baedeker łódzki: Mural upamiętniający Joannę Kulmową.

czwartek, 7 listopada 2024

Mural upamiętniający Joannę Kulmową.

Na ścianie Szkoły Podstawowej Nr 173, w parku im. Sienkiewicza powstał mural z portretem pisarki, poetki i autorki sztuk teatralnych, a z pochodzenia łodzianki - Joanny Kulmowej.
To kolejna realizacja z cyklu "Twarze literatury. Łódzka Galeria Graffiti" przygotowana przez Dom Literatury w Łodzi.

Mural z portretem Joanny Kulmowej, według projektu Katarzyny Kasprzyk, został namalowany przez Katarzynę Zarembę i Macieja Kasprzyka. To nieprzypadkowa lokalizacja, bo pierwsze miejsce zamieszkania poetki, budynek przy ul. Sienkiewicza 63, znajduje się w pobliżu.

Joanna Kulmowa (Joanna Maria Kulma) z domu Cichocka,

urodzona w Łodzi 25 marca 1928 roku, zmarła w Warszawie 17 czerwca 2018 roku

- poetka, prozaiczka, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży, reżyserka, współzałożycielka Warszawskiej Opery Kameralnej.

(źródło fotografii: Wirtualne Muzeum Joanny Kulmowej przy Uniwersytecie Szczecińskim)

Studiowała początkowo historię na Uniwersytecie Łódzkim. Ukończyła następnie studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi oraz reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W warszawskich teatrach była asystentką reżysera (często Jana Kulmy). W 1955 objęła stanowisko redaktora działu teatralnego w wydawnictwie Nasza Księgarnia.

Jako reżyserka teatralna zadebiutowała w Teatrze Ziemi Łódzkiej, a następnie pracowała w teatrach Poznania i Koszalina. W Teatrze Wybrzeże objęła funkcję kierownika literackiego. Wraz m.in. ze Stefanem Sutkowskim na początku lat 60. współtworzyła Scenę Kameralną Filharmonii Narodowej, z którą współpracowała przez kilkanaście lat.

Pod koniec lat 70. podjęła współpracę ze środowiskami opozycyjnymi, publikowała wiersze w drugoobiegowym „Zapisie” i „Pulsie”. Po wprowadzeniu stanu wojennego zamieszczała swoje utwory w czasopismach podziemnych, wydała też dwie pozycje poetyckie, popularne w drugim obiegu. Wspólnie z mężem organizowała i uczestniczyła w wydarzeniach, mieszczących się w ramach Tygodni Kultury Chrześcijańskiej. Małżonkowie założyli chór i teatr dziecięcy przy parafii w Poczerninie.

Jako poetka debiutowała w 1952 roku, ogłosiła kilka tomów wierszy, m.in. "Fatum na zakręcie" (1957), "Boże umieranie" (1962), "Cykuta i Jonasz, czyli nasza epoka" (1967), "Trefnisiem będąc" (1978), "Wiersze wybrane" (1988). Jej wiersze są zmienne w nastroju, oprócz liryzmu i refleksji zawierają elementy dowcipu i groteski, chętnie odwołują się do świata wyobraźni i humoru. Joanna Kulmowa jest także autorką utworów scenicznych, librett operowych, cyklu psalmów responsoryjnych, słuchowisk radiowych. Znaczącą część jej twórczości stanowią utwory adresowane do młodych odbiorców.

(źródło fotografii: Księgarnia znak.com.pl)

Wydała tomiki wierszy dla dzieci, m.in. "Śpiew lasu" (1967), "Wiersze dla Kai" (1970), "Zasypianki" (1972), "Krześlaki z rozwianą grzywą" (1978), "Niebo nad miastem" (1986), "Zagubione światełko" (1990).

(źródło fotografii: Księgarnia Świat Książki)

Kierowana do dzieci poezja poetki odznacza się połączeniem humoru i głębokiego liryzmu. Autorka chętnie stosuje eksperymenty słowne, odwołuje się do świata dziecięcych przeżyć i wyobraźni. Zachowując własny, charakterystyczny styl nadaje wierszom postać refleksyjnej i lirycznej zadumy nad światem.

Jako prozaiczka opublikowała m.in. pełne poetyckiej fantazji, metaforyczne powieści "Wio, Leokadio" (1965), Stacja „Nigdy w Życiu” (1967), w których dzieliła się z czytelnikami refleksjami nad podstawowymi treściami ludzkiej egzystencji oraz kształtem współczesnego świata. W 1984 roku wydała tom "Serce jak złoty gołąb", stanowiący próbę stworzenia nowego typu baśni metaforycznej dla dzieci.

W latach 1996–1998 Joanna Kulmowa pełniła m.in. funkcję prezesa stołecznego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 2014–2017 była członkinią jury Nagrody Literackiej miasta stołecznego Warszawy.