WIRTUALNY SPACER

Łódzka Strefa Ekonomiczna zaprasza na wirtualną wycieczkę po XIX-wiecznym kompleksie fabrycznym Ludwika Grohmana. W trakcie spaceru można zobaczyć obecny Kompleks Centrum ŁSSE, oraz zajrzeć do wnętrz zrewitalizowanej Fabryki Grohmana i dawnej hydroforni: 

 WIRTUALNY SPACER

KOMPLEKS CENTRUM

Teren byłego posiadła Grohmana, ograniczony ulicami Tymienieckiego, Kilińskiego, Magazynową oraz Fabryczną, jest matecznikiem ŁSSE. Wzdłuż drogi biegnącej wokół dawnego zbiornika przeciwpożarowego, dziś stawu, znajdują się zakłady produkcyjne Inwestorów strefowych. Na terenie Kompleksu Centrum można zobaczyć m.in. pieczołowicie odnowioną stróżówkę, Fabrykę Biedermanna (zrewitalizowana siłami G.W. & Crystal Fashion Włodzimierz Gronowalski Sp. jawna – Inwestora ŁSSE) oraz park z alejkami spacerowymi, w którym w każdą sobotę lipca odbywają się Pikniki u Grohmana. 

FABRYKA GROHMANA

Zabytkowy zespół budynków dawnej fabryki Ludwika Grohmana, po przeprowadzonej gruntownej modernizacji pod nadzorem konserwatorskim, znowu tętni życiem. Poza siedzibą biura zarządu Strefy znajdują się w nim nowocześnie wyposażone sale konferencyjne i szkoleniowe na wynajem oraz powierzchnie biurowe dla firm zewnętrznych. Modernizacja przeprowadzona ze środków własnych ŁSSE otrzymała w sumie 4 nagrody. 

HYDROFORNIA

Dawna przepompownia po przebudowie funkcjonuje jako przestrzeń działań kulturalnych. W ramach programu „Art Strefa” w tym zabytkowym budynku organizowane są w m. in.  koncerty, spektakle teatralne, wystawy, spotkania. To także wielofunkcyjna przestrzeń konferencyjna udostępniona do wynajmu. 

Od 1827 roku w Zgierzu swoją manufakturę posiadał  ojciec Ludwika Grohmana - Traugott Grohmann. Po narodzinach Ludwika, założyciel rodu Grohmanów przeniósł się wraz z rodziną w 1844 roku na stałe do Łodzi, wcześniej w 1842 roku przejął w wieczystą dzierżawę posiadło wodno-fabryczne na Księżym Młynie. Tu wybudowano fabrykę tkanin bawełnianych. Od XVI wieku w tym miejscu znajdował się młyn należący do biskupów włocławskich, nazywany Lamusem, od mieszczącego się w pobliżu lamusa na zboże. W 1825 roku tereny młyna zostały przekazane miastu, a w latach 40-tych XIX wieku przejęła je rodzina Grohmanów. Ludwik w miarę dorastania angażował się w działalność swojego ojca a po jego śmierci w 1874 roku objął kierownictwo i przekształcił zakłady w firmę "Ludwik Grohman". 

Grohmanowie zamieszkali w 1845 roku w narożnym parterowym domu. Wybudowali manufakturę bawełnianą (niestety rozebrana) i okazalszy dom mieszkalny oraz domy dla robotników. Dalsza rozbudowa zakładu pomiędzy ulicą Tymienieckiego i stawem zwiększyła dochody Ludwika Grohmana, co stworzyło możliwość budowy okazalej rezydencji. Wzniósł ja w 1881 roku Hilary Majewski. Pałac otrzymał cechy budowli neorenesansowej i  został otoczony parkiem (…). Po drugiej stronie ulicy odnowiony budynek z czerwonej cegły był kiedyś domem dyrektorów fabryki. Wzdłuż ulicy targowej wybudowano w 1896 roku dużą tkalnię bawełny z monumentalną bramą, wykonaną w stylu neogotyckim (tzw. Beczki Grohmanowskie projektu architekta miejskiego Franciszka Chełmińskiego). 

Brama jest dzisiaj jedynym elementem dawnej tkalni, resztę rozebrano, przygotowując teren pod inną inwestycję. W skutek rabunku i zniszczeń dokonanych w latach I wojny światowej przez Niemców zakład znacznie zmniejszył produkcję. Dla jej podtrzymania połączył się w 1921 roku z zakładami Karola Scheiblera,  tworząc Zjednoczone Zakłady Przemysłowe K. Scheiblera i L. Grohmana S.A. Po 1945 roku zakłady upaństwowiono i nazwano ZPB im. Obrońców Pokoju „Uniontex”.
Po zaprzestaniu produkcji dawna posiadłość Grohmanów uznana została za strefę ekonomiczną przeznaczoną pod nowe inwestycje przemysłowe.
Ludwik Grohman zmarł w 1889 roku pozostawiając córkę i pięciu synów. W chwili śmierci, jego dzieci były przygotowane do przejęcia władzy i pokierowania rozwojem zakładów. Henryk Grohman przejął prowadzenie firmy po śmierci ojca. Przędzalnia bawełny Henryka Grohmana wzniesiona w 1889 roku w sąsiedztwie rodzinnej fabryki i w pobliżu rozległego zespołu budynków Scheiblerowskich. Produkowano tu przędzę bawełnianą, najcieńszą w Łodzi, przeznaczoną na materiały do haftu, na koronki i dzianiny. Fabryka zatrudniała początkowo 241 robotników, później pracowało w niej 580. Wykazywano roczny obrót w wysokości 1632 tysiące rubli (dane z 1902 roku). 

W 1911 roku firma Henryka Grohmana została włączona do Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Przemysłowych Ludwika Grohmana. Od 1921 roku doszło do fuzji fabryk Grohmanów i Scheiblerów, w wyniku czego powstało największe w Polsce przedsiębiorstwo włókiennicze, a Henryk Grohman objął funkcję prezesa Zarządu. Był on niezwykle uzdolnionym fabrykantem, odgrywał czołową rolę w wielu stowarzyszeniach gospodarczych i społecznych, za co odznaczono go Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta. Słynął także z rozległych zainteresowań artystycznych, był wybitnym kolekcjonerem grafiki, starych instrumentów smyczkowych i ceramiki Dalekiego Wschodu. Grał na skrzypcach i założył Łódzkie Towarzystwo Muzyczne. Pod koniec życia przekazał na Fundusz Obrony Narodowej ponad 100 tysięcy zł, a swoje cenne zbiory zapisał różnym instytucjom państwowym. Obecnie w pałacu przemysłowca funkcjonuje Muzeum Książki Artystycznej.

źródło:
Księga fabryk Łodzi. Jacek Kusiński, Ryszard Bonisławski, Maciej Janik.

strona ŁSSE

Zobacz jeszcze:
IMPERIUM GROHMANÓW
ULICA PIOTRKOWSKA - WSPOMNIENIA JERZEGO GROHMANA