Pozostałością po wojennych czasach w Łodzi są domy stojące przy ulicy Milionowej 41-49 i Łęczyckiej 2-6. Można w nich zauważyć elementy niemieckiej architektury.
W okresie okupacji niemieckiej, w kwartale ograniczonym ulicami: Milionowa, Łęczycka, Rawska, Przędzalniana (wówczas Wuppertallerstrasse, Kasselerstrasse, Krefelderstrasse i Mark-Meissen-Strasse) zakłady Zellgarn AG rozpoczęły budowę mieszkań dla swoich pracowników.
Pierwsza koncepcja zakładała wzniesienie od strony ulicy Milionowej szeregu dziewięciu, rytmicznie poprzesuwanych względem siebie drewnianych budynków jednorodzinnych, a w głębi kwartału - czterech wielorodzinnych, murowanych, ustawionych południkowo. Skrajne miały mieć trzy kondygnacje, wewnętrzne - dwie.
Przestrzeń pomiędzy nimi podzielono na ogródki dla mieszkańców. Łącznie miało powstać 69 mieszkań.
Budynki przy ulicy Milionowej.
Budynek przy ulicy Łęczyckiej - projekt elewacj frontowej.
Z planów architektonicznych zachowała się jedynie elewacja i fragment rzutu budynku z ulicy Łęczyckiej.
Budynki przy ulicy Łęczyckiej.
W wersji projektu, według której rozpoczęto ostatecznie realizację, północną i wschodnią pierzeję tworzył jeden, załamany pod kątem prostym, długi budynek wielorodzinny. Monotonię ponurej bryły łamały pojedyncze ryzality. Wejścia ozdobiły schody i balustrady. Wzdłuż chodników wykonano niewysokie, kamienne murki oporowe i skarpy.
Projekt osiedla przy ul. Milionowej i Łęczyckiej
(Wuppertallerstrasse, Kasselerstrasse)
Największą nowością były jednak balkony. Ozdobiły one południową elewację budynku stojącego przy ulicy Milionowej. Jest to jedyny taki przypadek w istniejących łódzkich budynkach pochodzących z II wojny.
Pomimo, że pierwsze plany osiedla powstały już w 1941 roku, jeszcze w połowie 1943 roku nie rozpoczęto prac budowlanych. Spowodowane to było między innymi tym, że nie można było wykupić terenu przeznaczonego pod inwestycję. Właściciele pięciu działek nie chcieli się wyprowadzić, a ponieważ podpisali volkslistę, nie można ich było do tego zmusić.
Charakter zabudowy jednoznacznie wskazuje, że Niemcy inwestycję w końcu jednak rozpoczęli, choć brak stosownych dokumentów uniemożliwia ustalenie, w jakim stanie były budynki w momencie zakończenia wojny.
Źródło:
Tomasz Bolanowski. Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta.
Przeczytaj jeszcze w baedekerze:
Fot. archiwalne pochodzą z pracy Tomasz Bolanowski. Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta.
Fot. współczesne Monika Czechowicz
BAEDEKER POLECA:
Tomasz Bolanowski. Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta.
Książka Tomasza Bolanowskiego Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta przedstawia mniej znaną kartę historii Łodzi w czasie okupacji. Łódź miała się stać prawdziwym niemieckim miastem. Autor przedstawia plany, zamierzenia urbanistyczne i architektoniczne Niemców. Już w styczniu 1940 r. okupant prawie czterokrotnie powiększył administracyjne granice miasta, a w ciągu roku gotowy był Plan Gospodarczy Łodzi sporządzony przez prof. Walthera Bangerta z biura Alberta Speera. W październiku 1941 r. rozkazem Adolfa Hitlera Łódź została objęta ustawą o Neugestaltung deutscher Städte. Były to dokumenty umożliwiające jej kompleksową przebudowę. Tomasz Bolanowski w ciekawy sposób odkrywa przed Czytelnikiem kolejne etapy planowanych prac, np. nowy układ komunikacyjny i projekty wyburzenia obiektów przemysłowych w centrum. Książka pozwoli łodzianom dostrzec historyczne oblicze ich miasta, m.in. ślady po rozpoczętej przebudowie Śródmieścia, intrygujące swoją odmiennością zespoły poniemieckich budynków przy ulicach Kalinowej, Ziołowej i na Stokach. W Łodzi można znaleźć przykłady niemal każdego rodzaju zabudowy mieszkaniowej stosowanej przez faszystów w okresie II wojny światowej. Publikacja zainteresuje nie tylko historyków, ale także miłośników Łodzi i jej architektury.
Publikację wzbogacą unikatowe ilustracje, plany i projekty architektoniczne.
KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy Michał Koliński
-01.jpeg)
