baedeker łódzki: II WOJNA ŚWIATOWA

czwartek, 25 stycznia 2024

II WOJNA ŚWIATOWA - styczeń 1944 roku.

1 stycznia

W noworocznym przemówieniu Artur Greiser wezwał Niemców do wytrwania w walce.

Arthur Karl Greiser (1897-1946)

Foto: Bundesarchiv

Niemiecki polityk narodowosocjalistyczny, obergruppenführer SS, Namiestnik Rzeszy w Kraju Warty, przedtem prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska.

Jakub Poznański "Pamiętnik z getta łódzkiego":

Wczoraj policjant niemiecki, z posterunku przy ulicy Marysińskiej, zastrzelił przechodzącego obok drutów chłopca. Malec zachowywał się spokojnie i nie zdradzał zamiarów ucieczki z getta. Pozbawiono go życia bez żadnego powodu.

3 stycznia

"Kronika getta łódzkiego" podała wyniki produkcyjne zakładów getta z listopada 1943 roku.

Zakłady krawieckie getta uszyły m.in:

Dla wojska, lotnictwa i marynarki: 10 700 spodni sukiennych do jazdy konnej, 8230 spodni drelichowych, 3200 wiatrówek, 2280 płaszczy, 5550 spodni zimowych, 11 480 bluzek koszulowych, 687 peleryn, 46 133 onuce, 5345 ubrań pikowanych, 4300 płaszczy do kolan, 400 długich spodni z sukna, 54 płaszcze. (...) Dla cywilów: 7144 płaszcze, 20 168 ubrań, 27 355 spodni, 23 kurtki.

Resort krawiecki łódzkiego getta.

14 stycznia

Ukazał się ostatni numer "Głosu Łodzi", organu Komitetu Okręgowego Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Pismo przestało wychodzić na skutek przeprowadzenia przez gestapo kolejnej akcji zmierzającej do rozbicia łódzkiej organizacji.

17 stycznia

Muzykom w getcie nakazano oddać wszystkie instrumenty muzyczne, które przeznaczono m.in. dla miejskiej orkiestry i niemieckiej szkoły muzycznej w Łodzi.

Miejska Szkoła Muzyczna

/Litzmannstadt, in der Städtischen Musikschule /ok.1940 roku, zbiory WBP/

Dawny pałac Karola Poznańskiego przy ulicy Gdańskiej 32.

W okresie niemieckiej okupacji Miejska Szkoła Muzyczna.

Dzisiaj siedziba Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi.

Przeczytaj w baedekerze:

Nazistowska śpiewogra i propaganda/ Städtische Musikschule (baedekerlodz.blogspot.com)

Dawny pałac Karola Poznańskiego jako Musikschule w czasie okupacji niemieckiej.

(źródło fotografii: https://polska-org.pl/)

20 stycznia

Rozpoczęła się nowa fala aresztowań wśród członków PPR w Łodzi.

25 stycznia

W obozie dla dzieci i młodzieży polskiej przy ulicy Przemysłowej (Fauststrasse) uruchomiono łaźnię i odwszalnię. Warunki sanitarne w obozie były fatalne. Dzieci były brudne i zawszone. Małym więźniom nie wydawano mydła ani proszku do prania, brakowało także wody. W listach do rodzin dzieci stale prosiły o przysłanie środków czystości. Za brud i wszy karano w obozie biciem i zamknięciem w karcerze.

Apel w części obozowej dla chłopców - obóz przy ulicy Przemysłowej w Łodzi, wiosna 1943.

(źródło: IPN w Łodzi)

Przeczytaj w baedekerze:

baedeker łódzki: Obóz dla dzieci i młodzieży polskiej przy ulicy Przemysłowej. (baedekerlodz.blogspot.com)

Makieta obozu.

Można ją obejrzeć w Szkolnym Muzeum w pobliskiej Szkole Podstawowej nr 81 im. Bohaterskich Dzieci Łodzi.

styczeń

Armia Krajowa (AK) rozpoczęła realizację planu "Burza", który zakładał podjęcie działań zbrojnych na tyłach wojsk niemieckich spychanych przez Armię Czerwoną.

W Łodzi została utworzona konspiracyjna organizacja młodzieży komunistycznej - Związek Walki Młodych - na jego czele stanął Stanisław Babicki. Organizacja kolportowała pisma PPR dostarczane z Warszawy. Członkowie Związku, zorganizowani w trzyosobowe zespoły, dokonywali także akcji sabotażowych w łódzkich zakładach pracy. Niszczono narzędzia pracy, kauczuk i benzynę.

Na roboty przymusowe do Rzeszy wywieziono 12 500 osób z zakładów przemysłowych Łodzi, Brzezin, Zgierza, Pabianic i Ozorkowa.

Dla niemieckich dzieci w Łodzi funkcjonowały 23 przedszkola i kilka żłóbków. Rodzice płacili za jedno dziecko jedną markę tygodniowo, za każde następne - pół marki. Ponadto oddawano do przedszkola część przysługujących dziecku kartkowych przydziałów żywności. Zakładanie przedszkoli i żłobków dla polskich dzieci było zakazane.