Willa Oskara Zieglera – willa w Łodzi przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie 11 (dawniej ul. Podleśna), wybudowana w latach 1895-1913.
Narożna działka usytuowana u zbiegu ulic Marii Skłodowskiej-Curie i Żeromskiego (dawniej Pańskiej). Teren miał kilku właścicieli, w taryfach domów z 1898 znajduję nazwisko niejakiego Hasenclewera, do którego należały również dwie sąsiednie działki, i który najprawdopodobniej nie wzniósł tutaj żadnych zabudowań.
"Führer durch Lodz" 1898.
Od 1895 roku pacela pod nr 11 (hip. 813) należała już do Teodora Mayera (Meyera, Majera), najprawdopodobniej zakupiona z części własności owego Hasenclewera, ponieważ Mayer (jak podają źródła) już w latach 1895-1910 roku wzniósł na niej pierwsze parterowe zabudowania.
"Łodzianin", kalendarz adresowo-informacyjny, rok 1899.
"Łodzianin", kalendarz adresowo-informacyjny, rok 1903.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1910.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1911.
Pod koniec 1911 roku kupił ją znany łódzki adwokat Marceli Karwaciński z żoną Antoniną.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1912.
Jednocześnie powstał projekt rozbudowy domu sporządzony przez łotewskiego architekta Alwilla Jankaua, który budował między innymi pałac Heinzlów na Julianowie.
Alwill (Alvill, Albin) Jankau (1859-1916) - architekt.
Czytaj w baedekerze:
Podczas realizacji projekt został w znacznej mierze zmieniony przez właścicieli. Powstał wówczas dom murowany, częściowo jednopiętrowy z poddaszem i piwnicami, balkonem, tarasem i nadbudówką w formie wieży, kryty dachówką oraz parterowa oficyna mieszkalna bez piwnic, kryta papą. Opodal wybudowano stajnię i wozownię.
Niezrealizowany projekt nawiązywał do historyzmu i klasycyzmu nurtu secesji, natomiast wzniesiony dom miał cechy architektury "dworkowej".
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1913.
"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1914.
W tym samym roku nastąpiła kolejna przebudowa willi według projektu inżyniera Henryka Janoty-Bzowskiego, która przewidywała nadbudowę drugiej kondygnacji ze zmianą dachu na mansardowy.
Informator m. Łodzi, rok 1920.
Podwyższono jednocześnie wieżę i przykryto ją czterospadowym, łamanym dachem. Całość sprawia wrażenie raczej założenia dworskiego niż miejskiej siedziby i składa się z parterowej kordegardy, bramy wjazdowej, budynków gospodarczych, stajni i wozowni. Na zamówienie Oskara Zieglera wykonane zostały też piękne wnętrza, dlatego w literaturze ten obiekt przyjęło się określać mianem willi Zieglera. W 1926 roku Zieglerowie sprzedali willę i zabudowania, a ich ostatni adres to ul. Sienkiewicza 51.
Księga adresowa m. Łodzi, 1937-1939.
Posiadłość została sprzedana Alfonsowi i Marcie Gregerom (Gregerom), którzy zamieszkiwali ją do końca wojny.
Księga adresowa m. Łodzi, 1937-1939.
W styczniu 1945 roku opuszczony budynek zajęli żołnierze Armii Czerwonej. Potem palacyk został udostępniony prof. Rajmundowi Gostkowskiemu, który tu właśnie, na parterze prowadził wykłady, na które uczęszczali studenci archeologii śródziemnomorskiej i języków klasycznych Uniwersytetu Łódzkiego. Sam z rodziną mieszkał na piętrze.
"Głos Robotniczy", rok 1946.
Jak wspomina jego bratanica Anna Gostkowska-Stępień, po donosie do organów służby bezpieczeństwa - Gostkowski był żołnierzem AK i nauczycielem tajnych kompletów - profesor utracił katedrę, którą rozwiązano, był też więziony przez UB przy ulicy Anstadta. Wkrótce rodzinę usunięto z pałacyku.
W 1951 ulokowano tam Katedrę Geografii. Blisko 50 lat póżniej, w 2000 roku obiekt wydzierżawiło Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Dzięki funduszom Uniwersytetu Łódzkiego, sponsorom i sprzedanym cegiełkom udało się w 2007 roku odrestaurować zabytek.
Sąsiadujące stróżówka oraz oficyna zostały również wpisane do rejestru zabytków. W kolejnych latach zabudowania ponownie zostały gruntownie odrestaurowane.
W willi kręcono jeden z odcinków "Stawki większej niż życie" – Cafe Rose, wnętrza odgrywały recepcję pensjonatu w Stambule, w którym nocował Kloss.
"Cafe Rose", odcinek 4 serialu "Stawka większa niż życie"
(Źródło: YouTube.pl)
"Stawka większa niż życie" - polski 18-odcinkowy serial telewizyjny z lat 1967-1968 wyprodukowany przez Zespół Filmowy "Syrena",
reżyserowali: Janusz Morgenstern i Andrzej Konic (po 9 odcinków).
Źródła:
Marzena Bomanowska, Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska. Spacerownik Łódzki. Cz.2.
Wikipedia https://pl.wikipedia.org/
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
Fot. Monika Czechowicz
