Wybuch I wojny światowej jest wyraźną cezurą w rozwoju gospodarczym ziem polskich. Zapoczątkował on postępujący spadek znaczenia środowisk kapitalistycznych u progu II Rzeczypospolitej, a więc w okresie odbudowy i uruchamiania przedsiębiorstw przemysłowych, w większości nieczynnych w latach 1915-1918.
"Ilustrowana Republika", rok 1926.
Firma Karola Scheiblera, podobnie jak przedsiębiorstwo Ludwika Grohmana, poniosła ogromne straty z powodu grabieżczej polityki okupanta niemieckiego prowadzonej w okresie I wojny światowej. Oszacowano je na 5, 1 mln franków w złocie, później pomniejszono tę kwotę do 4,9 mln.
"Głos Kupiectwa", rok 1927.
"Głos Polski", rok 1928.
W 1929 roku po podpisaniu planu Younga, roszczenia wysuwane z tego tytułu przez firmy przemysłowe z obszaru byłej niemieckiej strefy okupacyjnej Królestwa Polskiego przejął skarb państwa polskiego, co było formą rozliczenia za włączenie ziem byłego zaboru pruskiego w granice II Rzeczypospolitej.
"Głos Kupiectwa", rok 1935.
Mimo przyjętych zobowiązań władze państwa polskiego nie podjęły żadnych działań idących w kierunku zwrotu tych należności, motywując to ograniczonymi możliwościami finansowymi. Po części był to również wyraz antykapitalistycznej polityki uprawianej przez władze sanacyjne, zdominowane przez zwolenników politycznej opcji socjalistycznej i radykalnej.
"Najer Fołksbłat", 1936.
Wspomniane firmy utraciły też swoje należności za towary w Rosji, środki znajdujące się w bankach rosyjskich. Bezwartościowe stały się rosyjskie papiery wartościowe. Ogólne straty poniesione przez obie firmy przekraczały 10 milionów dolarów amerykańskich.
"Głos Poranny", rok 1936.
Po zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy zamkniętych i zdewastowanych zakładów. Doszło wówczas do połączenia fabryk Scheiblera i Grohmana.
"Głos Poranny", rok 1938.
Obydwa zakłady utworzyły w 1919 roku wspólną administrację, a 18 listopada 1921 roku dokonano ich fuzji, powołując do życia Zjednoczone Zakłady Przemysłowe K. Scheibler i L. Grohman. W ten sposób powstało jedno z największych przedsiębiorstw bawełnianych w skali europejskiej.
źródło:
Peter Christoph von Scheibler. Scheiblerowie w drodze do ziemi obiecanej.
Przeczytaj w baedekerze:
Fot. archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
"Nowiny", rok 1924.
Fot. współczesne Monika Czechowicz
