baedeker łódzki: 07/21/17

piątek, 21 lipca 2017

Willa Wilhelma Teschemachera w Łodzi.

Willa została wybudowana dla właściciela fabryki pruneli założonej w 1889 roku - Wilhelma Teschemachera. Powstawała przypuszczalnie w dwóch fazach, początkowo jako prostokątny obiekt od strony południowej, następnie rozbudowana od ogrodu.

"Czas", kalendarz informacyjno-adresowy, rok 1901.

W 1912 roku była własnością Antoniego Kuka, w 1922 roku przeszła w ręce spółki Nahuma (Nauma) Eitingona (Włókiennicza Spółka Akcyjna N. Eitingon i S-ka) i pozostawała jej własnością do 1939 roku.

Kalendarz informator, rok 1923.

W 1919 roku Etingon zakupił sąsiadującą z willą fabrykę wzniesioną w roku 1885 dla Towarzystwa Akcyjnego Winkler, Gaertner i Borman. Eitingon przeprowadził kapitalny remont fabryki włącznie z wymianą parku maszynowego. Produkował w niej wyroby pończosznicze, trykotaże oraz rękawiczki.

W 1938 roku Eitingonowie wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych, pozostawiając dom bez gospodarza. Po wojnie willa stała się własnością państwa. Kolejni lokatorzy to schronisko młodzieżowe i zakładowe przedszkole zakładów „Zenit”.

W tym czasie budynek stopniowo niszczał, a w latach 80. groziła mu rozbiórka. Jednak dzięki staraniom PTTK i przeprowadzonym zabiegom remontowym, w 1984 roku willa stała się siedzibą oddziału Towarzystwa. Odrestaurowana - do dziś jest godna odwiedzania.

Willę zbudowano w stylu neorenesansowym. Nawiązuje swoją bryłą do rzymskiego Palazzo Farense. Znajduje się w centrum miasta, na terenie o gęstej zabudowie. Położona w południowo-wschodnim narożu obszernej prostokątnej działki, u zbiegu ulic Sienkiewicza i Wigury (historycznie znajdowała się na rogu ulicy Dzikiej i Pustej). Od zachodu znajduje się dziedziniec odgrodzony od ulicy murowanym parkanem z bramą, od strony północnej jest ogród.

Od strony południowo-zachodniej znajdują się zabudowania gospodarcze.

Budynek posiada elewacje tynkowane i malowane, zdobione płaskimi pasowymi boniami. Kondygnacje oddzielone są gzymsem kordonowym, górą poprowadzony gzyms wieńczący.

Okna są prostokątne, ujęte na parterze płaskimi opaskami, na piętrze od południa i wschodu aediukulami, we fryzie wieńczącym małe okienka strychowe.

Od zachodu znajduje się wejście główne poprzedzone schodkami i osłonięte żelaznym przeszklonym daszkiem.

Od północy na osi dołem znajduje się zaokrąglony ryzalit ze schodami wiodącymi do kondygnacji piwnicznej.

Nad schodami taras wgłębiony w bryłę budynku, ujęty bocznymi ryzalitami piętra. We wschodnim skrzydle przeszklona ściana poprzedzona schodami do ogrodu.

Wnętrza willi zostały przekształcone na początku XX wieku. W 1945 roku została przejęta przez państwo, i jak już wspominałam mieściła przedszkole i żłobek zakładów „Zenit”, dawnej fabryki Towarzystwa Akcyjnego Winkler, Gaertner i Borman, późniejszej firmy Nahuma Eitingona.

Kalendarz informator, rok 1923.

"Zenit" przy ulicy Sienkiewicza. Widok z tarasu willi Wilhelma Teschemachera.

W 1984 roku willa została przekazana Zarządowi Wojewódzkiemu PTTK i poddana renowacji, ponownie restaurowana w latach 2004-2009.

W przedsionku marmurowa posadzka i boazerie. W centrum dwukondygnacyjny hol z drewnianymi dwubiegowymi schodami i galerią na piętrze.

W zwieńczeniu dekoracyjny sztukatorski okrągły plafon.

Na dole można podziwiać piękne drewniane boazerie i marmurowy kominek, a nad nim zwierciadło w hebanowej ramie intarsjowane i inkrustowane kością słoniową i kamieniami półszlachetnymi z motywami renesansowymi.

Przeszklone szkłem kryształowym przesuwane drzwi do północnego salonu. Kolejne drzwi wiodą do oranżerii o przeszklonej północnej ścianie.

W ścianie wschodniej znajduje się kamienna studzienka o dekoracji neorenesansowej, nad nią unikatowa mozaika przypisywana weneckiej pracowni Antoniego Salvatiego.

Jedna z sal nosi imię dr inż.. Adama Chyżewskiego - nauczyciela akademickiego, wykładowcy Politechniki Łódzkiej, działacza Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Zmarł 31 sierpnia 2011 roku w łódzkim szpitalu w wyniku urazu doznanego 29 sierpnia 2011 roku podczas niespodziewanego wypadku w Tatrach podczas schodzenia z Owczej Przełęczy.

Część mieszkalna znajdowała się na piętrze. Wiedzie nas tam klatka schodowa, kolejne dzieło rzemiosła artystycznego.

Na półpiętrze piękne, duże okno zamknięte arkadowo i wypełnione witrażem.

"Łódź w Ilustracji", dodatek niedzielny "Kuriera Łódzkiego", rok 1935.

W kamienicy znajduje się siedziba Zarządu Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Centrum Fotografii Krajoznawczej, zaś w części piwnicznej i w ogrodzie restauracja „Soplicowo”.