baedeker łódzki: 03/05/18

poniedziałek, 5 marca 2018

Kamienica przy ulicy Nawrot i… Papcio Chmiel.

Kamienica przy ulicy Nawrot 8.
Budynek powstał w 1911 roku według projektu Dawida Lande.

To wyjątkowo imponująca kamienica o wielkomiejskim charakterze, z bardzo interesującą symetryczną fasadą o dwóch bocznych dominantach.

Symetria dwuboczna, występująca w naturze w sposób bezsporny, wpływa na sposób myślenia człowieka. Jest to najbardziej oczywista forma wizualnego porządku. Nic więc dziwnego, że klasyczni architekci posługiwali się nią wznosząc budowle. Odnosząc się do ludzkiego i zwierzęcego ciała, wskazuje ona na stałość, niezmienność oraz daje poczucie równowagi.

Kamienica wielkomiejska to szczególny rodzaj kamienicy czynszowej o większej wysokości, sięgającej w Łodzi maksymalnie 5-6 kondygnacji oraz symetrycznym rozplanowaniem każdego piętra.

W Łodzi, mimo braku jakichkolwiek ograniczeń wysokości, nie powstawały nigdy bardzo wysokie budynki czynszowe. Nawet wznoszone w początkach XX wieku wielkomiejskie kamienice, takie jak ta przy ulicy Nawrot, nie przekraczały wysokości wspomnianych 5-6 kondygnacji. Były to wprawdzie największe tego rodzaju obiekty w mieście, ale trzeba pamiętać, że w tym samym czasie w Warszawie budowano kamienice liczące już nawet osiem-dziewięć kondygnacji.

Kamienica zbudowana została dla Leona Rosseta. Oficyny jej, są nieco starsze i pochodzą z roku 1900, a zostały zaprojektowane w stylu klasycyzującego modernizmu przez Kazimierza Pomian Sokołowskiego.

Uwagę zwracają, wyjątkowej urody dekoracje fasady.

Fasady dawnych kamienic miały sprawiać estetyczną przyjemność, być przedmiotem kontemplacji, ale także opowiadać, komunikować się z przechodniami, dzięki stosowaniu dekoracji architektonicznych, rzeźbiarskich i malarskich...

W tej pięknej kamienicy w 1945 roku mieszkanie nr 15 zajmował przez kilka miesięcy Papcio Chmiel (a właściwie Henryk Jerzy Chmielewski), czyli rysownik znany jako autor niezwykle popularnych komiksów o przygodach Tytusa, Romka i A’Tomka.

„Tytus, Romek i A’Tomek” – seria komiksowa autorstwa Henryka Jerzego Chmielewskiego wydawana od roku 1957 do dziś. Początkowo publikowana była na łamach młodzieżowej gazety „Świat Młodych” (pierwszy raz 22 października 1957 roku), od roku 1966 – także w wersji książkowej. Jest to najdłużej ukazująca się polska seria komiksowa.

Dwaj przyjaciele – harcerze, Romek i A’Tomek – starają się uczłowieczyć człekokształtną małpę – Tytusa de Zoo, posiadającego, wbrew pozorom, więcej cech ludzkich niż małpich. Kolejne tomy komiksu to podróże bohaterów w rozmaite dziedziny wiedzy w wymyślnych pojazdach skonstruowanych przez prof. T.Alenta lub A’Tomka. Każda księga umieszcza bohaterów w innej roli.

Świat w komiksie jest bardzo absurdalny i odznacza się błyskotliwym humorem, a jednocześnie zawiera wiele edukacyjnych przesłań dotyczących geografii, ochrony przyrody czy historii („bawiąc uczy”).

Pierwotnie bohaterami komiksu byli dwaj harcerze – Romek i A’Tomek. Potem dołączył do nich szympans Tytus.

„Narodziny Tytusa”. Pierwszy z dwóch odcinków serialu animowanego o Tytusie, Romku i A'Tomku. Filmy powstały w latach 1989-1990.

Źródło: YouTube.pl

Tytus de Zoo – szympans, harcerz, oblatywacz pojazdów, znaleziony w rakiecie (wersja ze „Świata Młodych”) lub narysowany przez Papcia Chmiela (wersja z Księgi I), wszędobylski, odważny, dobroduszny, pomysłowy, ale czasem złośliwy – główny bohater wszystkich komiksów. Początkowo w „Świecie Młodych” miał ogon, ale po pewnym czasie mu „zniknął”.

Romek – wysoki, chudy, długowłosy, złośliwiec-buntownik, zarazem tchórzliwy. Wątpi w uczłowieczenie Tytusa.

A’Tomek – harcerz zastępowy, niski, gruby, inteligentny, zarozumiały, o zdolnościach przywódczych. Jego hobby to układanie krótkich wierszyków. Głównodowodzący trójki.

Papcio Chmiel – rysunkowa wersja autora komiksu, artysta malarz, przypadkowy twórca Tytusa, wychowawca i autorytet moralny Tytusa, Romka i A’Tomka. Często interweniuje w przygody bohaterów...

Henryk Chmielewski przyjechał do Łodzi, ponieważ po powstaniu warszawskim jego dom w stolicy był w gruzach. Podjął pracę jako kreślarz we właśnie powstałym Centralnym Zarządzie Przemysłu Włókienniczego, a jednocześnie uczył się w prywatnym gimnazjum prof. Duczymińskiego. Nie zaliczył przyspieszonej matury i w czerwcu 1945 roku został zmobilizowany do wojska. To zakończyło jego pobyt w Łodzi.

O związkach Papcia Chmiela z naszym miastem przypomina pamiątkowa tablica umieszczona na elewacji kamienicy i kształtem przypominająca komiksowy dymek.