Rada Miejska w Łodzi i... "bony Geyera"

Początki lat sześćdziesiątych XIX stulecia nie zapowiadały wysokiej koniunktury. W Rosji szerzyły się rozruchy chłopskie, w wyniku czego coraz mniej kupców rosyjskich przybywało do Łodzi. Również niepewna była sytuacja w Królestwie. Okres ten obfitował w różnego rodzaju manifestacje i wystąpienia antycarskie. W tych warunkach doszło do powstania rad Miejskich, które powołane zostały ukazem carskim w 1861 roku w całym Królestwie Polskim.

Franciszek Traeger

  

Pierwszym przewodniczącym rady Miejskiej w Łodzi został z urzędu prezydent Franciszek Traeger, a wśród jej członków znajdujemy m.in. przemysłowców: Ludwika Geyera i Ludwika Grohmana oraz żydowskiego kupca Hermana Konstadta. Rada Miejska zarządzała majątkami ziemskimi, sprawowała nadzór nad instytucjami publicznymi i miała prawo mianowania urzędników. Ponieważ wszystkie uchwały musiały być zatwierdzone przez wyższe władze, działalność jej była mocno ograniczona.
Jednym z pierwszych problemów, z jakimi musiała się borykać Rada Miejska w Łodzi były stosowane w mieście bony zastępujące monety o drobnej wartości. W latach 1860-1865 polityka emisji bonów była powszechnie praktykowana w całym Królestwie Polskim.

Ludwik Geyer

Pierwszym przemysłowcem łódzkim, który wprowadził bony do obiegu, był Ludwik Geyer. Występowały one w odcinkach po półtora, dwie i pół, trzy, pięć, dziesięć, piętnaście, trzydzieści i pięćdziesiąt kopiejek. W rzeczywistości bony zaczęły służyć jako pożyczki bez pokrycia, kiedy ich wartość nabywcza zaczęła daleko odbiegać od nominału. Często fałszowane, stały się dla przemysłowców dodatkowym zyskiem, ponieważ mogli zatrzymać sobie gotówkę potrzebną do zabezpieczenia się przed narastającym kryzysem surowcowym. Plaga bonów stała się tak powszechna, że wypuszczał je kto chciał, bez ograniczeń, aż prezydent Traeger w jednym ze swoich raportów zmuszony był napisać: "wydawanie marek nie można już uważać za chwilowe zaradzenie potrzebie lub środek pomocniczy niedostatkiem wywołany".

bon Geyera

Ostateczną walkę bonom wydano dopiero w 1864 roku po sprowadzeniu do Łodzi drobnych monet. Wycofywanie bonów z obiegu szło jednak bardzo opornie, o czym świadczy wyrok sądowy nakazujący wykup bonów geyerowskich wydany w 1875 roku, już po śmierci Ludwika Geyera.

źródło:
Leszek Budziarek, Leszek Skrzydło, Marek Szukalak. Łódź nasze miasto.