niedziela, 3 kwietnia 2022

Stefania Jarkowska - warszawska aktorka związana z Teatrem Miejskim w Łodzi, ulubienica łódzkiej publiczności.

Stefania Jarkowska (właściwie Stefania Kosmaczewska z domu Jarkowska) (ok. 1898-1959) - polska aktorka teatralna i radiowa 
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego, rok 1932)

Podawana między innymi w aktach personalnych data jej urodzenia - 2 września 1909 rokujest niewątpliwie nieprawdziwa, pani Stefania odrobinę się odmłodziła
Była córką Wacława i Felicji Jarkowskiej i bratanicą śpiewaczki Marii Jarkowskiej.

Maria Jarkowska (występowała w latach 1899-1921), wybitna ciotka Stefanii

"Teatr Miejski 1922-1927"
Zespół artystyczny Teatru Miejskiego w Łodzi.

"Teatr Miejski 1922-1927"

"Teatr Miejski 1922-1927"

W 1919 roku Stefania Jarkowska ukończyła szkołę dramatyczną i w roku 1920 zadebiutowała oraz otrzymała angaż w Teatrze Miejskim w Łodzi.

"Teatr Miejski 1922-1927"

"Teatr Miejski 1922-1927"

"Teatr Miejski 1922-1927"

W łódzkim zespole pozostawała do 1928 roku, wyjeż­dżając niekiedy na gościnne występy, między innymi do Teatru im. Bogusławskiego w Warszawie (rok 1922), Teatru Małego w Warszawie (rok 1927). 

Przedstawienie "Rywale" w Teatrze Miejskim w Łodzi.
Stefania Jarkowska i Lucjan Krzemiński w jednej ze scen.
(1929-1933, zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Przedstawienie "Dziewczyna i hipopotam" w Teatrze Kameralnym w Łodzi.
Stefania Jarkowska i Franciszek Brodniewicz w jednej ze scen przedstawienia
(Łódź 1928-1939, zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

W sezonie 1928/29 występowała w Teatrze Miejskim we Lwowie. 
W latach 1929-1932 należała do zespołu Teatru Polskiego i Małego, w 1932 roku występowała w Teatrze Arty­stów i Teatrze Morskie Oko, w sezonie 1933/34 w Teatrze Narodo­wym i Letnim, w latach 1934-1936 na scenach TKKT w Warszawie. 

"Teatr Miejski 1922-1927"

Zakład Fotograficzny Jan Malarski i S-ka,
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Po dłuższej chorobie i kuracji za granicą wróciła w 1938 roku na scenę Teatru Polskiego w Warszawie. Przez cały ten czas wielokrotnie przyjeżdżała na występy gościnne do Łodzi (między innymi w roku 1930 i 1932), gdzie cieszyła się dużą popularno­ścią, była bardzo lubiana przez łódzką publiczność.

"Hasło Łódzkie", rok 1929.

"Przedstawienie "Nigdy nic nie wiadomo" George'a Bernarda Shawa w Teatrze Narodowym w Warszawie, 1933/1934.
Stefania Jarkowska, Jerzy Roland i Józef Chmieliński.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Komedia "Chcę właśnie Ciebie" w Teatrze Letnim w Warszawie, rok 1933.
Stefania Jarkowska i Wiktor Biegański.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Wyjeżdżała także do Lwowa (1932). Podczas II wojny światowej nie występowała na scenie. 

Przedstawienie "Arletta i zielone pudła w Teatrze Nowym w Warszawie, rok 1934.
Stefania Jarkowska i Jan Kurnakowicz.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

"Dziennik Łódzki", rok 1946.

W latach 1946-1948 Stefania Jarkowska należała do zespołu Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie. W 1948 roku występowała w Ludowym Teatrze Muzycznym w Warszawie, a także gościnnie między innymi w Częstochowie i Olsztynie, w 1950 roku w Tetrze Dzieci Warszawy. 8 grudnia 1951 roku wyszła za Stanisława Kosmaczewskiego. W latach 1951-1957 występowała w Teatrze Nowej Warszawy, potem przemianowanym na Teatr Młodej Warszawy. W sezonie 1957/1958 należała do zespołu Teatru Klasycznego w Warszawie, ale ze względu na zły stan zdrowia nie występowała.


Drobnej budowy, nie wyróżniająca się urodą, szybko zdobyła sobie jednak znaczną popularność jako "artystka mocnej, pełnej temperamentu ekspresji" (J. Lorentowicz).

Stefania Jarecka w przedstawieniu "Subretka" Jacquesa Devala w Teatrze Polskim w Warszawie, 
rok 1938.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Stefania Jarecka i Bogusław Samborski w przedstawieniu "Subretka"
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Grywała niekiedy role "naiwnych", ale powodzenie przyniosły jej głównie role dziewcząt obdarzonych żywym temperamentem, jak np. Zu­zia ("Mysz kościelna"), Germaine ("Rywale"), Colette ("Bęben"), a przede wszystkim Francoise ("Subretka") i rola tytułowa w "Roxy".

Przedstawienie "Roxy" w Teatrze Małym w Warszawie, rok 1931.
Od lewej: Zofia Gryf-Olszewska, Stefania Jarkowska, Franciszek Dominiak i Helena Sulima.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

W ostatnich latach kariery scenicznej grała między innymi Mechmene Banu ("Legenda o miłości"), i Marynię w "Teorii Einsteina".

Teatr Młodej Warszawy - sztuka "Teoria Ensteina". rok 1957.
Od lewej: Danuta Przesmycka, Stefania Jarecka, Barbara Abramow.
(zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Źródła:
Adam Grzymała-Siedlecki. Świat aktorski moich czasów.
Jan Lorentowicz. Teatr Polski w Warszawie 1913-1938.
Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965. 

"Teatr Miejski 1922-1927"