Budynek
dawnych Polskich Zakładów Siemensa, ulica Starorudzka 14/16.
Fabryczny,
ceglany budynek z kominem (dobrze widoczny od ulicy Aleksandra),
Obiekt
powstał około 1924 roku i pierwotnie znajdowały się w nim Polskie Zakłady
Siemensa.
"Rozwój", rok 1924.
Kadra
kierownicza zakładów Siemensa mieszkała przez pewien czas w willi Petera
Hasenklevera, znajdującej się po sąsiedzku – przy ulicy Pabianickiej 180/182. Stąd też willa
nazywana była później „willą Simensa”.
Carl
Heinrich von Siemens
Początki
przedsiębiorstwa sięgają połowy XIX wieku, gdy niemiecki wynalazca i
inżynier Werner von Siemens, utworzył w Berlinie, 12 października 1847
przedsiębiorstwo Siemens & Halske.
"Rozwój", rok 1905.
W
1848 roku Siemens & Halske zbudowała pierwszą, długości 500 km,
długodystansową linię telegraficzną pomiędzy Berlinem a Frankfurtem
nad Menem. W 1850 młodszy brat założyciela, Carl Wilhelm von Siemens (Sir
William Siemens), otworzył przedstawicielstwo w Londynie, a w 1855 kolejny
brat Wilhelma Siemensa – Carl Heinrich von Siemens otworzył przedstawicielstwo
w Sankt Petersburgu. Związane to było z zamówieniami rosyjskimi na
linie telegraficzne o dużym zasięgu.
Fabryka
w Berlinie (ok. 1900)
W
1866 roku wynaleziona przez Siemensa prądnica prądu stałego,
napędzana przez młyn wodny wykorzystana została do wytworzenia prądu,
którym zasilono pierwsze na świecie elektryczne oświetlenie uliczne w Godalming
w Wielkiej Brytanii. W 1895 roku przedsiębiorstwo wygrało przetarg na
budowę sieci elektrycznej oraz elektryfikację oświetlenia w Łodzi, ale nie
podjęła się jego realizacji. W 1897 Siemens & Halske zostało
przekształcone w spółkę akcyjną (Aktiengesellschaft – AG).
"Rozwój", rok 1905.
W
1903 roku w Siemens AG, po przejęciu Schuckertwerke, utworzono dwa działy
produkcyjne; pierwszy na bazie istniejącej Siemens & Halske AG –
produkujący urządzenia słaboprądowe i drugi Siemens-Schuckertwerke GmbH,
zajmujący się urządzeniami silnoprądowymi. W 1929 roku kapitał akcyjny koncernu
wynosił 225 mln reichsmarek, obroty roczne 800 mln reichsmarek, a liczba
zatrudnionych pracowników 137 000. Już w 1936 na koncern przypadało 31% obrotu
całego przemysłu elektrotechnicznego. W 1938 liczba zatrudnionych zbliżyła się
do 190 000 ludzi.
"Rozwój", rok 1905.
Siemens
AG zajmował istotną rolę w nazistowskim systemie państwowych monopoli stworzonych
na potrzeby gospodarki wojennej III Rzeszy. W czasie II wojny światowej większość
produkcji koncernu była kierowana na potrzeby armii. Siemens AG uczestniczył
m.in. w produkcji pocisków V-1 i V-2. W 1941 roku kapitał
akcyjny wzrósł do 400 mln reichsmarek, a sam koncern zaczął uczestniczyć w
grabieży substancji przemysłowej państw okupowanych (w tym Polski i ZSRR).
Wykorzystywał także pracę wywiezionych do Niemiec robotników
przymusowych, jeńców wojennych oraz więźniów obozów
koncentracyjnych – m.in. pracowali oni w zakładach urządzeń
silnoprądowych Siemens-Schuckertwerke GmbH, które znajdowały się w pobliżu
obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau oraz w
zakładach Siemens & Halske AG zlokalizowanych przy obozie
koncentracyjnym Groß-Rosen. W 1943 roku koncern zatrudniał 250 000 ludzi
(45% całkowitego zatrudnienia w całym przemyśle elektrotechnicznym).
"Rozwój", rok 1905.
W
1950 Siemens & Halske AG rozpoczął produkcję komputerów, półprzewodników, pralek i
sztucznych rozruszników serca.
W
1966 Siemens & Halske AG, Siemens-Schuckertwerke AG und Siemens-Reiniger-Werke AG
połączone zostały w spółkę Siemens AG. W 1980 koncern wyprodukował pierwszą cyfrową centralę
telefoniczną. W 1988 Siemens przejął brytyjską firmę Plessey, działającą w
sektorze obronnym, utworzono wtedy firmę Siemens Plessey (zajmującą się m.in.
pracami nad udoskonalaniem radarów).
"Rozwój", rok 1905.
W
1990 Siemens AG przejął upadającą firmę Nixdorf Computer AG, tworząc na
jej bazie nowe przedsiębiorstwo informatyczne Siemens Nixdorf
Informationssysteme AG. Spółka ta została ostatecznie sprzedana w 1999 roku, a
pod koniec roku zmieniono jej nazwę na Wincor Nixdorf. W 1997 Siemens
zaprezentował pierwszy na świecie telefon komórkowy z kolorowym
wyświetlaczem, działający w systemie GSM. W kwietniu 1999 roku z koncernu
wyodrębniona została spółka Infineon – producent podzespołów
elektronicznych.
"Rozwój", rok 1905.
1
października 2005 oddział telefonii komórkowej Siemensa nabyła za 350 milionów
euro tajwańska firma BenQ. Równo rok później BenQ przestało
finansować spółkę BenQ-Siemens, co spowodowało jej bankructwo.
Pod
koniec lata 2011 roku koncern ogłosił swoje wycofanie z energetyki
jądrowej. Decyzja jest odpowiedzią na „jasne stanowisko społeczeństwa i
polityki w Niemczech za odejściem od energii jądrowej” po katastrofie w
japońskiej elektrowni atomowej Fukushima.
"Rozwój", rok 1905.
W
marcu 2017 roku niemiecki koncern
przejął Mentor Graphics przedsiębiorstwo branży informatycznej z
USA.
Obecna
działalność Siemens AG koncentruje się na obszarach biznesowych:
informacja
i telekomunikacja (Communications i Siemens Business Services, także
jako Nokia Siemens Networks),
energetyka (Power Generation i Power Transmission
and Distribution),
transport
(Siemens Mobility) – tabor kolejowy i systemy kolejowe oraz Siemens
VDO Automotive – systemy motoryzacyjne,
oświetlenie (Osram),
automatyka (Automation and Drives, Industrial
Solutions and Services, Logistics and Assembly Systems i Siemens
Building Technologies),
medycyna (Siemens Healthcare),
edukacja (Siemens Professional Education),
finanse
i nieruchomości (Siemens Financial Services i Siemens Real Estate).
"Rozwój", rok 1906.
Dziś
w Łodzi jedna z zależnych grup Simens, Bosch und Siemens Hausgerate - ma swoją siedzibę przy ulicy Wedmanowej 10.
Budowa
gmachu rozpoczęła się w 2004 i dobiegła końca w dwa lata. Użytkowa powierzchnia
tej nieruchomości równa się ponad 27 tysięcy m.kw. Pracownią, w której powstał
projekt nieruchomości jest AGG Architekci Grupa Grabowski, natomiast firma
budowlana Skanska była generalnym wykonawcą.
Do ok. 1918 roku w Łodzi firma Siemens posiadała dwa oddziały, mieszczące się przy Piotrkowskiej 96 i Piotrkowskiej 150.
"Rozwój", rok 1906.
Przy
okazji można wspomnieć o kamienicy przy Piotrkowskiej 96.
Stoi
tu dawny biurowiec Siemensa - w miejscu frontowego parterowego
budynku firma Siemens wzniosła czteropiętrową kamienicę o betonowej,
ognioodpornej konstrukcji. Po roku 1918 przez kilka lat działało tu Towarzystwo
Akcyjne Polskich Zakładów Elektrotechnicznych Siemens, które później sprzedało
kamienicę Bankowi Handlowo-Przemysłowemu.
Projekt
budynku mógł powstać w Niemczech, na co wskazywać mogą użyte materiały
wykończeniowe, jak i okres, w którym budynek powstał (I wojna światowa).
Jest
to jedno z najlepszych dzieł w architekturze Łodzi początku XX wieku. Przez
wiele lat mieściły się tu redakcje łódzkich gazet: "Głosu
Robotniczego", "Expressu Ilustrowanego", "Karuzeli"
oraz siedziby PAP, łódzkiego Wydawnictwa Prasowego RSW
"Prasa-Książka-Ruch", łódzki oddział Stowarzyszenia Dziennikarzy
Polskich oraz Klub Dziennikarza.
Źródła:
Fot.
Monika Czechowicz
Fot.
archiwalne pochodzą ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi
oraz
ze stron:
Wikipedia
https://pl.wikipedia.org
AGG ARCHITEKCI GRUPA GARABOWSKI http://www.agg.pl
