Muzeum Farmacji w mieści się przy pl. Wolności 2, obok najstarszej łódzkiej apteki z 1829/1830 roku.
Jan Muszyński (1884-1957)
- po II wojnie światowej, w 1945 roku przybył do Łodzi, gdzie zorganizował Wydział Farmaceutyczny w tworzonym wówczas Uniwersytecie Łódzkim i został jego pierwszym dziekanem. Jednocześnie zorganizował Katedrę Farmakognozji i Uprawy Roślin Leczniczych oraz ogród botaniczny.
(źródło fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Przeczytaj w baedekerze:
W czasie IX Naukowego Zjazdu PTF z okazji 25-lecia Wydziału w 1970 roku odsłonięto pomnik Profesora Jana Muszyńskiego. Popiersie ufundowali uczniowie profesora. W Muzeum Farmacji znajduje się model gipsowy, który służył do odlania pomnika w brązie.
Pomnik ustawiony jest w patio kompleksu budynków Wydziału Farmaceutycznego przy ulicy Muszyńskiego w Łodzi.
Wykonawcą popiersia była firma Karola Tchorka z Warszawy, rzeźbiarza, marszanda i kolekcjonera sztuki oraz projektanta pomników i tablic pamiątkowych.
Opowiem trochę o łódzkich aptekach, ilustrując opowieść zdjęciami eksponatów znajdujących się w Muzeum Farmacji.
Początkowo łodzianie po leki jeździli do Zgierza lub zaopatrywali się w takowe na miejscu u pokątnych sprzedawców. Pierwsza apteka w Łodzi została bowiem założona dopiero w 1829 roku przez magistra farmacji Karola Ketschona (Ketschena).
Apteka powstała w jednopiętrowym murowanym domu Antoniego Bittdorfa. Była to pierwsza „kamienica” na rynku. Właścicielem apteki był Karol Ketschon. Po jego śmierci w 1830 roku wdowa, Julia Ketschon, wydzierżawiła aptekę innemu magistrowi farmacji, a w 1834 roku sprzedała ją Stanisławowi Kamińskiemu. Od jego sukcesorów nabył aptekę w 1840 roku Bogumił Zimmermann, który wybudował w tymże roku jednopiętrowy dom murowany w Rynku Nowego Miasta 7 (dziś Plac Wolności 2) obok ratusza, i tam przeniósł aptekę.
Plac Wolności 2.
Druga apteka została założona w 1841 roku w osadzie tkaczy, przez Wincentego Orłowskiego, aptekarza z Kłodawy. Przeciwko jego inicjatywie wystąpił Zimmermann, który obawiał się utraty klienteli z przemysłowych kolonii Łodzi i z podłódzkiej okolicy, obfitującej w dwory szlacheckie. W podaniu do burmistrza Traegera pisał, że gdyby Orłowski :
„pozostał w domu Kobera, wówczas całą miejską praktykę mi zabierze. Cóż wówczas ze mną nastąpi i z całą mą liczną familią? Oto to […] tłumoczek pod pachę i kij w rękę”.
Protesty Zimmermanna nie znalazły uznania u władz miejskich. Orłowski umieścił swą aptekę w domu Alojzego Kobera przy Piotrkowskiej 168, za ulicą Główną (współcześnie na wschód od Piotrkowskiej aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego, a na zachód od Piotrkowskiej od 1990 roku aleja Adama Mickiewicza).
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1900.
W 1879 roku Łódź miała już cztery apteki: Maksymiliana Leinwebera (Nowy Rynek 2), Marcelego Kuźnickiego (Piotrkowska 95), Edwarda Ludwiga (Stary Rynek 9) i Fryderyka Müllera (Piotrkowska 33).
"Lodzer Zeitung", 1872.
"Lodzer Zeitung", 1872.
"Lodzer Zeitung", 1872.
"Lodzer Zeitung", 1872.
Najstarsza w Łodzi apteka – przy Nowym Rynku – często zmieniała właścicieli. W połowie 1843 roku została sprzedana Antoniemu Filatynowi, a w styczniu 1845 roku Emilowi Trotz. W 1850 roku przeszła w ręce Maksymiliana Leinwebera, absolwenta Uniwersytetu Berlińskiego i Akademii Medyko-Chirurgicznej w Petersburgu. Leinweber był osobą zasłużoną i popularną w Łodzi. Pracował w administracji szpitala Św. Aleksandra jako członek Rady Szczegółowej Opiekuńczej, wykładał nauki przyrodnicze w powiatowej szkole realnej i w 1861 roku został wybrany do Rady Miejskiej. Po jego śmierci w 1885 roku aptekę prowadził jego syn Kazimierz.
.JPG)
Marceli Kuźnicki przeniósł swą aptekę z Piotrkowskiej 98 na drugą stronę ulicy, do domu Andrzeja Jeziorskiego przy Piotrkowskiej 95. Przeprowadzka ta dokonała się między rokiem 1870 a 1875. Także apteka Fryderyka Müllera (Piotrkowska 33) zmieniła adres: w 1883 roku nakazano przeniesienie jej na Piotrkowską 46. Był to dom Müllera.
Kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1893.
W 1884 roku kupił od Fryderyka Müllera aptekę przy ulicy Piotrkowskiej 46, Maurycy (pierw. Mojżesz) Spokorny – aptekarz, działacz gospodarczy i społeczny pochodzenia żydowskiego, konwertowany na katolicyzm, ostatni dyrektor tramwajów konnych i pierwszy dyrektor tramwajów elektrycznych w Warszawie, współfundator Teatru Polskiego w Warszawie.
Müller z kolei kupił od Józefa Gebla aptekę przy ul. Piotrkowskiej 25. Spokorny prowadził tą aptekę do 1890 roku, kiedy to zamienił się z Fryderykiem Müllerem na lokale. Müller wrócił na Piotrkowską 46, a Spokorny objął jego lokal przy ulicy Piotrkowskiej 25. Aptekę prowadził do wyjazdu do Warszawy w 1903 roku. Jednocześnie zajął się wraz z Ottonem Tinemannem produkcją środków opatrunkowych w ich fabryczce przy obecnej ul. Dowborczyków 29, pierwszej o tym profilu produkcji w Królestwie Polskim.
Maurycy Spokorny - reprodukcja portretu z zarysu biografii M. Balberyszki z 1933 roku.
Przewodnik po Łodzi (Führer Durch Łódź), rok 1893.
"Dziennik Łódzki", rok 1885.
"Dziennik Łódzki", rok 1886.
W 1882 roku Rząd Gubernialny Piotrkowski udzielał koncesji na otwarcie tzw. wolnych aptek. Pierwszą koncesję, na piątą w Łodzi aptekę, otrzymał 9 lutego 1882 roku Józef Gebel, z zastrzeżeniem, że mają ulokować na Piotrkowskiej, między aptekami Müllera a Leinwebera. Pojawiła się ona przy Piotrkowskiej 22.
"Dziennik Łódzki", rok 1884.
"Rozwój", rok 1900.
W 1883 roku szóstą aptekę otworzył Bolesław Knichowiecki przy ulicy Zgierskiej 54, już poza granicami miasta.
"Dziennik Łódzki", rok 1884.
Mnożyły się apteki na Piotrkowskiej: w 1884 roku Mieczysława Samborskiego (Piotrkowska 165) i w 1886 roku Natana Wałka (Piotrkowska 225).
W „Wiadomościach Farmaceutycznych” Z 1888 roku pisano:
„Łódź do niedawna była krajem obiecanym dla lekarzy i farmaceutów. Otrzymanie koncesji na otwarcie w miasteczku tym apteki równało się mniej więcej głównej wygranej na loterii. Szczęśliwca takiego pokazywano sobie palcami, podziwiano go […]. Jeśli tak dalej pójdzie, to niedługo na głównej ulicy, na której wszyscy szczęśliwi koncesjonariusze radzi złożyć swoje lary i penaty, domów na apteki zabraknie.”
Kalendarz Łódzki, rok 1888.
(dawna numeracja ulicy Piotrkowskiej: Piotrkowska 727 to dzisiaj 165, Piotrkowska 262 to dzisiejszy numer 48 i Piotrkowska 269 to dzisiaj Piotrkowska 33).
Przeczytaj w baedekerze:
Kalendarz Łódzki, rok 1888.
"Rozwój", rok 1899.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy na rok 1900.
.JPG)
W łódzkim Muzeum Farmacji można podziwiać zabytkowe meble i wnętrza z przełomu XIX wieku, bibliotekę ze zbiorem starych farmakopiei, kalendarzy farmaceutycznych z monografiami najstarszych polskich aptek i zielnikiem z 1613 roku.
"Rozwój", rok 1908.
"Rozwój", rok 1909.
Kalendarz Mariawicki, rok 1909.
Jednodniówka "Ratujcie Dzieci" z 11 czerwca 1916 roku.
Informator m. Łodzi, rok 1919.
"Rozwój", rok 1920.
"Rozwój", rok 1921.
W muzeum obejrzycie także zielarnię z kolekcją pojemników do przechowywania ziół oraz kunsztowne naczynia i narzędzia pracy aptekarza.
"Rozwój", rok 1921.
"Rozwój", rok 1921.
Poznacie też historię pionierek farmacji i ... wojenne losy ich równie dzielnych następczyń.
Przeczytaj w baedekerze:
Strona Muzeum na FB:
"Rozwój", rok 1921.
Muzeum organizuje również wystawy czasowe, wykłady, konferencje i spotkania tematyczne. Oferuje także szeroki program edukacyjny oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży.
"Rozwój", rok 1921.
Chciałabym bardzo podziękować za profesjonalne i miłe oprowadzenie po muzeum, to było naprawdę wspaniałe zwiedzanie z bardzo sympatycznymi pracownikami muzeum!
"Echo", rok 1928.
"Głos Poranny", rok 1936.
"Głos Poranny", rok 1938.
Przeczytaj jeszcze w baedekerze:
"Republika", rok 1923.
Fot. archiwalne pochodzą za zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi. Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz z zarysu biografii M. Balberyszki.
Fot. współczesne, wszystkie wykonane w Muzeum Farmacji im. prof. Jana Muszyńskiego w Łodzi zrobiła Monika Czechowicz.
"Rozwój", rok 1920.
