"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1911.
Nowe towarzystwo muzyczne miało nie tylko upamiętnić setną rocznicę urodzin Chopina, lecz przede wszystkim wypełnić lukę, która powstała w życiu kulturalnym Łodzi po zakończeniu działalności Łódzkiego Towarzystwa Muzycznego.
Przeczytaj
w baedekerze:
Miało
ono, podobnie jak Towarzystwo Muzyczne, uprawiać muzykę poważną i
urządzać koncerty, wykonywać oratoria, kantaty i utwory
symfoniczne. Miało być instytucją wyłącznie polską –
wykluczającą łódzkich Niemców i Żydów – dążącą do takiej
działalności artystycznej, jaką prowadziło Warszawskie
Towarzystwo Muzyczne. Inauguracyjne, walne zebranie Towarzystwa, na
którym wybrano pierwszy zarząd, odbyło się 9 września 1910 roku,
przy ulicy Nowo-Spacerowej 49.
"Rozwój", rok 1910.
"Rozwój", rok 1910.
Już na początku swego istnienia towarzystwo to zaplanowało: otwarcie szkoły muzycznej, zorganizowanie różnych sekcji (jak na przykład sekcji miłośników muzyki kościelnej), drukowanie rozmaitych prac muzycznych, potrzebnych do umuzykalnienia ogółu, urządzanie konkursów kompozytorskich, wykonawczych itp. Dysponowało ono wówczas 70-osobowym chórem i zorganizowało amatorską orkiestrę symfoniczną, do której już od września 1910 roku należało około 40 osób, reprezentującą najlepsze siły amatorskie ówczesnej Łodzi. Pierwsza próba orkiestry odbyła się odbyła się 27 września 1910 roku w lokalu Towarzystwa przy ulicy Widzewskiej 73 (dzisiaj ul. Kilińskiego).
"Rozwój", rok 1910.
W
początkach swego istnienia Towarzystwo Chopina zmieniało często
swoją siedzibę. Początkowo kancelaria mieściła się w szkole
Józefa Radwańskiego przy ul. Cegielnianej 11. Od września 1910
roku próby chóru i orkiestry odbywały się w wynajętym lokalu
przy ulicy Widzewskiej 73 (prawa oficyna), a od września 1911 roku
wynajęto lokal w nowo zbudowanym domu szkoły handlowej przy ulicy
Zielonej 15.
Budynek dawnej szkoły handlowej przy ulicy Zielonej 15.
"Rozwój", rok 1911.
W
1910 roku istniały w Łodzi cztery polskie towarzystwa
instrumentalno-śpiewacze: „Lutnia”, „Lira”, „Harmonia” i
Towarzystwo Chopina.
Istniejące
do niedawna Towarzystwo Śpiewacze „Arfa” zostało – z końcem
sezonu 1909/1910 zlikwidowane, a część jego członków przeszła z
Tadeuszem Joteyką do Towarzystwa Chopina, do którego w niedługim
czasie doszli też członkowie zlikwidowanej „Harmonii”.
Łódzki Chór Rzemieślniczy "Lira", rok 1906.
Przeczytaj w baedekerze:
oraz:
Tadeusz Joteyko (1872-1932)
- polski kompozytor, dyrygent chórów, pedagog.
Portret Tadeusza Joteyki autorstwa Józefa Grodzickiego, 1898.
(źródło: pl.wikipedia.org)
"Rozwój", rok 1911.
"Rozwój", rok 1913.
"Rozwój", rok 1911.
W ciągu pierwszego sezonu koncertowego 1910/1911 Towarzystwo urządziło 9 wieczorków muzycznych, na których wystąpiły zespoły wokalne, instrumentalne oraz chór.
"Rozwój", rok 1911.
.png)
Po
rocznej działalności na stanowisku dyrektora, Joteyko –
zniechęcony i rozczarowany – złożył rezygnację. Przyczyny tego
kroku wyjaśnia częściowo artykuł, który muzyk ten opublikował w
„Rozwoju” we wrześniu 1911 roku. Skarżył się na małe
poparcie nowej instytucji ze strony polskiego społeczeństwa i brak
„właściwych dążeń” w samym Towarzystwie. Twierdził, że
„Towarzystwo oparte na dwóch muzykalnych czynnikach – orkiestrze
symfonicznej i szkole muzycznej – miałoby prawdziwą rację bytu i
doszłoby do celów prawdziwych, do podniesienia kultury muzycznej w
Łodzi. ("Rozwój", 14 września 1911).
"Rozwój", rok 1911.
Alfons Brandt (1868-1925)
- największy piotrkowski skrzypek, koncertujący solista-wirtuoz, absolwent Instytutu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego w Moskwie.
W 1895 roku osiadł na stałe w Piotrkowie Trybunalskim. Przez wiele lat jako pierwszy skrzypek kierował piotrkowskim kwartetem smyczkowym. Od 1909 roku dyrektor muzyczny Towarzystwa Śpiewaczego "Lira".
"Rozwój", rok 1911.
"Rozwój", rok 1910.
Próby odbywały się: dla orkiestry – we wtorki i piątki, dla chóru męskiego – w poniedziałki i czwartki, dla chóru żeńskiego i mieszanego – w poniedziałki i co drugi worek, dla małych zespołów wokalnych – w środy.
"Rozwój", rok 1911.
"Rozwój", rok 1911.
"Rozwój", rok 1911.
Program II koncertu (28 stycznia 1912 roku) zawierał łatwiejsze utwory: Fryderyk Chopin - Polonez A-dur w układzie A. Głazunowa, F. Flotow – Uwertura do opery Stradella, Stanisław Moniuszko – Uwertura do opery Halka i E. Waldteufel – Walc.
"Rozwój", rok 1911.
Rozwój
polskich towarzystw muzycznych w Łodzi był w tych latach
niezadowalający. Spowodowała to zbyt wielka ich mnogość, a co
najważniejsze, żadne z nich nie było w stanie oprzeć swojego
budżetu na racjonalnej podstawie. Toteż na skutek ciągłych
niedoborów w kasie, uciekano się do imprez i sposobów nie mających
nic wspólnego z celem i charakterem tych instytucji. Chcąc,
chociażby częściowo zaradzić złu, dwa towarzystwa - „Lutnia”
i Towarzystwo Chopina – odbyły 11 maja 1912 roku wspólne
zebranie, w celu połączenia się, jednak dyskusje na ten temat do
niczego nie doprowadziły i towarzystwa te nadal pracowały
oddzielnie.
Od
stycznia 1913 roku Towarzystwo Chopina zmieniło swoją siedzibę,
przenosząc się do wynajętego od „Lutni” lokalu przy ulicy
Piotrkowskiej 108. Otwarto również szkołę muzyczną.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1913.
"Rozwój", rok 1913.
Piotrkowska 108.
"Rozwój", rok 1913.
"Rozwój", rok 1913.
Informator Handlowo-Przemysłowy, rok 1914.
"Rozwój", rok 1913.
Oprócz tego postarano się także o dodatkowe pomieszczenia dla szkoły muzycznej przy ulicy Mikołajewskiej 83 (dzisiaj ul. Sienkiewicza).
"Rozwój", rok 1913.
W tym czasie urządzono trzy wieczory
muzyczne, dwa wieczory rauty-koncerty, jeden koncert popołudniowy,
jeden koncert benefisowy dla dyrektora Alfonsa Brandta, jeden wieczór
muzyczny w sali Stowarzyszenia Handlowców Chrześcijan.
"Rozwój", rok 1913.
"Rozwój", rok 1913.
"Rozwój", rok 1914.
W
pierwszym roku I wojny światowej towarzystwo znajdujące się w
pełni rozkwitu musiało przerwać swoją działalność. Dopiero po
roku wznowiły zajęcia: sekcja chóralna, której dyrygentem był
Karol Fotygo (senior) i szkoła muzyczna, której dyrektorem został
pianista Edward Smidowicz.
Natomiast
orkiestra symfoniczna uległa całkowitemu rozpadowi, gdyż część
instrumentalistów wyjechała poza Łódź, a część wstąpiła do
Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej.
"Nasz dodatek ilustrowany", rok 1926.
Również
sekcja dramatyczna towarzystwa zawiesiła swoją działalność.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1916.
Chór Towarzystwa Chopina wystąpił w czasie wojny z koncertem dopiero 26 marca 1916 roku, pod dyrekcją Karola Fotygi. W koncercie wzięli udział: pianista Edward Smidowicz, skrzypek Alfons Brandt i zespół Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Alfonsa Brandta, B. Szulca i R. Brӓutigama.
Budynek dawnej szkoły handlowej przy ulicy Zielonej 15.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1917.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1917.
"Nowy Kurier Łódzki", rok 1917.
Już
20 września 1917 roku postanowiono wznowić klasę dramatyczną pod
kierownictwem dyrektora Teatru Polskiego w Łodzi Stanisława
Stanisławskiego i Franciszka Frączkowskiego.
"Gazeta Łódzka", rok 1918.
"Gazeta Łódzka", rok 1918.
Po I wojnie światowej siedziba towarzystwa mieściła się przy Piotrkowskiej 92.
Piotrkowska 92
Informator m. Łodzi, rok 1919.
Źródło:Alfons Pellowski. Kultura muzyczna Łodzi do roku 1918.
Fot, archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi oraz strony pl.wikipedia.org
Fot. współczesne Monika Czechowicz
Przeczytaj w baedekerze:
