Pomnik
„ośka” upamiętniający pierwszą linię tramwajową na Retkini przy skrzyżowaniu ulicy Retkińskiej z aleją Wyszyńskiego.
"Ośka" ufundowana została przez Klub Miłośników Starych
Tramwajów w Łodzi we współpracy m.in. z MPK Łódź.
Istniejące
jeszcze przed wojną silne związki gospodarcze osady retkińskiej z Łodzią spowodowały, iż z dniem 13 lutego
1946 roku na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1945 roku o
zmianie granic miasta Łodzi Retkinia została włączona w skład miasta. Część
mieszkaniowa znalazła się wówczas w dzielnicy Północ, zaś tereny
zagospodarowane przeważnie rolniczo – w dzielnicy Południe. Granica
dzielnic biegła bowiem wzdłuż torów kolejowych. Po korekcie podziału administracyjnego,
od 1 stycznia 1954 roku, polegającej na utworzeniu na obszarze Łodzi 7
dzielnic, Retkinia, nadal pozostawała podzielona pomiędzy dwie dzielnice. Część
na północ od torów przypadła dzielnicy Polesie, część położona na południe
od torów – dzielnicy Ruda.
Od
1 stycznia 1960, gdy liczbę dzielnic zmniejszono do 5, cały obszar dawnej wsi
Retkinia znalazł się w granicach jednej dzielnicy administracyjnej Polesie.
Przez
ponad 20 lat była to wciąż dzielnica peryferyjna, jednak o zróżnicowanym
charakterze. Rejon Piasków i Zagrodników oraz Retkini Nowej, a także okolica
kościoła i straży pożarnej były stosunkowo gęsto zabudowane jedno- i
dwukondygnacyjnymi domami indywidualnymi, tonącymi latem w zieleni przydomowych
sadów. Dalej od miasta położone były pozostałe kolonie retkińskie, o wyraźnie
wiejskim charakterze, zaś ich przynależność do miasta zdawała się mieć
znaczenie czysto formalne. Wyrazem tego był m.in. fakt, iż
połączenie tramwajowe z resztą miasta pojawiło się dopiero, i to w
ograniczonym zakresie (tylko w godzinach tzw. „szczytu” – rano i w godzinach
popołudniowych), 30 kwietnia 1955 roku.
Pierwsza
linia tramwajowa (nr 19 zwana „fregatą”) prowadząca na Retkinię
została uroczyście otwarta 30 kwietnia 1955 roku.
Obecnie przez teren osiedla przebiegają stałe
trasy 3 linii tramwajowych, obsługiwanych przez Miejskie
Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź:
10 –
trasa: Retkinia (al. Wyszyńskiego) – Olechów
12/12A –
trasa: Retkinia – Stoki / Radiostacja
Po
wojnie Retkinia jako ostatnie osiedle otrzymało połączenie tramwajowe z centrum
miasta. Linia rozpoczynała swoją trasę od Dworca Kaliskiego ulicami
Bratysławską, Wyszyńskiego (dawniej Oszczepowa), oraz Retkińską kończąc tam
swoja trasę. I właśnie na pamiątkę tej pierwszej linii tramwajowej na Retkini w
grudniu 2006 roku miało miejsce odsłonięcie toru - pomnika. Fundatorem był Klub
Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi we współpracy m.in. z MPK Łódź.
Pomnik
został odsłonięty 16 grudnia 2006 roku. Jest pamiątką po linii
tramwajowej na ulicy Retkińskiej istniejącej w latach 1955-1978.
Spośród
osiedli, które przyłączono po wojnie do Łodzi, Retkinia jako ostatnia otrzymała
połączenie tramwajowe z centrum miasta. W dniu 30 kwietnia 1955 roku uroczyście
oddano nową trasę, rozpoczynającą się przy Dworcu Kaliskim, następnie
przebiegającą ulicami, Bratysławską, Oszczepową (obecnie Wyszyńskiego) oraz
Retkińską. Krańcówkę zlokalizowano na ul. Retkińskiej tuż za remizą strażacką.
Pierwszą linią związaną z Retkinią była „19”. Od 1962 roku w godzinach szczytu
zaczęła dojeżdżać tam również linia „20”. Torowisko wówczas przebiegało w
jezdni, której nawierzchnia wyłożona była polnym kamieniem. Skręt z ulicy
Oszczepowej w Retkińską odbywał się po dwóch torach, następnie (w okolicy
dzisiejszego pomnika) tory łączyły się w jeden, który prowadził do samej pętli.
Zmiany nastąpiły pod koniec lat 60. XX wieku wraz z rozpoczęciem budowy jednego
z największych osiedli mieszkaniowych w Łodzi.
Na
Retkińskiej wytyczono nową, asfaltową jezdnię, przebiegającą obok dwutorowej
już trasy tramwajów. Dawna nawierzchnia, z uwagi na wstrzymanie ruchu
samochodowego stopniowo zanikała pod warstwą ziemi. W 1974 roku nastąpiły
zmiany w obsłudze linii. Po przebudowie pętli na ul. Bratysławskiej skrócono
tam linię 19, natomiast do Retkińskiej skierowano na stałe linie „8”, „20” i
nocną „104”. Szczytowy okres przypadł po 1976 rok, kiedy rozpoczęła kursować
tam dodatkowo linia „24”. Rozbudowa osiedla poszła jednak w innym kierunku, a
wraz z nią nowa trasa tramwajowa. W dniu 8 lipca1978 roku tramwaje wspomnianych
linii po raz ostatni skręciły w ulicę Retkińską. W nocy dokonano podłączenia
nowych torów w kierunku pętli przy ul. Marchlewskiego (obecnie Wyszyńskiego).
Fragmenty oryginalnego torowiska na ulicy Retkińskiej przetrwały pod ziemią do
momentu modernizacji. Ostatecznie usunięto je w 2005 roku wraz z budową jezdni
dwupasmowej, której zachodnia nitka powróciła na swoje stare miejsce.
źródła:
wikipedia.pl
Fot.
Monika Czechowicz
