baedeker łódzki: 02/04/16

czwartek, 4 lutego 2016

FILMOWE SKRZYŻOWANIE

U zbiegu alei Piłsudskiego i ulicy Sienkiewicza - dawniej było tu niezbyt duże skrzyżowanie z ulicą Główną, przy której stały przede wszystkim parterowe lub jednopiętrowe budynki. Mieściły się w nich małe sklepiki i warsztaty. Ulica kilkakrotnie zmieniała nazwy, po wojnie nosiła nawet przez krótki czas imię Józefa Stalina.

Skrzyżowanie ulicy Piotrkowskiej i Głównej przed 1900 rokiem (fot. Bronisław Wilkoszewski).

Dziś ten odcinek ulicy (będącej od 1991 roku aleją Piłsudskiego) nabiera innego charakteru. W miejscu dawnych kamienic stoją nowoczesne budynki. I niemal dokładnie w miejscu dawnego kina Adria jest teraz Silver Screen.

Po drugiej stronie ulicy przy al. Piłsudskiego 14 znajdują się dwa dawne domy handlowe – Juventus i Hermes, otwarte w 1976 i 1977 roku, wówczas jedne z najnowocześniejszych w kraju.

Wydawałoby się, że nie jest to bardzo atrakcyjne miejsce, a jednak na mapie filmowej Łodzi można by je zaznaczyć jako dość często wykorzystywane przez twórców.

W filmie „Wesela nie będzie” zagrało wnętrze „Juventusu”, w którym bohaterka, Małgośka robi zakupy.
Pasaż przy Juventusie udawał też amerykańskie miasto w „Cudownym dziecku” z 1987 roku. Była to koprodukcja polsko-kanadyjska.

"Cudowne dziecko". Reżyseria Waldemar Dziki.

Pasażem tym Piotrek ze swoją koleżanką Małgosią ucieka przed goniącymi ich policjantami. Widocznie pasaż przy dawnym Juventusie uznany został za jeden z najbardziej „zachodnich” plenerów w mieście.

Elementem architektury dawnych domów handlowych jest taras biegnący od strony al. Piłsudskiego. W filmie „Wesela nie będzie” przechodzący tędy Wojtek i Małgośka oglądają budowany wówczas po drugiej stronie ulicy Manhattan.

Ten fragment Łodzi bardzo się zmienił –nie ma już drzew i starej zabudowy, a ulica została znacznie poszerzona.

Można było się o tym przekonać kilka lat później, oglądając film „Życie wewnętrzne” Marka Koterskiego z 1986 roku.

"Życie wewnętrzne" (fragment). Reżyseria Marek Koterski.

„Manhattan” został już wykończony i tam właśnie mieszka Michał Miauczyński (grany przez Wojciecha Wysockiego), a ówczesna al. Armii Czerwonej jest już wielopasmową arterią.

Osiedle Manhattan powstało na przełomie lat 70. i 80. XX wieku. Tworzą je dwa 25-kondygnacyjne budynki (78 m wysokości) i dwa 19-piętrowe (po 60 m). Był to wówczas zespół najwyższych w Polsce budynków mieszkalnych, tak zwanych mega szaf wykonanych w technologii wielkiej płyty. Jest jeszcze 14-kondygnacyjny blok przy ulicy Wigury. Powstało w ten sposób charakterystyczne osiedle, które nazwano potocznie Manhattanem, choć oficjalnie była to Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa. Manhattan stał się w pewnym sensie symbolem betonowego świata okresu późnego Gierka.

Ale wróćmy do filmu – w „Ajlawju” Adam Miauczyński (gra go Cezary Pazura) także mieszka na Manhattanie.

Na Manhattanie, w bloku przy Piotrkowskiej 204/210, mieszka także główny bohater „Prywatnego śledztwa” Wojciecha Wójcika, inżynier Rafał Skonecki (Roman Wilhemii). Po śmierci żony i dzieci w wypadku samochodowym, jeździ na motorze, by znaleźć zabójcę. W tym filmie zagrały także okolice ulicy Klonowej i Hipotecznej oraz przemysłowe tereny na Teofilowie.

Manhattan widać także w serialu „Rodzina Leśniewskich” Janusza Łęskiego, którego akcja toczy się w Warszawie. Rodzina składa się z zapracowanego ojca (Krzysztof Kowalewski), zabieganej matki (Krystyna Sienkiewicz) oraz czworga dzieci: 15-letniej Agnieszki (Agata Młynarska), 14-letniego Leszka (Maciej Strojny) i siedmioletnich bliźniąt zwanych Bąblami (Magdalena Scholl i Tomasz Brzeziński).

Manhattan zagrał również w „Edim” Piotra Trzaskalskiego i w „Thr3e” Robby Hensona.

W „Thr3e” pojawia się także fragment al. Piłsudskiego. To na niej odbywa się pościg Kevina (Marc Blucas) i Samanthy (Laura Jordan) za autobusem miejskim linii 33, w którym podłożona jest bomba. Czteropasmowa arteria, zabudowana wieżowcami i nowoczesnymi biurowcami, bez problemu mogła zagrać szeroką amerykańską ulicę.

Także po al. Piłsudskiego poruszają się w filmie „Edi” tytułowy Edi (Henryk Gołębiewski) i Jureczek (Jacek Braciak). Akcja nie jest jednak tak dynamiczna, jak w poprzednim obrazie – bohaterowie tego filmu wędrują bowiem z wózkiem złomu, blokując jeden pas ruchu…

Kolejny filmowy obiekt w tej okolicy to Hotel Ibis.

Udział tego miejsca w filmie to typowy przykład zjawiska product placement – w filmie widzowie mogą zobaczyć znane marki, z których najczęściej korzystają bohaterowie. W filmie „Reich” gangster Andre (Mirosław Baka) ma wykonać zlecenie w Łodzi, dostaje informację od swojego niemieckiego szefa, że ten znajduje mu jakiś dobry hotel, po czym pojawia się nazwa Ibis. I rzeczywiście po chwili można zobaczyć, jak Andre wychodzi z tego hotelu i odjeżdża swoim samochodem.

Hotel zagrał także w reżyserskim debiucie Cezarego Pazury „Weekend” z 2010 roku.

Odcinek al. Piłsudskiego od Galerii Łódzkiej do Piotrkowskiej pokonują w filmie Piotra Szczepańskiego „Aleja gówniarzy” Marcin i Radek.

"Aleja gówniarzy". Reżyseria Piotr Szczepański.

To tutaj toczy się między nimi ciekawa dyskusja, podczas której zafascynowany Łodzią Radek próbuje przekonać Marcina, że Łódź jest… centrum świata:

… wiesz, że w Łodzi jest centrum ziemi? Tu są najważniejsze budowle z całego świata. Pałac Poznańskiego – Luwr, kościół św. Teresy na Pomorskiej – bazylika św. Piotra, dwie wieże Textlimpexu na Traugutta – Word Trade center. Później masz familoki na Księżym Młynie – Manchester City. I tak można bez końca.

Szybko znajduje też ripostę na wątpliwości przyjaciela, co do autentyczności tych zabytków:

… jakie kopie? To są oryginały! Patrz! (dryń, dryń) Honkong. Nigdzie nie musisz jeździć. Wszystko jest na miejscu!

Ilustracją dla Hongkongu jest rower, ustawiony jako dekoracja przed chińską restauracją działającą na tym odcinku ulicy.

Obok Silver Screen – pierwszy łódzki multipleks. Otwarty został 19 stycznia 2001 roku. W 2008 roku przejęła go sieć Multikino, ale nazwy – co jest ewenementem na skalę krajową – nie zmieniono. Posiada 10 klimatyzowanych sal kinowych na 1841 osób.

Po drugiej stronie skrzyżowania znajduje się budynek centrum handlowego Galeria Łódzka.

To przed nim Kasia, bohaterka filmu „Aleja Gówniarzy” w pierwszych scenach filmu zbiera materiał do reportażu o perspektywach życia w Łodzi. Jeden z uczestników ulicznej sondy wypowiada się o mieście mało pochlebnie:

… wszystko co łódzkie jest mi obce i w ogóle Łódź jest dla mnie jak dożywocie. Czy pani widziała miasto które nie ma rynku, miasto które zamiast rynku ma główną ulicę, jak wieś drogę. To jest po prostu wieś z kompleksem Warszawy!

Po chwili Kasia zatrzymuje przechodzącego niedaleko Marcina, który dla kontrastu opowiada, jaka Łódź jest wspaniała:

... tu się urodziłem. Tu się wychowałem. Tu mam znajomych, przyjaciół. Chociażby dlatego warto jest w tym mieście zostać, żyć, próbować coś zrobić. No bo ostatecznie kto jak nie my.

Rzeczywistość niestety wkrótce weryfikuje jego ideały i sam podejmuje decyzję o wyjeździe do Warszawy.

Pod budynkiem Galerii Łódzkiej znajduje się pomnik bardzo znanej nie tylko łodzianom postaci: to Ferdynand Wspaniały, bohater książek "Ferdynand Wspaniały" i "Zbudź się Ferdynandzie" Ludwika Jerzego Kerna, na podstawie których powstał popularny serial animowany.

Dzisiejsza al. Piłsudskiego w przeszłości nosiła nazwę Główna, ale mimo swojej nazwy, do lat 70. pozostawała wąską uliczką. Wraz z budową szerokiej trasy W-Z zniszczona została zabudowa tego fragmentu miasta.

Ulica Główna (al. Piłsudskiego), lata 30. ubiegłego stulecia. Fot. Włodzimierz Pfeiffer.

W miejscu, w którym dziś znajduje się biurowiec sąsiadujący z nowoczesnym multipleksem Silver Screen, działało powstałe w początku XX wieku kino Iluzjon (potem Oaza).

"Gazeta Łódzka", rok 1915.

Podobnie jak w przypadku kina przy ulicy Tuwima, również budynek Oazy zwieńczony był rzeźbą sowy. Ciekawostką związaną z tym kinem są ogłoszenia prasowe z 1913 roku, donoszące że śpiewane tu piosenki (w najstarszych kinach obok pokazów filmowych było miejsce także na występy kabaretowe) „…odznaczają się zacięciem pornograficznym”.

Lepszej reklamy nie można było wymyślić. Tłumy gwarantowane na każdym seansie!

źródła:

Joanna Podolska, Jakub Wiewiórski. Spacerownik. Łódź filmowa.

Maciej Kronenberg, Marta Wawrzyniak, Aleksandra Jonas. Przewodnik po Łodzi filmowej.

Barbara Kurowska [red]. Pocztówki z miasta Łodzi.

Fot. archiwalne ze stron:

http://refotografie.blogspot.com/
http://lodz.wyborcza.pl/
oraz ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi

źródło filmów: YouTube