CMENTARZ WOJSKOWY W ŁODZI

Na północny wschód od centrum miasta znajduje się kompleks siedmiu cmentarzy różnych wyznań - DOŁY. Nazwa pochodzi od wioski, która tu istniała w XIX wieku i wywodzi się z czasów rozwoju miasta Łodzi, skąd wydobywano glinę potrzebną do wyrobu cegły na budowę nowych pałaców, domów i hal fabrycznych. Pozostałe hałdy i wyrobiska ukształtowały teren pagórkowaty, który miasto nie wykorzystało pod budowę domów mieszkalnych przeznaczając go na nową nekropolię łódzką dla różnych wyznań religijnych. Plan nowej nekropolii wykonał inż. Ignacy Stebelski. Pierwszy pogrzeb osób wyznania ewangelicko - augsburskiego odprawiono w 1902 roku.

Cmentarz Wojskowy znajduje się na samym końcu kompleksu cmentarzy i jest pod administracją Parafii Wojskowej p. w. Św. Jerzego w Łodzi. Na cmentarzu wojskowym odbywają się pogrzeby żołnierzy, osób z rodzin wojskowych oraz tych osób, których rodziny posiadają już groby na cmentarzu wojskowym.

"Rozwój", rok 1922.

Przy wejściu na cmentarz znajduje się tablica marmurowa z napisem CMENTARZ WOJSKOWY.

Dalej widzimy małą kaplicę, w której odbywają się obrzędy pogrzebowe za zmarłych oraz są odprawiane Msze św. w czasie pogrzebów. W oknach kaplicy znajdują się ozdobne witraże, które przedstawiają św. patronów wojska: m innymi św. Jerzego, św. Marcina, św. Huberta, św. Longinusa.

Na zewnętrznej stronie kaplicy jest umieszczone logo Ordynariatu Polowego WP z hasłem BÓG - HONOR - OJCZYZNA oraz tablica upamiętniająca bohaterskich lotników polskich którzy zginęli w bitwach nad Łodzią - jednak nie spoczywają na wojskowym cmentarzu. Cmentarz Wojskowy w Łodzi jest o tyle ciekawy, że można tu odnaleźć mogiły i groby żołnierzy od 1933 roku, obrońców naszej Ojczyzny, bohaterów walk w różnych miejscach na świecie, gdzie polski żołnierz walczył o -Wolność Naszą i Waszą- , którzy po powrocie do Ojczyzny złożyli tutaj swoje doczesne szczątki. Obecność szpitala wojskowego w Łodzi sprawiła, że przywożono rannych z różnych miejsc gdzie toczono walki. Wyleczeni wracali do swoich domów a zmarłych często grzebano na cmentarzu wojskowym.

Najstarszą zachowaną mogiłą choć nieco z uszkodzonym pomnikiem jest grób carskiego żołnierza z 1910 roku- oraz groby sprzed 1939 roku. Dalej znajdują się groby legionistów I Brygady Marszałka Józefa Piłsudskiego. Są groby Powstańców Śląskich oraz groby Powstańców Wielkopolskich, w tym kapitana Tadeusza Walczaka - odznaczonego Krzyżem Polonia Restituta. Mogiły żołnierzy walczących w I i II wojnie światowej wśród nich płk Lucjan Kępiński - odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Można odnaleźć groby obrońców Warszawy z 1939 roku oraz obrońcy Lwowa z 1920 roku Stanisława Pawłowskiego, który następnie bronił tego miasta w 1939 roku. Deportowany na wschód i po zawiązaniu Armii gen. Andersa przeszedł szlak bojowy walcząc miedzy innymi pod Monte Cassino.

Na cmentarzu możesz odnaleźć również grób najmłodszego uczestnika obrony Westerplatte ppor. Ryszarda Duzika. Historycznymi mogiłami są groby Powstańców Warszawy oraz symboliczny grób harcerza uczestnika powstania Mirosława Walczaka. Wiele grobów to żołnierskie mogiły odznaczonych Krzyżem Virtuti Militari oraz groby żołnierzy, którzy brali udział w bitwie pod Monte Cassino. Świadectwem udziału polskich żołnierzy na różnych frontach II wojny światowej są groby polskich żołnierzy Sił Zbrojnych na Zachodzie wśród nich grób chor. Bolesława Michalak - pilota RAF- u z Dywizjonu 304, jak również żołnierzy - mjr Tadeusza Żukowskiego i Stanisława Leszczyńskiego - z 1 Polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego, uczestników bitwy pod Arnhem, symboliczny grób Szymona Sobienia walczącego pod Tobrukiem a pochowanego w Nowej Zelandii., chor. Henryka Robaszkiewicza - ułana 21 Pułku Ułanów Podolskich, uczestnika kampanii francuskiej w 1940 roku. Można odnaleźć groby żołnierzy Armii Krajowej .

Ponad 20 grobów to uczestnicy II wojny światowej wśród nich żołnierze I Dywizji WP im. Tadeusza Kościuszki, którzy brali udział w bitwie pod Lenino jak płk Jan Rudnicki czy chor. Janina Niedzielska, która przeszła szlak bojowy od Lenino do Berlina, jest grób -kleberczyka- kpt. Tadeusza Masłowskiego, Syna Pułku Jana Tabora - kościuszkowca- oraz chor. Wandy Tryścień z batalionu Emilii Plater. Przy głównej alei znajduje się kwatera zbiorowych mogił żołnierzy poległych w czasie II wojny światowej w różnych bitwach w okolicach Łodzi. Są wśród nich żołnierze różnej rangi i stopni ale najwięcej jest bezimiennych.

Wśród grobów żołnierskich można znaleźć groby byłych więźniów obozów koncentracyjnych z Oświęcimia, Buchenwaldu, Gusen - Mathausen, Sachsenhausen, Radogoszcza oraz symboliczne groby zamordowanych w Katyniu, Starobielsku oraz w łagrach na Syberii. Groby pomordowanych przez UB i SB są nieujawnione. Jest grób sapera poległego w latach 70 podczas rozminowania kraju i pomnik poświęcony saperom.
Na Cmentarzu Wojskowym w Łodzi również znajduje się wiele grobów z trudnych lat powojennych 1946 - 1959.

Cmentarz wojskowy Łódź - Doły jest cmentarzem czynnym, na którym odbywają się pogrzeby osób uprawnionych: należących do parafii wojskowej w łodzi p.w. św. Jerzego jak również innych wyznań - żołnierzy w służbie, byłych żołnierzy, pracowników cywilnych WP oraz ich rodzin.

Prawo do otrzymania nowego miejsca do pochówku przysługuje osobom uprawnionym i ich współmałżonkom a dysponowanie miejscem użytym podlega przepisom ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Wszelkie czynności formalne i zgody dotyczące pochówku oraz przyznania nowego miejsca na cmentarzu załatwiane są w kancelarii cmentarza a nie u dowódcy garnizonu.

Zgodę na wyznaczenie kompanii honorowej do asysty przy pogrzebie wydaje dowódca garnizonu w Łodzi ul. 6 sierpnia 104 tel.; (42) 750 44 00.

Cmentarz wojskowy św. Jerzego:

91-726 Łódź, Wojska Polskiego 149.

Godziny otwarcia

Pon - Pt 9:00 - 14:30

tekst: oficjalna strona cmentarza:  http://www.cmentarzwojskowy.pl/

Fot. archiwalna ze zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.

Fot: Monika Czechowicz