sobota, 22 kwietnia 2017

Park Sielanka i wille rodziny König.


Park Sielanka położony jest pomiędzy osiedlami Kurak i Rokicie, po północnej stronie ulicy Pabianickiej. Jest to niewielki park, ale znacznie bardziej uczęszczany niż leżący nieopodal Park Słowackiego. 

"Goniec Łódzki", rok 1903.


Autorzy książki "Parki Łodzi" piszą, że park powstał jeszcze w XIX wieku. Obejmuje dawny park przypałacowy Ferdynanda Königa oraz ogród wypoczynkowy "Sielanka".

"Lodzer Volkszeitung", 1926.

Ferdynand König (1849-1917), był łódzkim fabrykantem, właścicielem przędzalni, apretury i farbiarni na Rokiciu Nowym. Był żonaty z Anną z domu Lorentz (1855-1928), z którą miał czterech synów: Teodora, Leonarda Ryszarda, Wojciecha i Brunona. 

Informator Przemysłowo-Handlowy, rok 1910.

Członkowie rodziny König pochowani są na Starym Cmentarzu Katolickim przy ulicy Ogrodowej.

Grób rodziny Ferdynanda Königa.

"Rozwój", rok 1922.

"Najer Fołksbłat", 1928.


"Łódzkie Echo Wieczorne", rok 1928.

Park był częścią założenia pałacowo-parkowego dwóch pałaców Ferdynanda Königa. Pierwszy budynek spełnia obecnie funkcje mieszkaniowe, drugi był siedzibą Chorągwi Łódzkiej Komendy Hufca Łódź - Górna ZHP, teraz… wygląda na opuszczony. 


W parku znajdują się dwa płytkie zarybiane przez wędkarzy stawy. Stawy zasilane wodą z wodociągów miejskich były modernizowane w 1999 roku, kiedy to umocniono ich brzegi i oczyszczono dno.

"Głos Poranny", rok 1937.

"Ilustrowana Republika", rok 1937.


Od strony Ronda Lotników Lwowskich, znajduje się wybudowany pod koniec lat 90-tych XX wieku plac zabaw a także stoły do ping-ponga. W środkowej części parku usypana jest górka saneczkowa, a w południowo-zachodniej części usytuowane jest boisko do piłki nożnej. 

Afisz z 1939 roku.


Przy ulicy Pabianickiej 49 stoi willa Ferdynanda Königa. Stanowi ona część parku Sielanka. Na tym samym terenie parkowym, pod numerem 55 znajduje się drugi budynek willowy wzniesiony w roku 1910 roku. Należał on do Ryszarda Königa, jednego z synów Ferdynanda.

Kalendarz Informator m. Łodzi i województwa łódzkiego, rok 1923.

Przyjrzyjmy się bliżej obu budynkom.

Willa Ferdynanda Königa, ulica Pabianicka 49 (dawna Szosa Pabianicka).

Willa powstała w wyniku rozbudowy dawnego domu Franciszka Lorentza, który w 1878 roku nabył właściciel przędzalni wełny, Ferdynand König. Kupił dom, wraz z posiadłością położoną wówczas na obszarze Rokicia Nowego (gmina Brus). Na terenie posiadłości wzniesiono budynki fabryczne. Obszar ten włączono w granice miasta w 1906 roku.


Rozbudowy willi dokonano w dwóch fazach – pierwsza miała miejsce przed 1863 rokiem, druga ok. roku 1900.
W latach międzywojennych jako własność „Sukcesowrów F. Königa” willa zamieszana była przez jego synów: Teodora, zajmującego pięć pokoi, Wojciecha i Brunona oraz wdowę Annę, zajmujących po trzy pokoje.
Budynek pozostał w rękach rodziny do 1968 roku, potem przeszedł na własność państwa i był przeznaczony do wyburzenia w związku z planowanym poszerzeniem ulicy Pabianickiej. W latach 60. ubiegłego wieku mieścił się tu oprócz mieszkań, punkt weterynaryjny i czytelnia.


Willa położona jest w południowej części miasta, pierwotnie otoczona była ogrodem, znacznie okrojonym od wschodu w związku z poszerzeniem ulicy Pabianickiej jako dwupasmowej trasy wylotowej, obecnie znajduje się po jej zachodniej stronie w odległości zaledwie 3 metrów od jezdni.


Willa znajduje się na nieogrodzonej działce, na północno-wschodnim skraju parku „Sielanka”, w który włączono dawny park Königów.  


Willa reprezentuje formy dojrzałego renesansu włoskiego. Elewacja frontowa willi znajduje się od strony ulicy.


Zbudowana na planie litery L, z ryzalitami i aneksami, od strony północno-wschodniej znajduje się wydłużone skrzydło na planie prostokąta, zapewne dobudowane wtórnie.


Wejście główne i klatka schodowa znajdują się od strony zachodniej oraz boczna klatka schodowa w części północnej głównej bryły budynku.


Willa posiada kondygnacje oddzielone gzymsem kordonowym, górą gzyms i fryz wieńczący z okienkami strychowymi, okna i otwory drzwiowe prostokątne.
Parter pokryty jest boniami pasowymi, okna na dole ujęte klińcami, na piętrze opaskami z nadprożami z finezyjną sztukatorską dekoracją, we fryzie pola zdobione motywem girland.


W elewacji południowej znajduje się dwuosiowy pseudoryzalit zwieńczony małym półkolistym szczytem z monogramem „F K”.
W narożu południowo-wschodnim wejście poprzedzono tarasem ujętym kolumnami, z tarasem na piętrze.


Od północnego wschodu znajduje się wieloboczny ryzalit, do którego przylega parterowe wydłużone skrzydło, zwieńczone od frontu tralkową balustradą.


Krzysztof Stefański pisze: „Zachowany bogaty wystrój wnętrz, oryginalna stolarka okienna i drzwiowa, sztukaterie sufitowe o neorenesansowych i rokokowych formach, w salonie na parterze w kartuszowych polach malowane scenki wiejskie oraz dekoracje rzeźbiarskie, przeszklone drzwi, salonik mauretański, dekoracyjne piece kaflowe, w łazience oryginalna glazura oraz wanna-basenik…”  - jaka szkoda, że nie mogłam wejść do środka i zobaczyć tych cudów..!

200 metrów dalej druga willa rodziny Königów:

Willa Leonarda (Ryszarda) Königa, ulica Pabianicka 55 (dawna Szosa Pabianicka).

Willa została zbudowana przez Ryszarda Königa (1875-1955), kupca i przemysłowca, współwłaściciela zakładów wełnianych ojca, Ferdynanda Königa, w południowej części zespołu przemysłowo-rezydencjonalnego należącego do jego rodziny.
W latach międzywojennych zamieszkiwana była przez rodzinę Ryszarda, w tym jego syna Jana Erwina, adwokata. Formalnie była to własność firmy „Spadkobiercy F. Königa”.


Po 1945 roku willa została upaństwowiona i przekazana ZHP.
W 1974 roku przeszła generalny remont z dobudową aneksu od strony południowo-zachodniej.


Willa pierwotnie także była otoczona ogrodem, dzisiaj znajduje się zaledwie 10 metrów od dwupasmowej trasy wylotowej z miasta. Położona jest na nieogrodzonej działce, na południowym skraju parku „Sielanka”.


Willa reprezentuje postsecesyjny wczesny modernizm z elementami barokowymi i neoklasycznymi. Elewacja frontowa znajduje się od strony ulicy Pabianickiej.


Budynek zbudowano na rzucie zbliżonym do kwadratu z dobudowanym współcześnie ryzalitem od południowego zachodu. 


Posiada gładkie elewacje, naroża ujęte stylizowanymi pilastrami.


W elewacji frontowej po lewej stronie znajduje się pseudoryzalit zwieńczony szczytem z owalnym medalionem wypełnionym monogramem „R K”.


Dach jest namiotowy zwieńczony ażurową kratą z motywem roślinnym.



Na piętrze znajduje się niewielki taras z trójdzielnym „weneckim” oknem, w centrum zamkniętym arkadowo, powyżej owalny medalion z postacią putta.


W elewacji wschodniej, po lewej stronie znajduje się pseudoryzalit z wejściem głównym dołem, a górą szczyt z medalionem wypełnionym owalnym oknem z kobiecą maską.



Po prawej duże drzwi poprzedzone schodkami, osłonięte współczesnym blaszanym daszkiem, na piętrze okna ujęte doryckimi półkolumienkami.
Większa część pierwotnego wystroju willi w wyniku przebudów i adaptacji została zniszczona.


Niestety, dzisiaj obie wille Königów są w złym stanie budowlanym i wymagają remontu.

źródła:
Krzysztof Stefański. Łódzkie wille fabrykanckie.
Zielona Łódź http://www.zielonalodz.pl
[red.] Jakub Mowszowicz. Parki Łodzi.

Fot. Monika Czechowicz
Fot. archiwalne ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi i Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego.