemny
Opisywane sekcje: atletyka, automobilizm, awiacja, boks, gimnastyka, gry sportowe, hokej na lodzie, jeździectwo, kajakarstwo, kolarstwo, kręgle, lekka atletyka, łucznictwo, łyżwiarstwo, motocyklizm, narciarstwo, piłka nożna, pływanie, rugby, strzelectwo, szachy, szermierka, tenis stołowy, tenis ziemny
Wydawca: Muzeum Historii Miasta Łodzi.
