11 marca (wtorek) 2014 roku o godz. 19.00
zapraszamy na kolejne spotkanie w ramach cyklu Mała Literacka - spotkania
wielkiego formatu, który odbywa się w Teatrze Nowym im. Kazimierza Dejmka w Łodzi.
Tym razem we współpracy z Gazetą Teatralną „Didaskalia” organizujemy panel
dyskusyjny „Tłumacz
w teatrze” dotyczący przekładów sztuk teatralnych. Rozmowę o translacji w
teatrze z udziałem Karoliny Bikont, Moniki Muskały i Agnieszki Lubomiry
Piotrowskiej poprowadzą Małgorzata Sugiera i Piotr Olkusz. Mała Sala (ul.
Zachodnia 93). Wstęp wolny. Wydarzenia na FB.
Zachęcam również do zapoznania się ze
wszystkimi wydarzeniami Małej Literackiej, które znajdziecie tutaj.
Choć od wieków przekładem sztuk teatralnych
zajmowali się praktycy – aktorzy, reżyserzy czy dyrektorzy teatrów, pragnący
włączyć do swojego repertuaru najbardziej interesujące teksty klasyczne i
dramaturgiczne nowości ze świata, w powszechnym wyobrażeniu dominuje obraz
tłumacza pracującego w zaciszu swojej biblioteki, w oderwaniu od zmiennych
scenicznych mód i partykularnych gustów, dążącego do uniwersalizmu i
obiektywizmu, nierzadko piszącego do szuflady. Tymczasem wielu spośród
najwybitniejszych polskich tłumaczy dramatu tworzy przekłady z myślą o
konkretnych reżyserach i realizacjach, często będąc częścią stałych tandemów
inscenizatorskich. Tłumacze aktywnie uczestniczą w procesie powstawania
przedstawienia: asystują reżyserowi podczas prób jako konsultanci, dramaturdzy,
adaptatorzy, piszą teksty i redagują programy edukacyjne towarzyszące
premierom; organizują też spotkania i festiwale, bywają kuratorami i
networkerami inicjującymi transfer międzykulturowy. Są jedną z najbardziej
aktywnych, a równocześnie jedną z najbardziej niedocenianych grup w polskim
teatrze.
Rzadko stawia się pytania o to, jak
wygląda współpraca tłumacza z teatrem, jakiego rodzaju czynniki wpływają na
ostateczny kształt słyszanego ze sceny tekstu, z jakiego rodzaju trudnościami
muszą się mierzyć autorzy przekładów. Jak zachować równowagę pomiędzy wizją
dramatopisarza a reżysera? Na jakie odstępstwa od litery oryginału można sobie
pozwolić? W jakim stopniu wolno tekst uwspółcześnić czy uprościć? Gdzie
przebiega granica między tłumaczeniem a adaptacją lub przepisaniem? Czy przekładom
„skrojonym na miarę” nie grozi bycie przekładami „jednorazowego użytku”?
Wreszcie – jakie specyficzne problemy lingwistyczne czy kulturowe pojawiają się
w tekstach, z którymi pracują zaproszeni przez nas tłumacze?
Małgorzata
Sugiera
– profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego i kierownik Katedry
Performatyki UJ. Jej zainteresowania naukowe obejmują historię i poetykę
europejskiego dramatu XX wieku oraz problematykę gender i queer.
Opublikowała dziesięć monografii, ostatnio Upiory i inne powroty. Pamięć –
historia – dramat (2005), Inny Szekspir. Nowe lektury europejskiego kanonu (2009)
oraz W pułapce przeciwieństw. Ideologie tożsamości (2012, z Mateuszem
Borowskim). Wspólnie z Mateuszem Borowskim zajmuje się tłumaczeniem
tekstów naukowych i sztuk teatralnych. W serii „Dramat współczesny” ukazały się
do ich tłumaczenia tekstów dla teatru następujących autorów: Lukas Bärfuss,
Sybille Berg, Bertolt Brecht, Dirk Dobbrow, Laurent Gaudé, Elfriede Jelinek,
Fritz Kater, Händl Klaus, Heiner Müller, Falk Richter, Roland Schimmelpfennig,
Werner Schwab, Tim Stafel, Chantal Thomas.
Karolina
Bikont
– tłumaczka sztuk teatralnych z języka niemieckiego (m.in. Petera Turriniego,
Dei Loher, Sibylle Berg, Rolanda Schimmelpfenniga, Mariusa von Mayenburga,
Elfriede Jelinek, Einara Schleefa, Igora Bauersimy, Falka Richtera, Ödöna von
Horvátha, Arthura Schnitzlera) oraz z języka polskiego na niemiecki (Ingmara
Villqista, Dagny Ślepowrońskiej, Marka Koterskiego oraz Michała Walczaka).
Często tłumaczy na potrzeby konkretnej realizacji teatralnej (współpracuje np.
z Mają Kleczewską podczas jej realizacji dramatów Elfriede Jelinek). Tłumaczka
i redaktorka w Agencji Dramatu i Teatru „ADiT”.
Agnieszka
Lubomira Piotrowska
– tłumaczka tekstów literackich z języka rosyjskiego (m. in. powieści Władimira
Sorokina, Wiktora Jerofiejewa) – w tym licznych sztuk teatralnych klasycznych
(Antona Czechowa, Mikołaja Gogola, Michaiła Sałtykowa-Szczedrina, Aleksandra
Puszkina) i współczesnych (Iwana Wyrypajewa, Jewgienija Griszkowca, Wasilija
Sigariewa, braci Presniakow, Pawła Priażko). Często tłumaczy dramaty na
potrzeby konkretnej realizacji teatralnej. Współtwórczyni i dyrektorka
artystyczna Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Demoludy w Olsztynie (w
latach 2006-2008), kuratorka „części wschodniej” Konfrontacji Teatralnych w
Lublinie oraz festiwalu „ДА! ДА! ДА! Współczesny teatr, dramat i performans z
Rosji” w Warszawie. Jurorka w konkursach dramaturgicznych
w Jekaterynburgu, Mińsku i Permie; członkini jury na Międzynarodowym
Festiwalu Teatralnym Kolyada Plays w Jekaterynburgu oraz na
Międzynarodowym Festiwalu Teatru i Filmu TEXTURE w Permie. Laureatka Nagrody
Stowarzyszenia Autorów ZAIKS „za wybitne osiągnięcia w dziedzinie przekładu literatury
rosyjskiej na język polski”.
Monika
Muskała
– autorka sztuk teatralnych (Podróż do Buenos Aires. Work in Regress - 2001 i Daily
Soup 2007, z siostrą Gabrielą Muskałą) i tłumaczka dramaturgii
niemieckojęzycznej (m. in. Wernera Schwaba, Heinera Müllera, Thomasa Bernharda,
Ödöna von Horvátha, Friedricha Schillera). Współpracuje z reżyserami
teatralnymi jako tłumaczka i dramaturżka (Lulu w reż. Michała Borczucha, Kazimierz
i Karolina w reż. Jana Klaty).
Piotr
Olkusz
– adiunkt w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego, redaktor działu
zagranicznego miesięcznika „Dialog”. Tłumacz artykułów naukowych oraz sztuk
teatralnych z języka francuskiego (m.in. Joela Pommerata, Rémi de Vosa, Patrice
Pavisa, Davida Lescota oraz Matéi Visnieca, Maurice'a Maeterlincka).
Współorganizator wydarzenia:
 |
Agnieszka Cytacka
Public Relations Dział Marketingu Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi ul. Zachodnia 93, 90-402 Łódź t: 42 636 08 47 514 600 158 www.nowy.pl | Facebook Teatru Nowego |
11 marca (wtorek) 2014 roku o godz. 19.00
Mała Sala (ul. Zachodnia 93). Wstęp wolny. Wydarzenia na FB
