baedeker łódzki: 10/19/16

środa, 19 października 2016

MODLNA

Modlna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Ozorków pod Sokolnikami.

Pierwsza wzmianka o Modlnej pochodzi z 1392 roku, a następne z roku 1482, w którym protoplasta rodu Warszyckich, Stanisław Warszyc dobra swoje, a wśród nich Modlnę, wypuścił starościnie łęczyckiej za cztery tysiące czerwonych złotych polskich.

Warszyccy wywodzili się z Warszyc, niewielkiej wsi koło Zgierza – wielu z nich po pracowitym życiu kazało się chować w pobliskiej Modlnej. Jest to stara szlachecka wieś, przez dwa wieki współwłaścicielami Modlnej była także rodzina Modlińskich herbu Tępa Podkowa. Herb ten przypominający godło Jastrzębiec tym się od niego różni, że ma ku górze zwrócony bark – tak napiętnowano część rodu Jastrzębczyków, którzy stanęli po stronie Bolesława Śmiałego w jego krwawo zakończonym sporze z biskupem krakowskim, Stanisławem Szczepanowskim.

Modlińscy ustępowali znaczeniem Warszyckim – u tych w każdej generacji trafiał się przynajmniej jeden wojewoda. Stanisław Warszycki, wojewoda mazowiecki brał udział w obronie Zbaraża, przez pięćdziesiąt lat służył Rzeczypospolitej i pięciu kolejnym królom. Jego bracia: Aleksander Warszycki, miecznik koronny, pułkownik pod Czarnieckim w walkach przeciwko Szwedom, Adam Warszycki, wyróżniony w bitwie pod Chocimiem i Paweł Warszycki – generał wojsk polskich… Mieli bracia Warszyccy z kogo brać przykład. Ich stryj, podskarbi wielki koronny, wspierał państwo jak potrafił najlepiej. Był posłem z ramienia króla polskiego do cara moskiewskiego, bił się ze Szwedami, a kiedy potrzeby wojenne wysuszyły królewską szkatułę, przez kilka miesięcy podejmował Zygmunta III Wazę z całym dworem w swych dobrach.
... Ale i słowo o Modlińskich: wiadomo, że w 1543 roku Sebastian Modliński był podczaszym u króla Zygmunta Augusta.

W Modlnej znajduje się zabytkowy drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa.

Kościół, został wzniesiony w końcu XVII stulecia i zachował wszystkie pierwotne elementy w nienaruszonym stanie. Konsekrowany pod wezwaniem Bożego Ciała, konstrukcji zrębowej, szalowany deskami – posiada czterospadowy, łamany dach, zbliżony do typu „polskiego”.

Na osi podłużnej znajduje się obszerna, drewniana kruchta. Od strony północnej, częściowo wpuszczona w drewnianą ścianę kościoła – murowana kaplica.

W roku 1600, kasztelan łęczycki Mateusz Warszycki herbu Habdank (zmarły w roku 1603) dobudował ową murowaną kaplicę, w której znajduje się jego przyścienny nagrobek z piaskowca przedstawiający zmarłego w renesansowej zbroi.

Nagrobek Macieja Warszyckiego w Kościele pw. Bożego Ciała i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Modlnej (fot. ze strony http://www.restbox.pl/)

W kruchcie kościoła zachowała się metalowa płyta epitafijna byłego obywatela ziemskiego Antoniego Tymienieckiego (zm. 10 grudnia 1882) i Tekli z Stokowskich Tymienieckiej (zm. 3 lutego 1898). Nad wejściem do kaplicy, w owalnie zamkniętej niszy zmarłemu w 1851 roku Celestynowi Ostrowskiemu takie wyryto epitafium:

„Przechodniu, jeżeli dozwolisz spocząć zrżenicom – na tych głazach, co drogie zwłoki dla nas kryją – jedną świeczkę synowi, a drugą rodzicom – temu, że kwiat zniknął, tym, że jeszcze żyją”.

Przy tylnej ścianie kaplicy grób rodziny Ostrowskich:

ZA DUSZĘ Ś.P

KATARZYNY Z OSTROWSKICH

GOSKIEJ

ZMARŁEJ D. 13 MARCA 1840 R.

I MAŁŻONKÓW

ZOFIJ Z ŁOBODZKICH

OSTROWSKIEJ

ZMARŁEJ D. 25 GRUDNIA

1827 R.

FRANCISZKA OSTROWSKIEGO

ZMARŁEGO D. 20 GRUDNIA

1831 R.

PROSZĄ O ZDROWAŚ MARYA.

Jeszcze jedna inskrypcja w ścianie kaplicy:

"Ś.P. Henryk Goski urd. 19 Grud 1823 zm. d. 31 Maja 1867 prosi o Zdrowaś MARYA".

Widok na drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa z XVII wieku.

Na zachód od kościoła znajduje się cmentarz parafialny, na którym - opodal kaplicy po jej lewej stronie - zachował się pomnik secesyjny z piaskowca stylizowany na pień dębu.

Okalają go piaskowcowe słupki z pozostałościami łańcucha. Pomnik fundacji córki wystawiono zmarłemu w Dzierżąźnie, obywatelowi ziemskiemu Feliksowi Kurzewskiemu (zmarłemu 3 grudnia 1913 (?)).

Jest to także miejsce rozstrzelania 7 września 1939 roku, kolejarzy i pocztowców ewakuujących się wraz z rodzinami na wschód Polski. Kontynuowali oni ewakuację rozpoczętą w Krotoszynie - po zbombardowaniu pociągu ewakuacyjnego w Kole 2 września 1939 roku. Większość z pocztowców wykonywała zadania kurierskie oraz obserwacyjne (dozorowania). Zginęli między innymi pocztowcy z Krotoszyna: Ludwik Danielak oraz Władysław Dreger, którzy do końca realizowali swoja misję.

Cmentarz powstał około 1800 roku. Ma nietypowy kształt trójkąta, otoczonego zabytkowym parkanem z roku 1886.

Dwie żelazne bramy umieszczone są na bokach przy drodze, a główne wejście na wierzchołku trójkąta. Podczas wojny pełnił funkcję muru obronnego.

Zabytkowa kaplica cmentarna z końca XIX wieku.

Na cmentarzu znajduje się kaplica pw. św. Marcina z 1886 roku, a także groby z XIX i początków XX wieku uwiecznione ponad stuletnimi nagrobkami, niektóre z nich pochodzą ze starego, przykościelnego cmentarza.

Na obrzeżach zlokalizowana jest obszerna, dobrze utrzymana przez młodzież szkolną kwatera wojskowa z mogiłami żołnierzy poległych w Bitwie nad Bzurą w 1939 roku.

Góruje nad nią pomnik Bohaterów Września, którego projektantem i wykonawcą był znany rzeźbiarz Zenon Sieradzki.

TYM KTÓRZY

ZŁOŻYLI NA

OŁTARZU OJCZYZNY

W 1939 ROKU

NAJWYŻSZĄ OFIARĘ

Z KRWI WŁASNEJ

WDZIĘCZNI RODACY

Każdego roku, w rocznicę Bitwy nad Bzurą, odbywają się tu uroczystości patriotyczne z udziałem władz państwowych i samorządowych, kombatantów, Wojska Polskiego, młodzieży szkolnej, społeczeństwa i rodzin poległych żołnierzy.

Wydzielona kwatera wojenna żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 roku zlokalizowana na cmentarzu parafii rzymskokatolickiej pw. Bożego Ciała i Św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Modlnej.

Pochowani/zidentyfikowani:

ALTCZAK Stefan

ANTCZAK Zygmunt

ANTKOWIAK Antoni

BACZYŃSKI Karol

BAGRODZKI Józef

BARTKOWIAK Stanisław

BEGER Walery

BIADAŁA Bronisław

BLOCH Kazimierz

BOGUSŁAWSKI Edmund

BONDZISZ (BONDZ... Jan

BRATKOWSKI Wacław

BUBACZ Zenon Benedykt

BURZYŃSKI Józef

CHAŁCZYŃSKI Józef

CHMIELARZ Wacław

CHMIELECKI Czesław

CHMIELEWSKI Czesław

CHOMYSZYN Michał

CZECHOWSKI Roman

CZERWIŃSKI

DRZEWIECKI Kazimierz Józef

DUCZYŃSKI (DUCZ... Jan

DZIADKIEWICZ Józef

EBERT Jan Gerwazy

ECHWUTEK Stanisław

FILIPCZAK Józef

FLORCZAK Adam

FLORCZAK Antoni

GALARA Jan

GANBOREK Tomasz

GARBATEK Tomasz

GARSTKIEWICZ Antoni

GBURA Jan

GIERSZEWSKI Ludwik

GOŁĘBIOWSKI Stanisław

GRODZKI Czesław

HADRZYŃSKI Józef

HALCZYŃSKI Tadeusz

JANAS Bolesław Paweł

JANECKI Czesław

JANOWICZ Maksymilian

JEŻ Jan

KACZMAREK Stefan

KACZYK Jan

KAŁUŻNY Franciszek

KAMIŃSKI Władysław

KARCZEWSKI Franciszek

KARMELITA Kazimierz

KASIOROWSKI Edmund

KASZCZYNIEC Filip

KASZEWICZ Filip

KASZOWSKI Stanisław

KOLASINOWSKI Edmund Władysław

KONIECZNY Stanisław

KRAWCZYK Jan

KROLCZYK (KOWAL... Czesław

KUBASZEK Bernard

KUBERNACKI Józef

KUBISZ Józef

KUCIŃSKI Ignacy

KUPLISZA Bronisław

KUREK Marian

LEWCZUK

LINNIK (LIPNIK)... Józef

LISIAK Antoni

LUDWICZAK Adam

ŁAKOMY Stanisław

ŁUKOWSKI Czesław

ŁYSKAWA Franciszek

MACIEJEWSKI Antoni

MACIEJEWSKI Ignacy

MACIEJEWSKI Zygmunt

MALESZA Narcyz

MAŁY Franciszek

MARCHWICKI Antoni Bolesław

MARCINIAK Władysław

MARKIEWICZ

MAROSZ Jan

MICHALSKI Józef

MIKIETNIUK G.

MLECZAK Czesław

NANEPT (NANUPT)... Antoni

NETTER Jan

NOWAK Zygmunt

NOWAKOWSKI Stanisław

PACZKOWSKI Kazimierz

PAPLA Józef

PEREC Michał

PETROL Jerzy

PIEPRZYK Franciszek

PIOTROWSKI Władysław

PLACKOWSKI Józef

PLUCIŃSKI Ignacy

PLUCIŃSKI Michał

PODSKARBI Edmund

POTARZYCKI Stefan

POZNAŃSKI Marian

PTAK Jan

PUDŁOWSKI Jan

RADŁOWSKI Józef

RATAJ Józef

RUDA Jan

SCHONAŁA Stanisław

SERWIŃSKI Witold

SKOLARSKI Tomasz

SKOMPKA Stanisław

SKORCZYŃSKI

SKORUPKA Stanisław

SMARZYŃSKI Stanisław

STEFAŃCZUK Antoni

SZAŁATA Edmund

SZAMAŁEK Stanisław

SZKUTNIK Ludwik

SZLACHTA Stanisław

SZMIDT Władysław

SZORGOT Franciszek

SZYCHOWIAK Edmund

SZYDŁOWSKI Józef

ŚLEDZIANOWSKI Jan

ŚMIGIELSKI Konrad

TOKARCZYK Tomasz

TOMCZAK

TYCZYŃSKI Ignacy

UKOWSKI Czesław

URBAN Józef

URBANEK Władysław

URBANIAK Józef

WARTSKI Dawid

WITCZAK Ignacy

WITCZAK Stanisław

WLEKLIŃSKI Adam Józef

WOLACZYŃSKI Kazimierz

WOLCZYŃSKI Kazimierz

WYSZYŃSKI Franciszek

ZAGRODZKI Aleksander

ZALC Abram

ZATOŃ Antoni

ŻYWICKI Ireneusz

Kwatera wojenna żołnierzy armii "Poznań" na cmentarzu w Modlnej.

Modlna – wieś w powiecie zgierskim, 5 km na wschód od Ozorkowa. W latach 1975-1998 miejscowość Modlna administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego.