1 lutego
Rozpoczął się rok szkolny dla polskich dzieci w szkole przy ulicy Skierniewickiej 3/5 (Ortelsburger Strasse). Do nauki przystąpiło 600 dzieci. Poziom nauczania był bardzo niski, ograniczał się do podstawowych działań arytmetycznych i nauki języka niemieckiego, w stopniu umożliwiającym zrozumienie poleceń wydawanych przez przełożonych. Nauczycielami w tej szkole byli Niemcy lub volksdeutsche, przeważnie urzędnicy z łódzkich firm i gospodynie domowe. W 1943 roku zorganizowano także trzy szkoły zawodowe. Nauka trwała w nich do kilkunastu tygodni.
Dawny budynek szkolny przy ulicy Skierniewickiej.
11 lutego
Niemiecki Sąd Specjalny w Łodzi skazał Bronisława Głąbskiego i Stanisława Błocha na karę śmierci za pokątny ubój krów i świń.
15 lutego
Policja żydowska aresztowała Polaka, który próbował przemycić do getta większą ilość tłuszczu i lekarstw.
16 lutego
Policja w Łodzi wykryła 2 tysiące fałszywych kartek na mięso.
Kartka na mięso, Kraj Warty - 1945.
Karta żywnościowa z okresu II wojny światowej.
(źródło: Muzeum II Wojny Światowej (muzeum1939.pl)
17 lutego
Ze sprawozdania z akcji "N" gen. Stefana Roweckiego do Londynu:
Do najciekawszych i najcharakterystyczniejszych zjawisk, wywołanych przez propagandę "N" , należy powstanie na terenie Łodzi partii "Hessa". Drogą systematycznej korespodencji doprowadzono do utworzenia grupy Niemców, którzy regularnie otrzymują i kolportują bibułę "N". Pracują z całym przejęciem w głębokim przeświadczeniu, że są uczestnikami niemieckiego ruchu podziemnej organizacji Hessa wywodzącego się z Alterreichu.
Pismo Akcji "N".
Inicjatorem tej akcji był niestrudzony Jan Libsz, pseudonim "Anatol", który wspomnianą w sprawozdaniu "partię Hessa", powołał w jednostce transportowo-remontowej Wehrmachtu na Radogoszczu.
Jan Libsz
Żołnierze niemieccy otrzymali od Jana Libsza kilka odezw opozycyjnej partii nazistowskiej, którą rzekomo kierował Rudolf Hess (zbiegły 10 maja 1941 roku do Wielkiej Brytanii). Pod koniec roku, w wyniku donosu jednego z żołnierzy, Niemcy odkryli mistyfikację i aresztowali około 40 osób z nią związanych.
Pismo Akcji "N".
Przeczytaj w baedekerze:
22 lutego
Namiestnik, Arthur Greiser zakazał okazywania przyjaźni Polakom. Niemców oskarżonych o koleżeńskie lub towarzyskie stosunki z Polakami wydalono z Kraju Warty. Niemiec zwracając się do Polaka, nie mógł używać grzecznościowego zwrotu "pan", lecz np. zwrotu określającego zawód - "robotniku", "urzędniku".
23 lutego
W związku z częstą praktyką karania Polaków przez władze policyjne i kierowników przedsiębiorstw za używanie języka polskiego, Arthur Greiser wydał okólnik, w którym zezwolił Polakom bez ograniczeń posługiwać się językiem polskim w kontaktach zawodowych. Nadal obowiązywała zasada, że Niemcom wolno było używać języka polskiego tylko wtedy, gdy było to niezbędne w celu porozumienia się z Polakami. Polacy zaś byli zobowiązani zwracać się do władz wyłącznie w języku niemieckim. W przypadku, gdy Polak nie władał tym językiem, miał obowiązek przyprowadzić ze sobą tłumacza.
Teatr Miejski w Łodzi (Theater zu Litzmannstadt) wystawił po raz pierwszy operę ("Tosca" Giacoma Pucciniego). Do końca okupacji wystawiono jeszcze sześć oper.
5 marca
Polakom zakazano korzystania z telefonicznych rozmównic publicznych w sprawach prywatnych.
11 marca
Zarządzeniem Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy każdy Polak, zamieszkały na ziemiach wcielonych do Rzeszy i skazany wyrokiem sądu na ponad pół roku więzienia, po odbyciu kary miał zostać zesłany do obozu koncentracyjnego.
13 marca
W Łodzi otwarto dla Niemców księgarnię muzyczną.
"Litzmannstädter Zeitung", 1943.
17 marca
Ośrodek Zagłady w Chełmnie nad nerem wizytował Arthur Greiser. Wydał bankiet, podczas którego każdemu z członkow załogi obozu wręczył premię wysokości 500 marek i zaprosił na tygodniowy urlop do swego majątku.
Załoga obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Przeczytaj w baedekerze:
Poszukiwany przez gestapo szef sztabu Okręg Łódź AK, mjr Zygmunt Janke, odszedł do pracy w Okręgu Śląsk. Funkcję szefa II Oddziału (wywiad) Sztabu Okręgu objął kpt. Boleslaw Jabłoński, pseudonimy "Emma", "Bill".
.jpg)
Zygmunt Janke (1907-1990)
Przeczytaj w baedekerze:
Bolesław Jabłoński (1909-1982)
- cichociemny/ major, inżynier chemik, oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer wywiadu ofensywnego Armii Krajowej, szef wywiadu Komendy Okręgu Łódź AK, uczestnik kampanii wrześniowej, norweskiej i bitwy o Narvik, więzień NKWD, UB, torturowany, skazany (1949-1955).
24 marca
W Hali Sportowej odbyło się spotkanie członków łódzkiej NSDAP z namiestnikiem Kraju Warty, Arthurem Greiserem i kierownikiem Niemieckiego Frontu Pracy, Robertem Leyem.
.jpg)
Zaproszenie do Hali Sportowej.
Hala Sportowa przy parku im. ks. Józefa Poniatowskiego (Hitlerjugend Park), odbywały się tu wiece organizowane przez władze miejskie i NSDAP.
Po wonie Wytwórnia Filmów fabularnych.
Karta pocztowa 1940-1944.
Hala sportowa w parku im. Józefa Poniatowskiego
(źródło: www.basen.lodz.pl/pocztowki-ze-starej-lodzi)
ŁÓDZKA HALA SPORTOWA (baedekerlodz.blogspot.com)
.jpg)
Dzierżązna, teren dawnego obozu pracy dla dziewcząt.
-01.jpeg)
Rozpoczęto budowę obozu pracy wychowawczej (Arbeitserziehungslager) na Sikawie przy ulicy Beskidzkiej 54 (Am Bach 40). Zakończono ją na początku listopada 1943 roku, a w połowie 1944 obóz połączono organizacyjnie z więzieniem na Radogoszczu.
Radogoszcz
Do obozu na Sikawie kierowano głównie skazanych (także kobiety) za wykroczenia przeciw dyscyplinie pracy. Więźniowie przebywali w obozie najczęściej 56 dni i pracowali 12 godzin dziennie. Zatrudniani byli na terenie obozu oraz w różnych punktach miasta i w podłódzkich miejscowościach, na przykład przy pracach polowych lub ogrodniczych. Obóz przebyło 3500 osób. W wyniku szykan, głodu i braku opieki lekarskiej zmarło co najmniej 86 więźniów. Odnotowano 13 udanych ucieczek z obozu.
Przeczytaj w baedekerze:
.jpg)
Radogoszcz
W więzieniu na Radogoszczu dokonano podziału więźniów, według rodzaju popełnionego przestepstwa i narodowości oraz umieszczono ich na oddzielnych piętrach. Trzecie piętro przeznaczono dla więźniów gestapo (politycznych), jednocześnie zabroniono powierzać im stanowiska więźniów funkcyjnych. Na drugim piętrze umieszczono więźniów aresztowanych za przestępstwa kryminalne. Pierwsze pietro zostało przeznaczone dla niemieckich więźniów. Na parterze zorganizowano warsztat stolarski. W drugim budynku pod szklanym dachem znajdowały się: izba przyjęć, łaźnia, dezynfektor, pralnia, izba chorych, izolatka oraz warsztaty.
Przeczytaj w baedekerze:
Do obozu w Dzierżąznej przywieziono pierwszą grupę dziesięciu dziewczynek.
Przeczytaj w baedekerze:
źródła:
Andrzej Rukowiecki. Łódź 1939-1945. Kronika okupacji.
Przeczytaj w baedekerze:
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
-01.jpeg)
Fot. współczesne Monika Czechowicz
