To kolejna realizacja z cyklu "Twarze literatury. Łódzka Galeria Graffiti" przygotowana przez Dom Literatury w Łodzi.
Mural z portretem
Joanny Kulmowej, według projektu Katarzyny Kasprzyk, został
namalowany przez Katarzynę Zarembę i Macieja Kasprzyka. To
nieprzypadkowa lokalizacja, bo pierwsze miejsce zamieszkania poetki,
budynek przy ul. Sienkiewicza 63, znajduje się w pobliżu.
Joanna Kulmowa (Joanna Maria Kulma) z domu Cichocka,
urodzona w Łodzi 25 marca 1928 roku, zmarła w Warszawie 17 czerwca 2018 roku
- poetka, prozaiczka, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży, reżyserka, współzałożycielka Warszawskiej Opery Kameralnej.
(źródło fotografii: Wirtualne Muzeum Joanny Kulmowej przy Uniwersytecie Szczecińskim)
Studiowała początkowo historię na Uniwersytecie Łódzkim. Ukończyła następnie studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi oraz reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W warszawskich teatrach
była asystentką reżysera (często Jana Kulmy). W 1955 objęła stanowisko redaktora działu teatralnego
w wydawnictwie Nasza Księgarnia.
Jako reżyserka teatralna zadebiutowała
w Teatrze Ziemi Łódzkiej, a następnie pracowała w
teatrach Poznania i Koszalina. W Teatrze Wybrzeże objęła funkcję kierownika literackiego. Wraz
m.in. ze Stefanem Sutkowskim na początku lat 60. współtworzyła Scenę Kameralną Filharmonii Narodowej, z którą współpracowała przez kilkanaście lat.
Pod koniec lat 70. podjęła współpracę
ze środowiskami opozycyjnymi, publikowała wiersze w drugoobiegowym
„Zapisie”
i „Pulsie”. Po wprowadzeniu stanu wojennego zamieszczała swoje utwory w czasopismach podziemnych, wydała też dwie pozycje poetyckie, popularne w
drugim obiegu. Wspólnie z mężem organizowała i uczestniczyła w wydarzeniach,
mieszczących się w ramach Tygodni Kultury Chrześcijańskiej. Małżonkowie założyli chór i
teatr dziecięcy przy parafii w Poczerninie.
Jako poetka debiutowała w 1952 roku, ogłosiła kilka tomów wierszy,
m.in. "Fatum na zakręcie" (1957), "Boże
umieranie" (1962), "Cykuta i Jonasz, czyli nasza
epoka" (1967), "Trefnisiem będąc" (1978), "Wiersze
wybrane" (1988). Jej wiersze są zmienne w nastroju, oprócz
liryzmu i refleksji zawierają elementy dowcipu i groteski, chętnie
odwołują się do świata wyobraźni i humoru. Joanna Kulmowa jest
także autorką utworów scenicznych, librett operowych, cyklu
psalmów responsoryjnych, słuchowisk radiowych. Znaczącą część
jej twórczości stanowią utwory adresowane do młodych odbiorców.
(źródło fotografii: Księgarnia znak.com.pl)
Wydała tomiki wierszy dla dzieci, m.in. "Śpiew
lasu" (1967), "Wiersze dla
Kai" (1970), "Zasypianki" (1972), "Krześlaki z
rozwianą grzywą" (1978), "Niebo nad
miastem" (1986), "Zagubione światełko" (1990).
(źródło fotografii: Księgarnia Świat Książki)
Kierowana do dzieci poezja poetki odznacza się połączeniem humoru
i głębokiego liryzmu. Autorka chętnie stosuje eksperymenty słowne,
odwołuje się do świata dziecięcych przeżyć i wyobraźni.
Zachowując własny, charakterystyczny styl nadaje wierszom postać
refleksyjnej i lirycznej zadumy nad światem.
Jako prozaiczka opublikowała m.in. pełne poetyckiej fantazji,
metaforyczne powieści "Wio, Leokadio" (1965), Stacja „Nigdy w Życiu” (1967),
w których dzieliła się z czytelnikami refleksjami nad podstawowymi
treściami ludzkiej egzystencji oraz kształtem współczesnego
świata. W 1984 roku wydała tom "Serce jak złoty gołąb", stanowiący próbę stworzenia nowego typu
baśni metaforycznej dla dzieci.
W latach 1996–1998 Joanna Kulmowa pełniła m.in. funkcję prezesa stołecznego
oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 2014–2017 była członkinią
jury Nagrody Literackiej miasta stołecznego Warszawy.
Fot. współczesne Monika Czechowicz
Fot. archiwalna autorki nadesłana dla baedekera przez Wirtualne Muzeum Joanny i Jana Kulmów przy Uniwersytecie Szczecińskim.
- oraz stron:
źródła:
